उन्हाळी, अतिसार आणि उलटी वर रामबाण ईलाज .सध्या उन्हाळाचे दिवस चालू आहेत ह्या दिवसामध्ये ऊन लागून त्रास होणे काही मोठी गोष्ट नाही जर आणि उन्हाचा त्रास झाल्यावर दवाखान्यात गेल्यावर खिशाला मोठी कात्री बसते ते काही नवीन नाही पण जर तुम्हाला उन्हाळीच्या त्रासा चा विलाज तुमच्या घरीच उपलब्ध आहे असे कुणी सांगितल तर जास्त अचिंबईत होण्यासारख काही नाही. पुढील काही दिवसात पावसाळा सुरू होतो आहे. पावसाळ्यात प्रदूषित पाण्यामुळे हगवण लागणे आणि उलट्या होते साहजिकच आहे त्या साठी सुद्धा तुम्हाला दवाखान्यात जायची गरज नाही. तुम्ही या सर्व आजारचा विलाज अगदी मोफत करू शकता आणि महत्वाच म्हणजे घरच्या घरी करू शकता. चल तर जाणून घेऊ काय उपाय योजना करता येतील.
ओ आर एस ORS
ओ आर एस (Oral Rehydration Solution) मध्ये खालील घटक असतात:
- साधे पाणी: पुनर्जलीकरणासाठी मुख्य घटक.
- ग्लुकोज (साखर): शरीरात त्वरित ऊर्जा पुरवण्यासाठी आणि सोडियमचे शोषण करण्यास मदत करण्यासाठी.
- सोडियम क्लोराइड (मीठ): शरीरातील सोडियमची पातळी संतुलित करण्यासाठी.
- पोटॅशियम क्लोराइड: पोटॅशियमची पातळी संतुलित करण्यासाठी आणि स्नायूंना योग्यरित्या कार्य करण्यास मदत करण्यासाठी.
- सोडियम सिट्रेट: शरीरातील आम्लता कमी करण्यासाठी आणि पुनर्जलीकरण प्रक्रियेत सहाय्य करण्यासाठी.
हे सर्व घटक योग्य प्रमाणात मिश्रित केल्यावर, ORS शरीरातील द्रव आणि इलेक्ट्रोलाइट्स पुनर्स्थापित करण्यास मदत करते.
ओ आर एस (Oral Rehydration Solution) चे मुख्य उपयोग खालीलप्रमाणे आहेत:
- निर्जलीकरण रोखणे: अतिसार, उलटी, जास्त घाम येणे, किंवा ज्वर यामुळे झालेल्या निर्जलीकरणाचे उपचार करण्यासाठी.
- विद्राव्य पदार्थांची पुनःस्थापना: शरीरातील महत्त्वाच्या इलेक्ट्रोलाइट्स (सोडियम, पोटॅशियम, क्लोराइड) पुनर्स्थापित करण्यासाठी.
- पदार्थांचे शोषण सुधारण्यासाठी: ग्लुकोज आणि सोडियम यांच्या संयोजनामुळे, पाण्याचे आणि इलेक्ट्रोलाइट्सचे शोषण सुधारते.
- लहान मुलांमध्ये अतिसाराचा उपचार: विशेषत: बालकांमध्ये, ज्यांना अतिसारामुळे जलद निर्जलीकरणाचा धोका असतो.
- व्यायामानंतर पुनर्जलीकरण: तीव्र व्यायाम किंवा शारीरिक श्रम केल्यानंतर शरीरातील द्रवाची कमी भरून काढण्यासाठी.
- उष्णतेच्या झटक्याचा उपचार: उष्णतेमुळे होणाऱ्या शरीराच्या द्रव आणि इलेक्ट्रोलाइट्सच्या कमीमुळे होणाऱ्या समस्यांचा उपचार करण्यासाठी.
- ORS वापरल्यामुळे शरीरातील द्रव आणि इलेक्ट्रोलाइट्स संतुलित राहतात, ज्यामुळे निर्जलीकरण आणि त्याच्याशी संबंधित समस्यांचे निराकरण होते.
ओ आर एस (Oral Rehydration Solution) वापराशी संबंधित अधिक माहिती खालीलप्रमाणे आहे:
कसा वापरावा
- निर्देशांचे पालन करा: ORS पावडर पॅकेटवरील निर्देशांचे पालन करून योग्य प्रमाणात उकळलेले आणि थंड झालेले पाणी वापरा. सामान्यत: 200 मिली किंवा 1 लिटर पाणी वापरले जाते, हे पॅकेटच्या आकारावर अवलंबून आहे.
- योग्य मिश्रण: पावडर पूर्णपणे विरघळेपर्यंत चांगले मिसळा. अधुरे किंवा अधिक पाणी वापरल्यास प्रभावीपणा कमी होऊ शकतो.
- नियमित अंतराने प्या: निर्जलीकरणाची लक्षणे असलेल्या व्यक्तीने ORS नियमित अंतराने घ्यावे. लहान घोट घेतल्यास शरीराला ते अधिक चांगले शोषण्यास मदत होते.
हे ही वाचा
कधी वापरावा
- अतिसार आणि उलट्यांदरम्यान: विशेषत: बालकांमध्ये, जेव्हा निर्जलीकरणाची जोखीम जास्त असते.
- गर्भवती महिला: निर्जलीकरण टाळण्यासाठी, पण डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार.
- उष्णतेच्या लहरी: उष्ण वातावरणात काम करणारे किंवा कसरत करणारे लोक.
- दिवसभरात थकवा जाणवल्यास: थकवा किंवा कमजोरी जाणवणाऱ्या परिस्थितीत.
लक्षणे:
- कोरडी तोंड आणि जीभ
- कमी लघवी किंवा रंग बदललेली लघवी
- थकवा किंवा कमजोरी
- डोळ्यांखाली काळी वर्तुळे
- त्वचा कोरडी आणि लवकर ठिसूळ होणे
- जुलाब खूप वेळ चालू असल्यास
- सतत उलट्या येत असल्यास
- गंभीर उष्णतेमुळे शरीरातील द्रव गमावल्यास
ओ आर एस घेताना घ्यावाची काळजी:
- वैद्यकीय सल्ला: गंभीर निर्जलीकरण झाल्यास किंवा ओआरएसने सुधारणा न झाल्यास तात्काळ वैद्यकीय सल्ला घ्या.
- योग्य प्रमाण: पाण्याचे प्रमाण योग्य ठेवा. जास्त पाणी किंवा कमी पाणी ORS प्रभावीपणावर परिणाम करू शकते.
- बदललेले मिश्रण: ताजे मिश्रण प्रत्येक वेळेस बनवा आणि 24 तासांच्या आत वापरा. जुन्या मिश्रणाचा वापर टाळा.
ओ आर एस कुठे मिळते
- फार्मसी आणि दुकाने: जगभरात बहुतेक फार्मसी आणि किराणा दुकांमध्ये ORS सहज उपलब्ध आहे.
- प्राथमिक आरोग्य केंद्रे: विविध देशांमध्ये सरकारी आरोग्य कार्यक्रमांतर्गत ORS मोफत किंवा कमी किमतीत दिले जाते.
ORS चे महत्त्व आणि त्याचा प्रभावी वापर करून, अनेक जणांना निर्जलीकरणापासून सुरक्षित ठेवता येते, ज्यामुळे त्यांच्या आरोग्याची गुणवत्ता वाढते.
घरच्या घरी ओ आर एस (Oral Rehydration Solution) तयार करण्यासाठी तुम्हाला खालील घटकांची गरज आहे:
- उकळलेले आणि थंड झालेले पाणी: 1 लिटर (4 कप)
- साखर: 6 चमचे (सहजपणे उपलब्ध असलेल्या सामान्य साखरेचा वापर करू शकता)
- मीठ: 1/2 चमचा (साधा स्वयंपाकात वापरला जाणारा मीठ)
प्रक्रिया
- पाणी तयार करा:1 लिटर पाणी उकळा आणि त्याला थंड होऊ द्या.
- मिश्रण तयार करा:
- स्वच्छ भांड्यात 1 लिटर थंड झालेले उकळलेले पाणी घ्या.
- त्यात 6 चमचे साखर घाला.
- 1/2 चमचा मीठ घाला.
- मिश्रण हलवा: साखर आणि मीठ पूर्णपणे विरघळेपर्यंत चांगले हलवा. साखर आणि मीठ पूर्णपणे विरघळणे आवश्यक आहे.
वापर करताना पुढील काळजी घ्यावी
- हे मिश्रण लहान घोट घोट करून प्या.
- मिश्रण 24 तासांच्या आत वापरा. त्यानंतर ते फेकून द्या आणि गरज असल्यास नवीन मिश्रण तयार करा.
- प्रमाण अचूक ठेवणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. प्रमाण जास्त किंवा कमी झाल्यास ORS प्रभावी होणार नाही.
- विशेषतः लहान मुलांसाठी वापरण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घेणे उपयुक्त ठरू शकते.
घरच्या घरी तयार केलेले ORS निर्जलीकरणापासून बचाव करण्यासाठी आणि द्रवांचे संतुलन राखण्यासाठी प्रभावी आहे.
