नमस्कार विद्यार्थी मित्र -मैत्रिणीनो राज्यातील अनेक तरुण तरुणींसाठी जे आज स्पर्धा परीक्षेची तयार करत आहेत खास करून psi अश्या mpsc psi syllabus in marathi मधून अगदी सविस्तर आणि सहज समजला सोपा अभ्यासक्रम लेख .
महाराष्ट्र लोकसेवा आयोग (MPSC) दरवर्षी महाराष्ट्र राज्य पोलिस विभागात उपनिरीक्षक पदासाठी भरती करण्यासाठी संयुक्त मुख्य परीक्षा आयोजित करते. ही परीक्षा उमेदवाराच्या ज्ञान, लेखन कौशल्य आणि विश्लेषणात्मक क्षमतांची चाचणी घेते. परीक्षेचा अभ्यासक्रम विस्तृत असून विविध विषयांचा समावेश असतो.महाराष्ट्र पोलीस उपनिरीक्षक (SI) भरती ही एक अत्यंत स्पर्धात्मक प्रक्रिया आहे जी राज्यभरातील उमेदवारांना आकर्षित करते. प्राथमिक परीक्षा यशस्वीरित्या उत्तीर्ण झाल्यानंतर, उमेदवारांनी महाराष्ट्र पोलिस एसआय मुख्य परीक्षेची तयारी करणे आवश्यक आहे. ही परीक्षा उमेदवारांचे ज्ञान आणि कौशल्यांच्या सखोल स्तरावर मूल्यांकन करण्यासाठी घेतली जाते आणि प्रभावी तयारीसाठी अभ्यासक्रम समजून घेणे आवश्यक आहे.या लेखाद्वारे आपण पोलीस उपनिरिक्षक पदाचा तपशीलवार अभ्यासक्रम mpsc psi syllabus in marathi समजून घेऊ.
mpsc psi syllabus in marathi पोलिस उपनिरीक्षक मुख्य परीक्षा संपूर्ण अभ्यासक्रम मराठी
mpsc psi syllabus in marathi समजून घेताना महाराष्ट्र लोकसेवा आयोग (MPSC) यांच्या मार्फत आखण्यात आलेली MPSC Mains परीक्षा योजना समजून घेणे अत्यंत गरजेचे आहे.
खालील परीक्षा योजना सविस्तर माहिती
| पेपर क्र.व संकेतांक | विषय | गुण | प्रश्नसंख्या | ऊर्जा | माध्यम | कालावधी |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 (संकेतांक014) | मराठी | 100 | 50 | मराठी- बारावी | मराठी | एक तास |
| इंग्रजी | 60 | 30 | इंग्रजी- पदवी | इंग्रजी | ||
| सामान्य ज्ञान | 40 | 20 | पदवी | मराठी व इंग्रजी | ||
| 2 (सांकेतांक 505) | सामान्य क्षमता चाचणी व पदाच्या कर्तव्यासाठी आवश्यक ज्ञान | 200 | 100 | पदवी | मराठी व इंग्रजी | एक तास |
mpsc psi syllabus in marathi /mpsc combine syllabus 2025 in marathi pdf मध्ये महाराष्ट्र लोकसेवा आयोग (MPSC) कडून आखण्यात आलेले परीक्षेचे स्वरूप पुढील प्रमाणे
- पूर्व परीक्षा :- पूर्व परीक्षा ही विविध पदाकरीता एकत्रितरित्या होते.संयुक्त पूर्व परीक्षा ही 100 गुणाची असते व त्या पेपर मध्ये नकारात्मक गुण पद्धत अवलंबली जाते.बहुसंख्य प्रश्न बहु-निवडक किंवा वस्तुनिष्ठ प्रश्न असतात, विशेषत: सामान्य ज्ञान, सामान्य बुद्धिमत्ता आणि कायदा विभागातील.
- मुख्य परीक्षा – ४०० गुण (पेपर क्र. १ संयुक्त व पेपर क्र.२ स्वतंत्र): संयुक्त पूर्व परीक्षा पास झाल्यावर संयुक्त मुख्य परीक्षा ही सुद्धा विविध पदाकरीता एकत्रितरित्या होते.या मध्ये 2 पेपर असतात व ते प्रत्येकी 200 गुणासाठी असतात व एकूण 400गुणाची ही परीक्षा असते.हे प्रश्न मराठी भाषा आणि निबंध लेखन विभागात दिसू शकतात, जेथे उमेदवारांना सुसंगत आणि सुव्यवस्थित उत्तरे लिहावी लागतील.
- शारीरिक चाचणी :- पोलीस उपनिरीक्षक (PSI) या पदाकरीता उमेदवाराची पूर्व व मुख्य परीक्षा पात्र झाल्यावर शारीरिक चाचणी घेतली जाते.शारीरिक चाचणी एकूण 100 गुणसाठी असते.
- मुलाखत : अंतिम टप्प्यात उमेदवाराचे व्यक्तिमत्त्व, निर्णय घेण्याची कौशल्ये आणि उपनिरीक्षकाच्या भूमिकेसाठी योग्यतेचे मूल्यांकन करण्यासाठी वैयक्तिक मुलाखत , घेतली जाते या साठी एक विशेष मंडळ नेमले जाते मुलाखत ही 40 गुणासाठी असते.
पेपर क्रमांक १ – मराठी इंग्रजी व सामान्य ज्ञान या विषयामध्ये खालील घटक व उपघटकांचा समावेश असेल.
| अनु क्र. | विषय व सविस्तर अभ्याक्रम |
| १ | मराठी – सर्वसामान्य शब्दसंग्रह,शब्दांचा अर्थ, विरुद्धार्थी शब्द, समानार्थी शब्द आणि त्यांचा वापर., वाक्यरचना, व्याकरण,वाक्य निर्मिती, काल, संयोग, लेख, म्हणी व वाक्यप्रचार यांचा अर्थ आणि उपयोग तसेच उताऱ्यावरील प्रश्नांची उत्तरे |
| २ | इंग्रजी – Common Vocabulary, Sentence structure, Grammar, use of Idioms and phrases & their meaning and comprehension of passage |
| ३ | सामान्य ज्ञान |
| १ . चालू घडामोडी – जागतिक तसंच भारतातील | |
| २ . माहिती अधिकार अधिनियम, २००५ व महाराष्ट्र लोकसेवा हक्क अधिनियम, २०१५ | |
| ३ . संगणक व माहिती तंत्रज्ञान – आधुनिक समाजातील संगणकाची भूमिका वेगवेगळ्या क्षेत्रातील नौवनात संगणकाचा वापर, डाटा कम्युनिकेशन, नेटवकींग आणि वेब टेक्नॉलॉजी, सायबर गुन्हे व त्यावरील प्रतिबंध, नवीन उद्योग महणून माहिती तंत्रज्ञानाचा निरनिराळ्या सेवा सुविधांची माहिती मिळण्यासाठी होणारा उपयोग, भारतातील माहिती तंत्रज्ञान उद्योगाची वाढ व त्याचा दर्जा, शासनाचे कार्यक्रम जसे मिडीया लंब एशिया, विद्यावाहिनी, ज्ञान वाहिनी, सामुहिक माहिती केंद्र, इत्यादी माहिती तंत्रज्ञान उद्योगातील मुलभूत प्रश्न व त्याचे भवितव्य, |
पपर क्रमांक २ सामान्य क्षमता चाचणी व पदाच्या कर्तव्यासाठी आवश्यक ज्ञान या विषयामध्ये खालील घटक/ उपघटकांचा समावेश असेल. mpsc psi syllabus in marathi मधील महत्वाचा अभ्यासक्रम
| अनु क्र. | विषय व सविस्तर अभ्याक्रम |
| १ | बुध्दिमत्ता चाचणी – १ . शाब्दिक तर्क -उपमा, शब्दरचना, रक्त संबंध, कोडिंग-डिकोडिंग इ. २ . गैर-मौखिक तर्क – नमुना ओळख, आकृती वर्गीकरण, मालिका पूर्ण करणे इ. ३ . परिमाणात्मक योग्यता -टक्केवारी, गुणोत्तर, सरासरी, वेळ आणि अंतर इत्यादींचा समावेश असलेल्या मूलभूत गणिती समस्या. ४ . तार्किक कोडी -व्यवस्था, क्रम आणि जटिल तर्क कार्ये. ५ . डेटा इंटरप्रिटेशन – आलेख, सारणी आणि डेटा विश्लेषण. |
| २ | महाराष्ट्राचा भूगोल : – महाराष्ट्राच्या रचनात्मक (Physical) भूगोल, मुख्य रथनात्मक (Physiographic) विभाग, हयाम्यन Climate), पर्जन्यातील विभागावर बदल, नद्या, पर्वत, डोंगर, राजकीय विभाग, प्रशासकिय विभाग, नैसर्गिक संपत्ती वने व खनिजे, मानवी व सामाजिक भूगोल लोकसंख्या (Population), Migration of Population व त्याचे Source आणि Destination वरील परिणाम, ग्रामीण वरचा व तांड, झोपडपट्टया व त्यांचे प्रश्न, संत गाडगेबाबा ग्राम स्वच्छता अभियान, |
| ३ | महाराष्ट्राचा इतिहास :– सामाजिक व आर्थिक जागृतो (१८८५-१९४७), महत्वाच्या व्यक्तीचे काम, स्वातंत्र्यपूर्व भारतातील सामाजिक जागृतीतील वर्तमानपत्रे व शिक्षणाचा परिणाम भाग, स्वातंत्र्यपूर्व काळातील इतर समकालीन चळवळी, राष्ट्रीय चळवळ |
| ४ | भारतीय राज्यघटना :- घटना कशी तयार झाली आणि घटनेच्या प्रस्तावनेमागची भूमिका व तत्वे, घटनेची महत्याची कलमे ठळक वैशिष्टये, केंद्र व राज्य संबंध, निधर्मी राज्य, मूलभूत हक्क व कर्तव्ये राज्याच्या धोरणाची मार्गदर्शक तत्वे-शिक्षण, पुनिफॉर्म सिखील कोड, स्वतंत्र न्यायपालिका |
| ५ | मानवी हक्क व जवाबदान्या :- संकलाना आंतरराष्ट्रीय मानवी हक्क मानक, त्यासंदर्भातील भारतीय राज्यघटनेतील तरतूद, भारतातील मानवी हक्क व जवाबदा-या पंत्रणेची अंमलचजावणी व संरक्षण, भारतातील मानवी हक्क चळवळ, मानवी हक्कापासून वंचित राहण्याच्या समस्या, गरीबी, निरक्षरता, बेकारी, सामाजिक सांस्कृतिक धार्मिक प्रथा यासारख्या अडचणी, (हिंसाचार, भ्रष्टाचार, दहशतवाद, कामगारांचे शोषण, संरक्षित गुन्हेगारी, इत्यादी.) लोकशाही व्यवस्थेतील एकमेकांचे हक्क आणि मानवी प्रतिष्ठा व एकतेचा बादर करण्यासंबंधी प्रशिक्षणाची गरज व महत्व, नागरी हक्क संरक्षण अधिनियम, १९५५, मानवी हक्क संरक्षण अधिनियम, १९९३, कौटुंबिक हिंसाचारापासून महिलांचे संरक्षण अधिनियम, २००५, अनुसूचित जाती व अनुसूचित जमाती (अत्याचारास प्रतिबंध) अधिनियम १९८९, हुंडाबंदी अधिनियम १९६२ महात्मा गांधी तंटामुक्ती अभियान, |
| ६ | महाराष्ट्र पोलीस अधिनियम, १९५१ (Maharashtra Police Act):– महाराष्ट्रातील कायद्याची अंमलबजावणी करणारे विशिष्ट कायदे आणि नियम.कायद्याचा उद्देश,कायदा आणि सुव्यवस्था,गुन्हेगारी कृत्ये,सार्वजनिक सुरक्षा,पोलीस दलाचे कार्य,पोलीस दलाच्या कार्यांचे नियमन पोलिसांचे अधिकार,पोलिसांच्या जबाबदाऱ्या,पोलिसांचे कार्यालय,अटक आणि तपास |
| ७ | भारतीय दंड संहिता, २८६० (Indian Penal Code):चोरी, दरोडा, हल्ला इत्यादी गुन्ह्यांशी संबंधित मुख्य कलमे आणि त्यांच्या तरतुदी |
| ८ | फौजदारी प्रक्रिया संहिता, १९७३ (Criminal Procedure Code)(CrPC) : तपास, अटक, जामीन आणि खटल्याची प्रक्रिया. |
| ९ | भारतीय पुरावा अधिनियम, १८७२ (Indian Evidence Act.) : पुराव्याचे नियम, पुराव्याचे प्रकार, स्वीकार्यता इ. |
याची विस्तृत तयारी करावी सोबत उमेदवारांना या कायदेशीर चौकटींची ठोस माहिती असणे आवश्यक आहे, कारण ते भविष्यात उपनिरीक्षक म्हणून त्यांच्या भूमिकेत महत्त्वपूर्ण ठरतील.
शारीरिक आणि व्यावहारिक कौशल्ये
या विभागात सामान्यत: शारीरिक कार्यक्षमता चाचणी (पीईटी) समाविष्ट असते , जिथे उमेदवारांची त्यांच्या शारीरिक तंदुरुस्तीची चाचणी घेतली जाते. कार्यांमध्ये हे समाविष्ट असू शकते:
- धावणे : उमेदवारांनी ठराविक वेळेत एक विशिष्ट अंतर पूर्ण करणे आवश्यक आहे.
- लांब उडी : प्रयत्नांच्या निश्चित संख्येच्या आत पार करण्यासाठी किमान अंतर.
- उंच उडी : उमेदवारांनी विशिष्ट उंचीवर उडी मारली पाहिजे.
- शॉट पुट : ठराविक अंतरापर्यंत शॉट फेकणे.
उमेदवारांनी या शारीरिक चाचण्यांसाठी पूर्णपणे तयारी करावी, कारण अंतिम निवडीसाठी पात्र होण्यासाठी त्या पूर्ण करणे आवश्यक आहे.
महाराष्ट्र पोलीस उपनिरीक्षक मुख्य परीक्षा ही एक मागणी करणारी आणि कठोर प्रक्रिया आहे. सर्व अभ्यासक्रम क्षेत्रांचा समावेश असलेली एक सुव्यवस्थित अभ्यास योजना – सामान्य ज्ञान, मराठी, कायदा, सामान्य बुद्धिमत्ता, मानसशास्त्र आणि शारीरिक तंदुरुस्ती—यशासाठी आवश्यक आहे. परीक्षेत यशस्वी होण्यासाठी आणि निवड प्रक्रियेच्या पुढील टप्प्यावर जाण्यासाठी उमेदवारांनी शिस्तबद्ध, सातत्यपूर्ण अभ्यास केला पाहिजे
अधिक माहितीसाठी तुम्ही महाराष्ट्र लोकसेवा आयोगाच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट देऊ शकता. MPSC
या लेखाच्या माध्यमातून Mahitia1.in टीमने पोलिस उपनिरीक्षक मुख्य परीक्षा संपूर्ण अभ्यासक्रम मराठी mpsc psi syllabus in marathi व आवश्यक लिंक विषयी माहिती देण्याचा पर्यन्त केला आहे तुम्हाला या व्यतिरिक्त अजून काही माहिती हवी असल्यास तुम्ही आम्हाला कमेन्ट करून कळवू शकता व अश्याच अभ्यासपूर्ण महितीसाठी तुम्ही आमच्या What’s App group – शासकीय नोकरी & योजना ग्रुप – ( लिंक वर क्लिक करून ) जॉइन करू शकता. ग्रुप च्या माध्यमातून आम्ही अश्याच नोकरी, शिक्षण, शासकीय योजना आणि सर्वांसाठी आरोग्य विषयावर लेख घेऊन येत असतो.
हे ही वाचा
- UGC नेट परीक्षा 2025 , तारखा जाहीर जानेवारी महिन्यात होणार परीक्षा, ऑनलाइन अर्ज ह्या तारखेपासून सुरू, अधिकृत सूचना, अर्ज करण्यासाठी थेट लिंक आणि बरेच काही
- लाडका भाऊ योजना काय आहे आणि लाडका भाऊ योजना कागदपत्रे
- कोरफडीचे हे औषधी गुणधर्म तुम्हाला माहिती आहे का? Aloe Vera Benefits in Marathi
- आधार कार्ड आणि राशन कार्ड ऑनलाईन कसे जोडावे ?
