नासा अंतरिक्ष यात्री सुनीता विलियम्स : भारतीय वंशांच्या अमेरिकन अंतराळवीर सुनीता विल्यम्स परतीच्या प्रवासासंदर्भातील सर्व अडथळे दूर करत आता पृथ्वीवर परतले आहेत.त्यांनी मागील 9 महिने अवकाशात काढले आहेत. आज या लेखातून आपण सुनीता विलियम्स यांची रंजक कारकीर्द पाहणार आहोत.
नासा अंतरिक्ष यात्री सुनीता विलियम्स
मानवाच्या अंतराळ मोहिमांचा इतिहास हा नेहमीच साहसी, संघर्ष आणि तंत्रज्ञानाच्या कसोटीचा साक्षीदार राहिला आहे. याच प्रवासाचा एक भाग म्हणून, ‘ड्रॅगन’ या स्पेसएक्सच्या अंतराळयानाने आणखी चार अंतराळवीरांना सुरक्षितपणे परत आणण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकाकडे झेप घेतली. या मोहिमेचे विशेष कारण म्हणजे सुनीता विल्यम्स आणि बुच विल्मोर यांचा अनपेक्षित अडथळा.
5 जून 2024 रोजी स्टारलायनर परीक्षणयानातून त्यांनी अंतराळ स्थानकाकडे यशस्वी प्रवास केला. परंतु नियोजित आठ दिवसांचा त्यांचा मुक्काम अनपेक्षितरीत्या लांबला. अंतराळयानातील यांत्रिक बिघाडामुळे ते दोघेही स्थानकावर अडकून पडले होते. या कठीण परिस्थितीत नासा आणि स्पेसएक्सच्या अभियंत्यांनी अथक प्रयत्न करून पर्यायी मार्ग शोधला.
शेवटी, भारतीय वेळेनुसार 19 मार्चच्या पहाटे, सर्व अंतराळवीर, नासा अंतरिक्ष यात्री सुनीता विलियम्स स्पेसएक्सच्या ‘ड्रॅगन’ यानाद्वारे सुखरूपपणे पृथ्वीवर परतले. हे फक्त एक पुनरागमन नव्हते, तर मानवी जिद्द, विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाच्या सामर्थ्याचा एक नवा विजय होता. 🚀✨
सुनिता विल्यम्स : भारतीय मुळांशी नाळ जोडलेली अंतराळवीर
सुनिता विल्यम्स यांचे वडील, दीपक पांड्या, हे मूळचे गुजरातच्या मेहसाना जिल्ह्यातील झुलासन गावचे. अहमदाबादेत वैद्यकीय शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर त्यांनी काही कामासाठी अमेरिकेत प्रवास करण्याचा एक योग आला. त्याच दरम्यान यांची बोनी झोलोकर यांच्याशी मैत्री झाली. पुढं या मैत्रीचं रूपांतर प्रेमात झालं आणि दोघांनी लग्नं केलं. त्यानंतर दीपक पांड्या अमेरिकेतच स्थायिक होण्याचा निर्णय घेतला.
दीपक पांड्या यांनी आपल्या कुटुंबात भारतीय संस्कृतीची मजबूत पाळंमुळे रुजवली. त्यांनी आपल्या मुलांना भगवद्गीता, रामायण, महाभारताच्या गोष्टी ऐकवून भारतीय परंपरांचा परिचय करून देत राहिले. विशेष म्हणजे, दीपक पांड्या रविवारी चर्चमध्ये जाताना भगवद्गीता सोबत न्यायचे, हे त्यांच्या बहुसांस्कृतिक जीवनशैलीचे प्रतीक आहे .
19 सप्टेंबर 1965 रोजी अमेरिकेच्या ओहियोमध्ये जन्मलेल्या सुनिता या तीन भावंडांमध्ये सर्वांत लहान होत्या. त्यांचे बालपण एका मोकळ्या आणि वैचारिक दृष्टिकोन वाढवणाऱ्या घरात घालवले गेले. पांड्या दाम्पत्याने मुलांच्या शारीरिक तंदुरुस्तीवर विशेष लक्ष दिले, त्यामुळेच सुनिता विल्यम्स यांना लहानपणापासून पोहण्याची आणि फिटनेसची चांगली सवय लागली.
अंतराळवीर होण्याच्या त्यांच्या प्रवासात फक्त विज्ञान नव्हते, तर संस्कृती, परंपरा आणि परिवाराने दिलेल्या शिकवणींचाही मोठा वाटा होता. जागतिक स्तरावर काम करत असतानाही, आपल्या मुळांशी जोडलेली राहण्याची शिकवण त्यांनी आयुष्यभर पाळली.
शिक्षण आणि नौदल कारकीर्द
सुनिता यांचे शालेय शिक्षण नेडेरलँड, ओहियो आणि मासेच्युसेट्स येथे पूर्ण केले. त्यांना साहस आणि खेळांची विशेष आवड होती. विशेषतः जलतरण (पोहन्याचा सराव) त्यांच्या जीवनशैलीचा अविभाज्य भाग बनला. त्यांच्या पालकांनी मुलांच्या शारीरिक फिटनेसकडेही विशेष लक्ष देण्याकडे लक्ष दिले.
नौदलातील प्रवास
- 1987 मध्ये, सुनिता यांनी युनायटेड स्टेट्स नॅव्हल अकॅडमी (United States Naval Academy) येथून भौतिकशास्त्रात पदवी मिळवली. व त्यानंतर त्यांनी युनायटेड स्टेट्स नेव्ही (US Navy) मध्ये प्रवेश घेतला.
- 1989 मध्ये त्यांची निवड हेलिकॉप्टर पायलट म्हणून झाली आणि पुढे विविध युद्धनौका आणि हेलिकॉप्टर उड्डाण मोहिमा पार पाडल्या.
- त्यांनी अनेक महत्त्वाच्या मोहिमांमध्ये भाग घेतला आणि युद्धनौकांसाठी पायलट म्हणून महत्त्वपूर्ण जबाबदाऱ्या सांभाळल्या.
- पुढे 1995 मध्ये त्यांनी फ्लोरिडातील यू.एस. नेव्हल टेस्ट पायलट स्कूल मधून प्रशिक्षण पूर्ण केले.
NASA मध्ये प्रवेश आणि अंतराळ प्रवास
सुनिता यांची 1998 मध्ये NASA (नॅशनल एरोनॉटिक्स अँड स्पेस अडमिनिस्ट्रेशन) मध्ये अंतराळवीर म्हणून निवड झाली. त्यांनी कठीण प्रशिक्षण पूर्ण केले आणि पुढील काही वर्षे विविध वैज्ञानिक संशोधन आणि अंतराळ यान व्यवस्थापनासंबंधी तयारी केली. नासा अंतरिक्ष यात्री सुनीता विलियम्स यांच्या मोहिमांची माहिती खाली दिली आहे.
पहिली अंतराळ मोहीम : STS-116 (डिसेंबर 2006 – जून 2007)
- 9 डिसेंबर 2006 रोजी, सुनिता यांनी ‘डिस्कव्हरी’ अंतराळयानातून आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानक (ISS) येथे प्रवास केला.
- त्या 195 दिवस अंतराळात राहिल्या आणि हा विक्रम त्या काळातील सर्व महिला अंतराळवीरांमध्ये सर्वाधिक होता.
- या मोहिमेत त्यांनी चार वेळा अवकाशात चालण्याचा (Spacewalk) विक्रम केला.
- त्यांनी अवकाशात एकूण 29 तास आणि 17 मिनिटे चालण्याचा पराक्रम केला.
दुसरी अंतराळ मोहीम : Expedition 32/33 (जुलै 2012 – नोव्हेंबर 2012)
- 15 जुलै 2012 रोजी, सुनिता विल्यम्स यांनी ‘सोयुझ TMA-05M’ यानातून दुसऱ्यांदा आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकाकडे झेप घेतली.
- त्यांनी अंतराळात 127 दिवस घालवले आणि पुन्हा एकदा अवकाशात चालण्याचा विक्रम केला.
- त्यांनी अवकाशात 50 तासांपेक्षा जास्त वेळ घालवला आणि ISS च्या देखभालीसाठी महत्त्वपूर्ण कार्य पार पाडले.
अंतराळातील विक्रम आणि योगदान
- सर्वाधिक वेळ अवकाशात चालण्याचा विक्रम करणारी पहिली महिला
- 195 दिवस अंतराळात राहण्याचा विक्रम
- एकूण 7 वेळा स्पेसवॉक (अंतराळ चाल) पूर्ण करणारी अंतराळवीर
- 50 तास 40 मिनिटे अवकाशात चालण्याचा ऐतिहासिक विक्रम
महत्त्वाचे मुद्दे :
- सुनिता विल्यम्स यांनी भगवद्गीता आणि गणपती बाप्पांची मूर्ती अंतराळात नेली होती.
- त्यांनी भारतातील विद्यार्थ्यांना विज्ञान, अंतराळ संशोधन आणि नवकल्पना याबाबत प्रेरित करण्यासाठी वेगवेगळ्या व्याख्यानांमध्ये सहभाग घेतला.
- त्यांना भारतात अनेक पुरस्कारांनी सन्मानित करण्यात आले, त्यामध्ये गुजरात गौरव पुरस्कार, हिंदू सन्मान पुरस्कार, पद्मभूषण सन्मान (अनौपचारिकरित्या उल्लेखित) इत्यादींचा समावेश आहे.
सुनिता विल्यम्स : प्रेरणादायी व्यक्तिमत्त्व
सुनिता विल्यम्स यांचा जीवनप्रवास हा जिद्द, कष्ट आणि मेहनतीचा उत्तम आदर्श आहे. त्यांनी एक महिला म्हणून अवकाश संशोधन क्षेत्रात मोठी झेप घेतली आणि अंतराळ मोहिमांसाठी महत्त्वपूर्ण योगदान दिले.
त्यांचा प्रवास प्रत्येक तरुणासाठी प्रेरणादायी आहे. विज्ञान, तंत्रज्ञान आणि अंतराळ संशोधन यामध्ये रस असलेल्या नव्या पिढीसाठी त्या एक आदर्श आहेत.
सुनिता विल्यम्स प्रेरणादायी विचार :
- ✅ तुम्ही स्वप्न मोठे पाहा, मेहनत घ्या आणि तुम्ही कोणत्याही क्षितिजापर्यंत पोहोचू शकता!
- ✅मोठी स्वप्ने पहा, कठोर परिश्रम करा, नम्र राहा आणि स्वतःला सकारात्मक लोकांसोबत वेढून घ्या.
- ✅तुम्ही जितके जास्त ज्ञान मिळवाल तितके मोठे स्वप्न पाहण्याचे आणि महान गोष्टी साध्य करण्याचे धाडस तुम्हाला मिळेल.
- ✅तुमच्या स्वप्नांचा पाठलाग करा, इतरांच्या पसंतीपेक्षा. स्वतःशी खरे राहा आणि स्वतःच्या मार्गावर चाला.
- ✅तुमची आवड शोधा आणि ती अथकपणे पूर्ण करा. जेव्हा तुम्ही जे आवडते ते कराल तेव्हा यश (यशस्वीतेवरील कोट्स) स्वाभाविकपणे तुमच्या मागे येईल.
- ✅मर्यादांच्या कल्पनेत अडकू नका. कोणत्याही मर्यादा नाहीत.
