प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजना (PM Vishwakarma Scheme) ही भारत सरकारने 17 सप्टेंबर 2023 रोजी सुरू केलेली आहे. हि योजना परंपरागत व्यवसाय करणाऱ्या कारागीर, हस्तकला कामगार, आणि लघु उद्योजकांसाठी आर्थिक प्रगतीचे दरवाजे उघडणारी प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजना (PM Vishwakarma Scheme) ही भारत सरकारने सुरू केलेली एक अनोखी योजना आहे. या योजनेद्वारे परंपरागत कौशल्यांचा सन्मान ठेवत त्यांना आधुनिक उपकरणे, प्रशिक्षण, व वित्तीय सहाय्य उपलब्ध करून दिले जाते. या योजनेचा उद्देश देशातील कारागीरांची उत्पादकता वाढवणे, त्यांच्या उत्पादनांना जागतिक बाजारपेठ मिळवून देणे आणि ‘आत्मनिर्भर भारत’ निर्माण करण्यास हातभार लावणे हा आहे.
प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजनेची वैशिष्ट्ये:
- 1. लक्ष्य समूह
या योजनेचा उद्देश परंपरागत कारागीर आणि कौशल्याधारित काम करणाऱ्या व्यक्तींना आर्थिक सहाय्य व प्रोत्साहन देणे आहे.
- पात्र व्यावसायिक:
- कुंभार (मातीच्या वस्तू बनवणारे).
- सुतार (लाकडी काम करणारे).
- लोहार (लोखंडी वस्तू तयार करणारे).
- सोनार (सोने-चांदीचे दागिने बनवणारे).
- शिंपी (कपडे शिवणारे).
- नाभिक (केस कापणारे).
- माळी (फुलांची शेती व सजावट करणारे).
- तसेच अन्य पारंपरिक व्यवसाय करणारे.
- प्राधान्य गट:
- छोटे व्यवसाय करणारे.
- कौशल्यावर आधारित उत्पादने तयार करणारे.
2. मदत व सुविधांचे स्वरूप
प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजना विविध स्वरूपात लाभ देते, ज्यामुळे व्यावसायिकांना आर्थिक व व्यावसायिक वाढीस चालना मिळते.
- कर्ज सुविधा:
- पहिल्या टप्प्यात 1 लाख रुपयांपर्यंत कर्ज फक्त 5% व्याजदराने.
- दुसऱ्या टप्प्यात 2 लाख रुपयांपर्यंत अतिरिक्त कर्ज दिले जाते.
- कौशल्य विकास प्रशिक्षण:
- व्यवसाय सुधारण्यासाठी आधुनिक तंत्रज्ञानाचे प्रशिक्षण.
- उत्पादने अधिक आकर्षक व टिकाऊ कशी बनवायची, याचे मार्गदर्शन.
- मशीन व उपकरणे:
- सवलतीच्या दरात अत्याधुनिक उपकरणे व साधनसामग्री उपलब्ध.
- उत्पादन प्रक्रियेत गुणवत्ता वाढवण्यासाठी तांत्रिक मदत.
- ब्रँडिंग व मार्केटिंग:
- उत्पादनांचे ब्रँडिंग आणि पॅकेजिंग सुधारण्यासाठी मदत.
- उत्पादने बाजारपेठेत पोहोचवण्यासाठी मार्केटिंगचे मार्गदर्शन.
- डिजिटल व्यवहार प्रोत्साहन:
- व्यवसायाचे डिजिटायझेशन करून व्यवहार सुलभ करणे.
- डिजिटल पेमेंट प्रणालीशी जोडणे.
3. सब्सिडी आणि प्रोत्साहन
व्यवसाय वृद्धीसाठी आर्थिक प्रोत्साहनाच्या स्वरूपात विविध सुविधा देण्यात येतात.
- कर्ज सब्सिडी:
- कमी व्याजदरामुळे कर्जाचा आर्थिक भार कमी होतो.
- अनुदान व प्रोत्साहन:
- उद्योजकता वाढवण्यासाठी अनुदान उपलब्ध.
- व्यवसाय वाढीसाठी आवश्यक प्रोत्साहनात्मक पावले उचलली जातात.
प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजनेचे फायदे खालीलप्रमाणे आहेत:
- 1 लाख रुपयांपर्यंत कर्ज 5% व्याजदरावर उपलब्ध.
- 2 लाख रुपयांपर्यंत अतिरिक्त कर्जाची सुविधा.
- पारंपरिक व्यावसायिकांसाठी नवीन तंत्रज्ञान आणि कौशल्यांवर प्रशिक्षण.
- व्यवसाय सुधारण्यासाठी आवश्यक ज्ञान देणे.
- सुतार, लोहार, सोनार इत्यादी व्यवसायांसाठी आवश्यक उपकरणे सवलतीच्या दरात उपलब्ध.
- यामुळे उत्पादन खर्च कमी होतो आणि गुणवत्ता वाढते.
- उत्पादनांच्या ब्रँडिंग, पॅकेजिंग आणि मार्केटिंगसाठी मदत.
- पारंपरिक व्यवसायांना आधुनिक बाजारपेठेत स्थान मिळवण्यासाठी सहाय्य.
- डिजिटल पेमेंट आणि डिजिटायझेशनसाठी मदत.
- व्यावसायिकांना डिजिटल युगात प्रगती करण्यास सहाय्य.
- व्यवसायाच्या वाढीसाठी कर्ज सब्सिडी आणि आर्थिक अनुदान दिले जाते.
- छोट्या व्यवसायांना वाढवण्यासाठी प्रोत्साहन.
- व्यवसायाची उत्पादकता वाढवून उत्पन्न सुधारते.
- पारंपरिक व्यवसायांना अधिक सन्मान आणि ओळख मिळवून दिली जाते.
- कौशल्याचे महत्त्व समाजात लक्षात आणले जाते.
ही योजना पारंपरिक व्यवसायांचे आर्थिक आणि तांत्रिक सहाय्य करून त्यांना आधुनिक आणि दीर्घकालीन दृष्टीने प्रगती साधण्यासाठी मार्गदर्शन करते.
प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजनेसाठी पात्रता अटी
प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजनेत सहभागी होण्यासाठी काही ठराविक पात्रता अटींची पूर्तता आवश्यक आहे. या अटींचा उद्देश गरजू आणि पात्र लाभार्थ्यांपर्यंत योजनांचे फायदे पोहोचवणे हा आहे.
- अर्जदार भारतीय नागरिक असावा.
- अर्जदाराने पारंपरिक व्यावसायिक कौशल्यावर आधारित व्यवसाय (उदा. कुंभार, सुतार, लोहार, सोनार, नाभिक, शिंपी, माळी, इत्यादी) करत असणे आवश्यक आह
- अर्जदाराचा व्यवसाय नियमित सुरू असावा.
- हा व्यवसाय त्यांच्या कुटुंबाची उपजीविका चालवण्यासाठी महत्त्वाचा असावा.
- अर्जदाराने योजनेअंतर्गत दिल्या जाणाऱ्या प्रशिक्षण कार्यक्रमामध्ये सहभागी होण्याची तयारी ठेवली पाहिजे.
- अर्जदाराने योजनेद्वारे घेतलेल्या कर्जाची फेड वेळेत करण्याची तयारी दाखवावी.
- अर्ज करताना खालील कागदपत्रे आवश्यक असतात:
- आधार कार्ड.
- व्यवसायाशी संबंधित कोणतेही ओळखपत्र किंवा प्रमाणपत्र.
- बँक खाते तपशील (आधारशी लिंक केलेले).
- पासपोर्ट आकाराचा फोटो.
- अर्जदाराचे वार्षिक कौटुंबिक उत्पन्न ठरावीक मर्यादेच्या आत असणे आवश्यक आहे (काही विशेष गटांसाठी ही अट लागू होऊ शकते).
- अर्जदाराचे वय किमान 18 वर्षे आणि कमाल 60 वर्षांच्या दरम्यान असावे.
प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजनेसाठी ऑनलाइन अर्ज कसा करावा?
प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजनेचा लाभ घेण्यासाठी ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया अतिशय सोपी आणि सोयीस्कर आहे. या योजनेसाठी अधिकृत पोर्टलवरून अर्ज करता येतो. खालील टप्प्यांचे पालन करून तुम्ही सहज अर्ज करू शकता. योजनेसाठी अर्ज करण्यासाठी भारत सरकारने विशेष पोर्टल उपलब्ध करून दिलं आहे.अधिकृत पोर्टलचा पत्ता आहे: www.pmvishwakarma.gov.inही वेबसाइट उघडून अर्ज प्रक्रिया सुरू करा.
- जर तुम्ही नवीन अर्जदार असाल, तर Sign Up पर्यायावर क्लिक करून खाते तयार करा.
- तुमचं नाव, मोबाइल नंबर आणि ईमेल आयडी भरून OTP व्हेरिफिकेशन प्रक्रिया पूर्ण करा.
- जर तुम्ही आधीच नोंदणी केली असेल, तर Login पर्यायावर क्लिक करून तुमचं खाते उघडा.
- लॉगिन झाल्यावर, प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजना अर्ज फॉर्म निवडा.
- खालील माहिती व्यवस्थित भरा:
- वैयक्तिक माहिती : नाव, पत्ता, जन्मतारीख, आधार क्रमांक.
- व्यवसायाचा माहिती : व्यवसायाचं नाव, प्रकार, अनुभव, व्यवसायाचं ठिकाण.
- बँक खाते माहिती : बँक खाते क्रमांक आणि IFSC कोड.
अर्ज करताना काही महत्त्वाची कागदपत्रे अपलोड करणं गरजेचं आहे:
- आधार कार्ड.
- व्यवसायाशी संबंधित प्रमाणपत्र (उदा. GST नोंदणी किंवा व्यवसाय परवाना).
- बँक खाते तपशीलाचा पुरावा.
- पासपोर्ट आकाराचा फोटो.
- सगळ्या कागदपत्रांची पूर्तता आणि माहिती तपासल्यानंतर Submit बटणावर क्लिक करा.
- अर्ज सबमिट केल्यानंतर तुम्हाला अर्ज क्रमांक मिळेल.
- हा अर्ज क्रमांक भविष्यातील संदर्भासाठी सुरक्षित ठेवा.
- अर्ज सबमिट केल्यानंतर तुम्ही अर्जाची स्थिती Track Application Status पर्यायाद्वारे तपासू शकता.
- अर्ज क्रमांक टाकून अर्जाचा दर्जा जाणून घ्या.
प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजनेसाठी ऑफलाइन अर्ज कसा करावा ?
प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजना ही व्यवसाय वृद्धीसाठी उपयुक्त योजना आहे. जर तुम्हाला ऑनलाइन अर्ज करणं शक्य नसेल, तर तुम्ही ऑफलाइन अर्ज देखील करू शकता. यासाठी खालील टप्पे लक्षात ठेवा:
- प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजनेसाठी अर्ज करण्यासाठी तुमच्या जवळच्या जिल्हा उद्योग केंद्र (DIC) किंवा स्थानिक पंचायत कार्यालयाला भेट द्या.
- नगरपालिका, तालुका कार्यालय, किंवा संबंधित सरकारी कार्यालयातही अर्जासाठी माहिती मिळू शकते.
- संबंधित कार्यालयातून प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजना अर्ज फॉर्म घ्या.
- फॉर्म फक्त अधिकृत ठिकाणांवरून घ्या, त्यामुळे बनावट फॉर्मचा उपयोग होणार नाही.
- अर्ज फॉर्मवर आवश्यक माहिती नीट आणि अचूक भरा:
- तुमचं नाव, पत्ता, आणि संपर्क क्रमांक.
- व्यवसायाचा प्रकार आणि अनुभव.
- व्यवसायाचं ठिकाण आणि उत्पन्नाचा अंदाज.
- बँक खाते क्रमांक आणि IFSC कोड.
तुमच्या अर्जासोबत खालील कागदपत्रं जोडणं आवश्यक आहे:
- आधार कार्ड किंवा इतर ओळखपत्र (उदा. मतदार ओळखपत्र).
- व्यवसायाचं प्रमाणपत्र (GST नोंदणी, स्थानिक परवाना किंवा अन्य दस्तऐवज).
- बँक खाते तपशीलाचा पुरावा.
- पासपोर्ट आकाराचा फोटो.
- फॉर्म पूर्ण भरल्यानंतर आणि कागदपत्रं संलग्न केल्यानंतर, ते संबंधित कार्यालयात जमा करा.
- अर्ज सादर करताना प्राप्ती रसीद घ्या.
- ही पावती तुमच्या अर्जाच्या स्थितीची माहिती मिळवण्यासाठी उपयुक्त ठरेल.
अर्ज सादर केल्यानंतर काही दिवसांनी संबंधित कार्यालयात संपर्क साधून अर्जाची स्थिती जाणून घ्या.काही कार्यालयं अर्जाची स्थिती SMS किंवा कॉलद्वारे कळवतात.
या लेखमधून Mahitia1.in टीमच्या लेखनातून प्रधानमंत्री विश्वकर्मा आवश्यक लिंक विषयी माहिती देण्याचा पर्यन्त केला आहे तुम्हाला व्यतिरिक्त अजून काही माहिती हवी असल्यास तुम्ही आम्हाला कमेन्ट करून कळवू शकता व अश्याच अभ्यासपूर्ण महितीसाठी तुम्ही आमच्या What’s App group – शासकीय नोकरी & योजना ग्रुप – ( क्लिक करून ) जॉइन करू शकता. त्या ग्रुप च्या माध्यमातून आम्ही अश्याच नोकरी , शिक्षण, शासकीय योजना आणि सर्वांसाठी आरोग्य विषयावर लेख घेऊन येत असतो.
हे ही वाचा
- NBMMP राष्ट्रीय बायोगॅस व खत व्यवस्थापन योजनेंतर्गत मिळतंय 16000 रुपयाचे अनुदान आजच करा अर्ज
- डॉ. पंजाबराव देशमुख वसतिगृह निर्वाह भत्ता योजनाअंतर्गत मिळणार 20000 ते 30000 हजाराचे वार्षिक भत्ता….
- मागेल त्याला शेततळे योजनेमधून मिळणार 75,000 हजार अनुदान ,कोण घेऊ शकतो लाभ आणि कसा करावा अर्ज संपूर्ण माहिती
- 4.5 लाखाचे अनुदान विहीर बांधण्यासाठी वाचा योजनेची पूर्ण माहिती आणि आजच करा अर्ज
- प्रधानमंत्री जननी सुरक्षा योजना: JSY मातृत्व सशक्त करणे आणि सुरक्षित प्रसूती सुनिश्चित करणे
