एमएसएमई योजना, देत आहे सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योगांना आर्थिक मदत!

भारताचा आर्थिक विकास आणि रोजगार निर्मितीमध्ये सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योग (एमएसएमई) क्षेत्राचं महत्त्व खूप आहे. देशाच्या एकूण उत्पादनाचा मोठा भाग एमएसएमई क्षेत्राकडून येतो. या क्षेत्रात काम करणाऱ्या उद्योजकांना प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि नवउद्योजकांना त्यांचे स्वप्न पूर्ण करण्यासाठी केंद्र सरकारने एमएसएमई योजना सुरू केली आहे.

एमएसएमई योजना फक्त आर्थिक मदत देणारी नाही, तर ती उद्योगांना आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर, उत्पादनाची गुणवत्ता सुधारणा, आणि जागतिक बाजारात स्पर्धात्मकता वाढवण्यास मदत करते. या योजनेंतर्गत उद्योगांना सवलतीच्या कर्जाची सुविधा, प्रशिक्षण, तांत्रिक मदत, कर सवलती, आणि सरकारी योजनांमध्ये प्राधान्य मिळते.

आजच्या डिजिटल युगात एमएसएमई योजना उद्योगांना स्थानिक पातळीवरच नाही तर आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेतही संधी उपलब्ध करून देते. या योजनांमुळे उद्योगांचा आर्थिक आणि सामाजिक विकास होतो. त्यामुळे, एमएसएमई योजना फक्त एक आर्थिक कार्यक्रम नाही, तर ती एक मजबूत आधार आहे जो उद्योजकतेला नव्या उंचीवर पोहोचवतो.

एमएसएमई योजना (MSME) म्हणजे काय?

एमएसएमई म्हणजे सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योग (Micro, Small, and Medium Enterprises). या उद्योगांची श्रेणी सरकारने ठरवलेल्या काही निकषांवर आधारित असते. एमएसएमई उद्योगांना सरकारकडून विशेष प्रोत्साहन आणि सहाय्य दिलं जातं. या उद्योगांचा भारताच्या अर्थव्यवस्थेमध्ये मोठा सहभाग असतो, कारण ते रोजगार निर्मिती, निर्यात, आणि स्थानिक उद्योगांना चालना देतात.

एमएसएमई उद्योगांची वर्गवारी दोन प्रमुख निकषांवर आधारित आहे:

1. गुंतवणूक (Investment): एंटरप्राइझमध्ये गुंतवलेल्या भांडवलाच्या आकारावर आधारित.
2. वार्षिक उलाढाल (Annual Turnover): व्यवसायाने एका वर्षात केलीली विक्री किंवा उत्पन्न.

एमएसएमई योजनांची वैशिष्ट्ये:

एमएसएमई क्षेत्रासाठी भारत सरकारने विविध योजनांची अंमलबजावणी केली आहे, जे उद्योगांसाठी फायदेशीर ठरतात. यामध्ये आर्थिक सहाय्य, तंत्रज्ञान, मार्केटिंग आणि अन्य सवलतींना महत्त्व दिले जाते. खाली काही महत्त्वाची वैशिष्ट्ये दिली आहेत:

आर्थिक सहाय्य आणि कर्जाची सुविधा: एमएसएमईंना कमी व्याजदरावर कर्ज मिळवण्याची संधी असते. सीजीटीएमएसई (CGTMSE) योजना अंतर्गत तारणाशिवाय कर्ज मिळवता येते. उत्पादन क्षेत्रासाठी विशेष कर्ज योजना उपलब्ध आहेत.

तंत्रज्ञान आणि प्रशिक्षण: एमएसएमईंना नव्या तंत्रज्ञानाचा वापर करण्यासाठी मदत केली जाते. सरकार विविध प्रशिक्षण कार्यक्रमांचे आयोजन करते, ज्यामुळे उद्योजकांच्या क्षमता वाढतात.

आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेतील संधी: एमएसएमईंना निर्यात क्षेत्रात काम करण्याची संधी दिली जाते. विशेष प्रकारच्या प्रमाणपत्रासाठी अनुदान दिले जाते, जसे ISO प्रमाणन.

विविध सवलती आणि अनुदान: एमएसएमईंना कर सवलत मिळते, ज्यामुळे ते जास्त स्पर्धात्मक होऊ शकतात. विविध सरकारी योजनांचा लाभ घेता येतो, जसे उत्पादन, विपणन, आणि श्रमधन योजना.

मार्केटिंग आणि प्रचार: एमएसएमईंना त्यांच्या उत्पादनांचा प्रचार करण्यासाठी आर्थिक सहाय्य दिलं जातं. वैश्विक मार्केटमध्ये प्रवेश करण्यासाठी विशेष सहाय्य मिळते.

नावनोंदणी प्रक्रिया आणि सोपी अटी: एमएसएमई नोंदणी प्रक्रिया सोपी, पारदर्शक आणि ऑनलाइन आहे. एकदा नोंदणी झाल्यानंतर व्यवसायाला सुलभ प्रवेश मिळतो आणि सरकारच्या विविध योजनांचा लाभ घेता येतो.

विविन्न सुरक्षा योजना: उत्पादन आणि सेवा क्षेत्रातील एमएसएमईंना संरक्षण दिलं जातं, जे त्यांच्या व्यवसायाला उंचीवर नेऊ शकतात. एमएसएमई क्षेत्रासाठी या योजना आणि वैशिष्ट्ये केवळ आर्थिक दृष्टिकोनातून महत्त्वपूर्ण नाहीत, तर ते उद्योगांच्या उन्नतीसाठी आणि नव्या मार्गांचा शोध घेण्यासाठीही महत्त्वाचे आहेत.

एमएसएमई योजनांचे प्रकार किती?

भारत सरकारने सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योग (एमएसएमई) क्षेत्रासाठी विविध योजनांची अंमलबजावणी केली आहे. याचा उद्देश उद्योगांना प्रोत्साहन देणे, त्यांना आर्थिक सहाय्य, तांत्रिक मदत आणि प्रशिक्षण उपलब्ध करून देणे आहे. एमएसएमई क्षेत्रासाठी मुख्य योजनांचे प्रकार खालीलप्रमाणे आहेत:

1. प्रधानमंत्री रोजगार सर्जन योजना (PMEGP): ही योजना नवउद्योजकांना स्वंयरोजगार निर्माण करण्यासाठी अनुदान आणि कर्ज देण्यासाठी सुरू केली आहे. यामध्ये लघु उद्योग सुरू करण्यासाठी प्रोत्साहन मिळते.
2. मुद्रा योजना (MUDRA): लघु आणि सूक्ष्म उद्योगांना कर्ज देणारी ही योजना आहे. उद्योगांना तिहेरी कर्ज श्रेणी (शिशु, किशोर, आणि तरुण) मिळते, ज्यामुळे त्यांना व्यवसाय सुरू करण्यासाठी मदत होते.
3. स्वयंरोजगार प्रशिक्षण योजना (STEP): या योजनेद्वारे उद्योजकांना विविध व्यापारांमध्ये कौशल्य आणि प्रशिक्षण दिले जाते. यामुळे ते त्यांच्या उद्योगात सुधारणा करू शकतात.
4. उद्योग आधार योजना (Udyog Aadhaar): या योजनेद्वारे छोटे आणि सूक्ष्म उद्योग आपली नोंदणी करू शकतात आणि सरकारी योजनांचा लाभ घेऊ शकतात. या योजनेत उद्योगांना कर्ज मिळवणे सोपे होते.
5. क्लस्टर विकास योजना: या योजनेद्वारे एमएसएमई क्षेत्रातील उद्योग एका विशिष्ट क्षेत्रात एकत्र येऊन उत्पादन सुधारणा, तंत्रज्ञान वापर, आणि स्पर्धात्मकता वाढवतात.
6. सीजीटीएमएसई योजना (CGTMSE): एमएसएमई उद्योगांना कर्ज घेण्यासाठी सुरक्षा गॅरंटी दिली जाते. ही योजना बँक कर्जासाठी एक प्रकारची गॅरंटी व्यवस्था आहे.
7. राष्ट्रीय लघु उद्योग अभियान (NSIC): या योजनेत छोटे उद्योग सरकारी खरेदीमध्ये सहभागी होण्यासाठी मदत मिळवतात. यामध्ये त्यांना उत्पादन प्रमाणपत्र, खरेदी करार आणि इतर सहाय्य मिळते.

एमएसएमई योजनांचे फायदे:

एमएसएमई क्षेत्रासाठी उपलब्ध असलेल्या योजनांच्या माध्यमातून उद्योगांना विविध प्रकारचे फायदे मिळतात. यामुळे उद्योग अधिक सक्षम आणि वृद्ध होतात. या योजनांचे मुख्य फायदे खालीलप्रमाणे आहेत:

• एमएसएमई योजनांमुळे उद्योगांना कमी व्याजदरावर कर्ज मिळते. तसेच, कर्जासाठी सुरक्षा गॅरंटीही दिली जाते, ज्यामुळे कर्ज घेणे सोपे होते.
• सरकार एमएसएमई क्षेत्राला विविध कर सवलती देते. यामुळे उद्योगांना त्यांच्या कर भरण्यात सवलती मिळतात.
• या योजनांमुळे छोटे उद्योग जागतिक बाजारात स्पर्धा करू शकतात. त्यांना निर्यातासाठी मदत मिळते, ज्यामुळे व्यवसायाची वाढ होऊ शकते.
• एमएसएमई उद्योगांना नवीन तंत्रज्ञान, उपकरणे आणि उत्पादनांच्या सुधारणा करण्यासाठी सहाय्य मिळते. यामुळे त्यांचा उत्पादन क्षमता वाढते.
• उद्योजकांना व्यावसायिक आणि तांत्रिक प्रशिक्षण दिले जाते, ज्यामुळे ते अधिक कार्यक्षम होतात आणि उद्योगाच्या वाढीसाठी योग्य दिशा ठरवू शकतात.
• नवउद्योजकांना मार्गदर्शन, अनुदान आणि प्रोत्साहन मिळते, ज्यामुळे त्यांना त्यांच्या व्यवसायाची शरुवात करण्यासाठी मदत मिळते.
• एमएसएमई उद्योगांना उत्पादनाच्या गुणवत्तेची सुधारणा करण्यासाठी मदत दिली जाते, ज्यामुळे त्यांचा व्यवसाय अधिक स्पर्धात्मक बनतो.

एमएसएमई ऑनलाइन नोंदणी कशी करावी?

एमएसएमई नोंदणी ही उद्योगधारकांसाठी अत्यंत महत्त्वाची आहे, कारण यामुळे त्यांना सरकारी योजनांचा लाभ मिळतो आणि त्यांच्या व्यवसायाच्या अधिकृततेसाठी प्रमाणपत्र मिळते. एमएसएमई नोंदणी प्रक्रिया ऑनलाइन केली जाते, आणि हे पूर्ण करण्यासाठी काही सोप्या पायऱ्या आहेत.

• एमएसएमई नोंदणीसाठी Udyam Registration Portal हे अधिकृत वेबसाइट आहे. तुम्ही या लिंकवर जाऊन नोंदणी प्रक्रिया सुरु करू शकता: https://udyamregistration.gov.in.
• नोंदणीसाठी तुमच्याकडे आधार कार्ड असणे अनिवार्य आहे. तसेच, तुमच्या व्यवसायाचे बँक खाते तपशील आणि Udyam पोर्टलवर समाविष्ट केलेल्या अन्य कागदपत्रांची माहिती देखील आवश्यक आहे.
• नवीन नोंदणी सुरू करण्यासाठी “For New Registration” या पर्यायावर क्लिक करा.
• ज्या उद्योजकांकडे आधीपासूनच नोंदणी आहे, त्यांना “For Existing User” पर्यायावर क्लिक करून लॉगिन करणे आवश्यक आहे.
• आधार कार्डाच्या आधारावर तुमची वैयक्तिक माहिती पोर्टलवर ऑटोफिल होईल. त्यानंतर तुम्हाला काही अतिरिक्त माहिती भरावी लागेल जसे की:
  • तुमचे नाव, पत्ता, संपर्क तपशील.
  • व्यवसायाचा प्रकार आणि श्रेणी (सूक्ष्म, लघु, मध्यम).
  • बँक खाते तपशील आणि आयटी रिटर्न (जर लागू असेल तर).
• तुमच्या उद्योगाचे नाव, उत्पादनाचे प्रकार, कर्मचारी संख्या, इत्यादी माहिती भरावी लागेल.
• व्यवसाय किती वर्षे चालू आहे याबद्दलची माहिती.
• उद्योगाचा भौतिक पत्ता आणि ईमेल पत्ता.
• सर्व माहिती भरल्यानंतर, तुम्हाला ऑनलाइन स्वरूपात Udyam Registration Certificate मिळेल.
• हे प्रमाणपत्र डाउनलोड करून तुम्ही तुमच्या व्यवसायाची नोंदणी प्रमाणित करू शकता.

या लेखाच्या माध्यमातून  Mahitia1.in टीमने ” एमएसएमई योजना, देत आहे सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योगांना आर्थिक मदत! “व आवश्यक लिंक विषयी माहिती देण्याचा पर्यन्त केला आहे तुम्हाला या  व्यतिरिक्त अजून काही माहिती हवी असल्यास तुम्ही आम्हाला कमेन्ट करून कळवू शकता व अश्याच अभ्यासपूर्ण महितीसाठी तुम्ही आमच्या What’s App group – शासकीय नोकरी & योजना चॅनेल – ( लिंक वर क्लिक करून ) जॉइन करू शकता.  ग्रुप च्या माध्यमातून आम्ही अश्याच नोकरी, शिक्षण, शासकीय योजना आणि सर्वांसाठी आरोग्य विषयावर लेख घेऊन येत असतो.

हे हि वाचा!