टेलिपॅथी म्हणजे दोन व्यक्तींमध्ये कोणत्याही शारीरिक किंवा तांत्रिक माध्यमांशिवाय विचार किंवा भावना देवाणघेवाण होणे. ही संकल्पना विज्ञानकथांमध्ये खूप प्रसिद्ध आहे, परंतु यावर अजूनही विज्ञानात पुरेसा ठोस पुरावा नाही. टेलिपॅथीच्या वेगवेगळ्या प्रकारांचा अभ्यास करताना मानवी मनाच्या अद्भुत शक्यतांचा शोध घेण्याचा प्रयत्न केला जातो.
1.टेलिपॅथी म्हणजे काय?
टेलिपॅथी हा शब्दच आपल्या मनात कुतूहल निर्माण करतो. हा शब्द दोन ग्रीक शब्दांपासून आला आहे – ‘टेली’, म्हणजे दूर, आणि ‘पॅथी’, म्हणजे भावना किंवा संवेदना. साधारणपणे, टेलिपॅथी म्हणजे विचार किंवा भावना एका व्यक्तीपासून दुसऱ्या व्यक्तीपर्यंत त्यांच्या दरम्यान कोणताही शारीरिक संपर्क किंवा बोलणे न होता पोहोचणे. एकमेकांच्या मनातील विचार समजून घेणे किंवा भावनांचे आदान-प्रदान करणे ही कल्पना अनेकदा विज्ञानकथांमध्ये दिसते. पण, टेलिपॅथी फक्त एक कल्पना नसून त्यावर वैज्ञानिक दृष्टिकोनातूनही बरेच संशोधन झाले आहे.
मानवाच्या मानसिक क्षमतांबद्दलचा कुतूहलाचा भाग:
मानवाच्या मानसिक क्षमतांचा अभ्यास हा नेहमीच रोमांचक विषय राहिला आहे. आपण आपल्या मेंदूचा फक्त एक छोटासा भाग वापरतो, असे म्हटले जाते. मग उर्वरित क्षमतांचा उपयोग कसा होतो? आपण कसे अधिक कार्यक्षम होऊ शकतो? या प्रश्नांची उत्तरे शोधण्याचा प्रयत्न अनेक शास्त्रज्ञ आणि तत्त्वज्ञांनी केला आहे. टेलिपॅथी हीदेखील मानवाच्या अशा अद्भुत क्षमतांपैकी एक आहे, ज्याचा अभ्यास अजूनही चालू आहे. जरी आपल्या आजूबाजूला कोणत्याही व्यक्तीने टेलिपॅथीचा वापर केल्याचे आपण प्रत्यक्षात अनुभवले नसेल, तरीही याबद्दलच्या चर्चांमध्ये कुतूहल कायम आहे.
विज्ञान व परंपरागत विश्वासांचा उल्लेख:
टेलिपॅथीला विज्ञान आणि परंपरा या दोन्ही अंगांनी स्पर्श केला आहे. परंपरागत विश्वासांनुसार, काही व्यक्तींमध्ये विशेष मानसिक शक्ती असतात ज्या त्यांना इतरांच्या विचारांमध्ये डोकावण्याची क्षमता देतात. भारतासारख्या देशांमध्ये, ऋषी-मुनींना किंवा साधूंना अशा मानसिक शक्ती असल्याचे मानले जाते. परंतु विज्ञानाने या गोष्टींची शहानिशा करण्याचा प्रयत्न केला आहे. शास्त्रज्ञांना टेलिपॅथीच्या संकल्पनेचा पुरावा शोधताना बरेच आव्हानांना सामोरे जावे लागले आहे, कारण ते मोजमाप आणि पुनरावृत्तीच्या सिद्धांताला बसत नाही.
२. टेलिपॅथीचे प्रकार किती आहेत?
मेंटल टेलिपॅथी (Mental Telepathy):
मेंटल टेलिपॅथी ही सर्वात सामान्य प्रकारची टेलिपॅथी आहे. यात दोन व्यक्तींमध्ये फक्त विचारांच्या माध्यमातून संवाद साधला जातो. उदाहरणार्थ, जर एखादी व्यक्ती आपल्या मनात काही विचार करत असेल आणि दुसरी व्यक्ती ते विचार अचूकपणे समजू शकते, तर त्याला मेंटल टेलिपॅथी म्हणतात. ही कल्पना अनेक चित्रपट आणि पुस्तकांमध्ये दाखवली जाते, जिथे एक व्यक्ती दुसऱ्याच्या मनात डोकावून त्यांच्या विचारांशी संपर्क साधू शकते.
इमोशनल टेलिपॅथी (Emotional Telepathy):
इमोशनल टेलिपॅथी ही भावना समजण्याची प्रक्रिया आहे. यामध्ये संवादाच्या माध्यमातून नाही, तर भावनांच्या स्तरावर दोन व्यक्तींमध्ये संपर्क होतो. काही वेळा असे होते की आपल्याला अचानकच एखाद्या व्यक्तीची दुःख जाणवू शकते किंवा एखाद्या व्यक्तीचा आनंद आपल्यावर प्रभाव पाडतो. हा प्रकार टेलिपॅथीचा एक अद्वितीय प्रकार आहे, ज्यात केवळ विचार नव्हे तर भावनाही दुसऱ्या व्यक्तीपर्यंत पोहोचवल्या जातात.
इंट्युइटिव्ह टेलिपॅथी (Intuitive Telepathy):
इंट्युइटिव्ह टेलिपॅथी ही अधिक सूक्ष्म आणि नाजूक प्रकारची आहे. यात एका व्यक्तीला अचानकच दुसऱ्या व्यक्तीची विचारशृंखला कळते, जणू काही अंतर्ज्ञानाच्या माध्यमातून. उदाहरणार्थ, आपल्याला अचानकच कळते की कोणीतरी आपल्या संपर्कात येणार आहे किंवा काहीतरी विशेष घडणार आहे. ही भावना अचानक आणि स्पष्ट नसते, पण मनातील गहन अंतःप्रेरणा असते.
३. टेलिपॅथीच्या अभ्यासाचा इतिहास:
प्राचीन काळातल्या संस्कृतींमध्ये टेलिपॅथीचे उल्लेख:
टेलिपॅथीच्या संदर्भात प्राचीन संस्कृतींमध्ये अनेक उल्लेख सापडतात. प्राचीन ग्रीक, भारतीय आणि इतर संस्कृतींमध्ये विचारांची देवाणघेवाण किंवा गूढ मानसिक शक्तींवर विश्वास होता. महाभारतातील संजयला दुरूनच युद्धाचे दृश्य पाहता येण्याची क्षमता म्हणजे टेलिपॅथीचीच एक आद्य कल्पना आहे, असे मानले जाते. भारतीय योगसाधना आणि तिबेटी ध्यानामध्येही अशा मानसिक क्षमतांच्या विकासासाठी प्रयत्न केले जातात.
19व्या आणि 20व्या शतकातल्या वैज्ञानिक संशोधनांची सुरुवात:
टेलिपॅथीवरील विज्ञानाचे संशोधन 19व्या शतकाच्या उत्तरार्धात सुरु झाले. शास्त्रज्ञांनी प्रयोगशाळेत टेलिपॅथीच्या शक्यतांचा अभ्यास करण्याचा प्रयत्न केला. सायकोलॉजिकल रीसर्चसोबतच अनेक वैज्ञानिक प्रयोगही झाले. 1882 मध्ये ‘सोसायटी फॉर सायकोलॉजिकल रीसर्च’ ही संस्था स्थापन झाली, जिच्या माध्यमातून मानसिक शक्ती आणि टेलिपॅथीवर संशोधन केले गेले.
प्रसिद्ध संशोधक आणि त्यांचे संशोधन:
टेलिपॅथीवर अनेक शास्त्रज्ञ आणि संशोधकांनी काम केले आहे. त्यात जे.बी. राईन हे नाव अग्रस्थानी आहे. 1930 च्या दशकात राईन यांनी ‘झेनर कार्ड्स’ नावाचा प्रयोग केला, ज्यामध्ये काही विशिष्ट कार्ड्सचा वापर करून विचारांच्या देवाणघेवाणीची प्रक्रिया मोजण्याचा प्रयत्न करण्यात आला. जरी त्यांच्या प्रयोगांना पूर्णतः सिद्ध करता आले नाही, तरी त्यांच्या प्रयत्नांनी टेलिपॅथीच्या संशोधनाला एक नवीन दिशा दिली.
टेलिपॅथी अजूनही एक अज्ञात आणि रोमांचक विषय आहे. ती प्रत्यक्षात शक्य आहे का यावर चर्चा कायम आहे, पण मानवी क्षमतांच्या या अनोख्या शक्यतेने मानवाच्या मानसिकतेबद्दल कुतूहल जागृत ठेवले आहे.
विज्ञानाच्या दृष्टिकोनातून टेलिपॅथी:
टेलिपॅथीवर विज्ञानाचे मत:
विज्ञानात टेलिपॅथीला सध्या पुरावा नसलेली कल्पना मानली जाते, कारण यावर अजूनही प्रत्यक्षात सिद्धता झालेली नाही. शास्त्रीय संशोधनाच्या दृष्टिकोनातून, टेलिपॅथी ही अतींद्रिय धारणा (ESP – Extra Sensory Perception) च्या कक्षेत येते. विज्ञान अशा गोष्टींवर विश्वास ठेवतो ज्याला प्रमाण, तपासणी, आणि पुनरावृत्तीच्या आधारावर सिद्ध करता येते. टेलिपॅथीच्या संशोधनात या गोष्टींचा अभाव असल्याने ती विज्ञानाच्या परिभाषेत अद्याप एक परीकल्पना आहे.
तथापि, काही शास्त्रज्ञांनी टेलिपॅथीच्या शक्यता तपासण्याचे प्रयत्न केले आहेत, विशेषत: मेंदूच्या विद्युत सक्रियतेचा अभ्यास करून. ब्रेनवेव्ह्ज आणि न्यूरोलॉजीच्या अभ्यासात टेलिपॅथीची काही गूढ शक्यता आहे, परंतु ती सिद्ध करण्यासाठी अजूनही संशोधन आवश्यक आहे.
न्यूरोलॉजी आणि ब्रेनवेव्ह्ज यांचा अभ्यास:
न्यूरोलॉजीच्या अभ्यासात मेंदूतील विद्युत सिग्नल्स किंवा ‘ब्रेनवेव्ह्ज’ महत्त्वाच्या भूमिका बजावतात. वैज्ञानिकांना असा अंदाज आहे की ब्रेनवेव्ह्जमधून विचारसंप्रेषणाचे तंत्रज्ञान तयार होऊ शकते. विशेषतः, EEG (Electroencephalography) च्या माध्यमातून मेंदूतील ब्रेनवेव्ह्ज मोजल्या जातात. ब्रेनवेव्ह्ज ही सजीवांच्या मेंदूतील विद्युत प्रवाह आहेत ज्यांनी आपला विचार आणि क्रिया नियंत्रित होतात. काही संशोधकांनी टेलिपॅथीच्या संकल्पनेला ब्रेनवेव्ह्जच्या साहाय्याने शक्यता म्हणून तपासले आहे, परंतु अद्याप ठोस पुरावा मिळालेला नाही.
टेलिपॅथीवर चाललेली तांत्रिक प्रगती आणि शोध:
तंत्रज्ञानाच्या मदतीने टेलिपॅथी सारख्या संकल्पनांचा उपयोग काही प्रमाणात करण्यात येत आहे. उदाहरणार्थ, न्यूरोप्रोस्थेटिक डिव्हाइस वापरून मेंदूच्या विचारांना तंत्रज्ञानाच्या साहाय्याने मोजण्याचे प्रयोग होत आहेत. मेंदूत निर्माण होणारे इलेक्ट्रिकल सिग्नल्स तपासून, काही उपकरणे आपल्या विचारांना वाचा फोडण्याचे काम करतात. याचा उपयोग पॅरालिसिस असलेल्या रुग्णांना संवाद साधण्यासाठी करण्यात येऊ शकतो. हा तांत्रिक प्रगतीचा भाग असल्याने, टेलिपॅथीची काही कल्पना भविष्यात शक्य वाटू शकते.
५. टेलिपॅथीच्या शक्यता आणि मर्यादा:
मानवी मेंदूच्या मर्यादा:
मानवी मेंदू अत्यंत गुंतागुंतीचा असला तरी त्याच्या मर्यादा आहेत. मेंदूतील विचार आणि भावनांचे संप्रेषण हे विद्यमान तंत्रांमुळे शक्य आहे, पण टेलिपॅथीमध्ये विचार केवळ मानसिकतेच्या आधारावर दुसऱ्याला कळण्याची शक्यता खूपच गूढ आहे. विद्यमान विज्ञानानुसार, आपल्या मेंदूत विचारांमधून संप्रेषण करण्याचे कोणतेही तंत्र उपलब्ध नाही. मेंदूचे न्यूरल कनेक्शन अत्यंत विशिष्ट आहेत, जे शरीराच्या अन्य भागांशी जोडलेले असतात.
संभाव्य गैरफायदे आणि गैरसमज:
टेलिपॅथीच्या संकल्पनेमुळे काही संभाव्य गैरसमज निर्माण होऊ शकतात. उदाहरणार्थ, जर एखादी व्यक्ती आपल्या मनातील विचार जाणून घेऊ शकते असे मानले, तर गोपनीयता आणि वैयक्तिक स्वातंत्र्य यावर प्रश्नचिन्ह निर्माण होऊ शकते. यामुळे मानवाच्या भावनिक आणि मानसिक जगतात नकारात्मक परिणाम होण्याची शक्यता आहे. टेलिपॅथीच्या विज्ञानात अजूनही पुरेसा आधार नाही म्हणून गैरफायदे आणि गैरसमज टाळण्यासाठी काळजीपूर्वक संशोधन आणि चर्चा होणे आवश्यक आहे.
यशस्वी उदाहरणे आणि अपयशी प्रयत्न:
काही वेळा मानसिकदृष्ट्या सशक्त व्यक्तींनी टेलिपॅथीचा उपयोग केल्याचे उदाहरणे सांगितली जातात, पण त्यावर शास्त्रीय पुरावे नाहीत. उदाहरणार्थ, युद्धांच्या वेळी सैनिकांमधील मानसिक संप्रेषणाचे काही गूढ किस्से प्रसिद्ध झाले आहेत, परंतु ते साधार पुराव्याच्या अभावी मान्य झालेले नाहीत. अपयशी प्रयत्नांमध्ये, अनेकदा टेलिपॅथीचे प्रयोग शास्त्रशुद्ध पद्धतीने यशस्वी होत नाहीत, ज्यामुळे ती केवळ एक परीकल्पना राहते.
६. भविष्याचा मार्ग : टेलिपॅथीची संभाव्यता:
भविष्यातील संभाव्य वापर (जसे की तंत्रज्ञानात वापर, संवादाची नवीन पद्धती):
टेलिपॅथीचा भविष्यकाळ तंत्रज्ञानाच्या प्रगतीवर अवलंबून आहे. आज, मेंदूला जोडलेल्या डिव्हाइसच्या साहाय्याने ब्रेनवेव्ह्जचे विश्लेषण करून विचारांमध्ये संवाद साधण्याची शक्यता आहे. भविष्यात, कदाचित टेलिपॅथीचा उपयोग संवादाच्या नवीन पद्धतीसाठी केला जाईल. विशेषतः, माणसाला उपकरणांच्या साहाय्याने मेंदू-मेंदू संवाद साधता येऊ शकतो. यामुळे पॅरालिसिस किंवा इतर शारीरिक अडचणी असलेल्या लोकांना मोठी मदत होईल.
टेलिपॅथीचे नैतिक मुद्दे:
टेलिपॅथीच्या वापरामुळे अनेक नैतिक मुद्दे निर्माण होऊ शकतात. जर टेलिपॅथी प्रत्यक्षात शक्य झाली, तर गोपनीयता आणि स्वातंत्र्य यावर मोठे प्रश्नचिन्ह उभे राहू शकते. मानवी विचार गोपनीय असले पाहिजेत का? कोणत्या मर्यादेत ते इतरांपर्यंत पोहोचवले जाऊ शकतात? या गोष्टींवर भविष्यात तांत्रिक विकासाबरोबरच नैतिक चर्चा आवश्यक असेल.
या लेखमधून Mahitia1.in टीमच्या लेखनातून टेलिपॅथीचा न कळत आपण कसा वापर करतो व आवश्यक लिंक विषयी माहिती देण्याचा पर्यन्त केला आहे तुम्हाला व्यतिरिक्त अजून काही माहिती हवी असल्यास तुम्ही आम्हाला कमेन्ट करून कळवू शकता व अश्याच अभ्यासपूर्ण महितीसाठी तुम्ही आमच्या What’s App group – शासकीय नोकरी & योजना ग्रुप – ( क्लिक करून ) जॉइन करू शकता. त्या ग्रुप च्या माध्यमातून आम्ही अश्याच नोकरी , शिक्षण, शासकीय योजना आणि सर्वांसाठी आरोग्य विषयावर लेख घेऊन येत असतो.
हे हि वाचा !
८अ उतारा ऑनलाईन डाउनलोड कसा करावा! ८अ उतारा download online!
Mahatma Gandhi Jayanti महात्मा गांधींनी मीठ खाणे कायमचे का सोडले ?
