महाराष्ट्र लोकसेवा आयोग (MPSC) महाराष्ट्र राज्यातील विविध सरकारी पदांसाठी भरती परीक्षा आयोजित करते .यामार्एफत विविध पदाच्या जागा भरल्या जातात.गट अ ते गट क मधील सगळी पदे या मार्फत भरतात.महाराष्ट्र लोकसेवा आयोग परीक्षा अत्यंत स्पर्धात्मक आहे आणि त्याच्या प्रभावी तयारीसाठी परीक्षेचा अभ्यासक्रम समजून घेणे महत्त्वाचे आहे. MPSC परीक्षांचा अभ्यासक्रम वेगवेगळ्या टप्प्यांमध्ये आणि विषयांमध्ये विभागलेला आहे, MPSC मध्ये महत्वाची समजली जाणारी परीक्षा म्हणजे नागरी सेवा परीक्षा किंवा राज्यसेवा परीक्षा होय.या परीक्षेमार्फत विविध विभागामधील भारती निघते.नुकताच या परीक्षेच्या अभ्यासक्रमामध्ये बदल झाला आहे .आधी पर्यायवाची असणारी हि परीक्षा आता वर्णनात्मक स्वरुपाची झाली आहे हा बदल पुढील वर्षी होणार्या पेपर मध्य म्हणजे २०२५ पासून लागू होईल. हा लेख MPSC syllabus 2025 /MPSC अभ्यासक्रम २०२५ चे तपशीलवार व नवीन बदल याची माहिती देतो , त्यात त्याचे घटक, रचना,परीक्षेचे टप्पे आणि लक्ष केंद्रित करण्याच्या प्रमुख क्षेत्रांचा समावेश यामध्ये आहे. चला तर मग mpsc syllabus 2025 नेमका काय आहे हे या लेखातून समजून घेऊ.
MPSC परीक्षेची रचना (mpsc syllabus 2025)
महाराष्ट्र नागरी सेवा हि तीन टप्प्यामध्ये विभागली आहे ते पुढीलप्रमाणे
1. प्राथमिक परीक्षा किंवा पूर्व परीक्षा (प्रिलिम)
2.मुख्य परीक्षा (मुख्य)
3. मुलाखत (व्यक्तिमत्व चाचणी)
प्रत्येक टप्प्याचा एक वेगळा अभ्यासक्रम आसतो तो आपण सविस्तर समजून घेऊ.
MPSC नागरी संयुक्त पूर्व परीक्षा : (mpsc syllabus 2025 )
प्राथमिक परीक्षा हा पहिला टप्पा आहे आणि स्क्रीनिंग चाचणी म्हणून काम करतो. यात दोन पेपर असतात
पेपर I: सामान्य अध्ययन (GS):
- हा पेपर २०० मार्कासाठी वस्तुनिष्ठ बहुपर्यायी स्वरुपात आसतो.व पदवी स्तरावर आधारित अभ्यासक्रम असतो त्यासाठी 2 तासाचा वेळ मिळतो.पेपर इंग्लिश व मराठी या दोन्ही भाषेत आसतो
या पेपर चा अभ्यासक्रम पुढीलप्रमाणे आहे
1 .चालू घडामोडी: राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय महत्त्व, प्रमुख घटना आणि चालू घडामोडी.
2.इतिहास आणि संस्कृती:भारताचा प्राचीन, मध्ययुगीन आणि आधुनिक इतिहास, भारतीय संस्कृती आणि ऐतिहासिक घटना.
३.भौतिक भूगोल, मानवी भूगोल आणि भारत आणि जगाची भौगोलिक वैशिष्ट्ये.
4 .भारतीय राजकारण:भारतीय राज्यघटना, शासनव्यवस्था, राजकीय व्यवस्था आणि मूलभूत अधिकार आणि कर्तव्ये.
५.अर्थशास्त्र: भारतातील मूलभूत आर्थिक संकल्पना, आर्थिक नियोजन आणि आर्थिक विकास.
६.पर्यावरण आणि इकोलॉजी: इकोसिस्टम, पर्यावरणीय समस्या आणि शाश्वत विकास.
पेपर II: CSAT (नागरी सेवा अभियोग्यता चाचणी) : mpsc syllabus 2025
सामान्य अध्ययन पेपर क्रमांक 2 हा (CSAT) हा आहार्त्ककारी(Qulifying)असतो.या मध्ये qulify होण्यासाठी किमान ३३% गुण मिळवणे आवश्यक असून या पेपर मधील किमान ३३% गुण मिळवणाऱ्या उमेदवाराची पेपर क्रमांक 1 च्या आधारे गुणवत यादी लागते
- अभ्यासक्रम :- आकलन
- संवाद कौशल्यांसह परस्पर कौशल्ये.
- तार्किक तर्क आणि विश्लेषणात्मक क्षमता.
- निर्णय घेणे आणि समस्या सोडवणे.
- सामान्य मानसिक क्षमता.
- मूलभूत संख्या (संख्या आणि त्यांचे संबंध, परिमाणांचे क्रम इ.) (दहावी स्तर), डेटा इंटरप्रिटेशन (चार्ट, आलेख, सारण्या, डेटा पर्याप्तता इ.- इयत्ता Xlevel)
मराठी आणि इंग्रजी भाषा आकलन कौशल्ये (दहावी/बारावी स्तर)
- प्रत्येक चुकीच्या उत्तर करिता 25%किंवा 1\4 येवढे गुण वजा करण्यात येतील सामायान अध्यन पेपर क्रमांक 2 मधील decision making & problem solving चे प्रश्न सोडून बाकी सर्व प्रश्न साठी लागू राहील
२. mpsc राज्यसेवा मुख्य परीक्षा: mpsc syllabus 2025
मुख्य परीक्षा अधिक तपशीलवार असते आणि त्यात अनेक पेपर असतात. हे उमेदवारांचे सखोल ज्ञान आणि विश्लेषणात्मक कौशल्ये तपासण्यासाठी या परीक्षेची रचना केली आहे.
पेपर क्रमांक 1 : गुण -३००
मुख्य परीक्षेच पेपर क्रमन्क 1 हा मराठी भाषेचा आसतो त्याचे स्वरूप मराठी आसते , मराठी भाषेत स्पष्टपणे आणि अचूकपणे विचार व्यक्त करणे हा पेपरचा उद्देश आहे.
प्रश्नांचा नमुना विस्तृतपणे खालीलप्रमाणे असेल
- दिलेल्या परिच्छेदांचे आकलन.
- अचूक लेखन.
- वापर आणि शब्दसंग्रह.
- लघु निबंध.
- इंग्रजीतून मराठीत अनुवाद आणि उलट
- हा पेपर पात्रता स्वरूपाचा असेल. या पेपरमध्ये मिळालेले गुण रँकिंगसाठी गणले जाणार नाहीत
पेपर क्रमांक 2 : गुण -३००
पेपर क्रमांक 2 हा इंग्रजी आसतो त्याचे स्वरूप इंग्रजी भाषेत आसते, प्रश्नांचा नमुना विस्तृतपणे खालीलप्रमाणे असेल
- दिलेल्या परिच्छेदांचे आकलन.
- अचूक लेखन.
- वापर आणि शब्दसंग्रह.
- लघु निबंध.
- इंग्रजीतून मराठीत अनुवाद आणि उलट
- हा पेपर पात्रता स्वरूपाचा असेल. या पेपरमध्ये मिळालेले गुण रँकिंगसाठी गणले जाणार नाहीत
पेपर क्रमांक ३ :गुण-२५०
निबंध पेपर, उमेदवारांना अनेक विषयांवर निबंध लिहिण्याची आवश्यकता असते . त्यांच्या कल्पना सुव्यवस्थित पद्धतीने मांडण्यासाठी आणि संक्षिप्तपणे लिहिण्यासाठी त्यांनी निबंधाच्या विषयावर बारकाईने लक्ष ठेवणे अपेक्षित
पेपर क्रमांक 4 : गुण-२५०
सामान्य अध्ययन:-१ – भारतीय वारसा व संस्कृती, जगाचा इतिहास आणि भूगोल विशेषता महाराष्ट्र
- भारतीय संस्कृती कलेच्या ठळक पैलूंचा समावेश करेल. प्राचीन काळापासून आधुनिक काळापर्यंत साहित्य आणि वास्तुकला
- महाराष्ट्रातील संत चळवळी विषयी विशेष संदर्भ असलेली भक्ती चळवळ आणि तिचे तत्वज्ञान.
- आधुनिक भारतीय इतिहास सुमारे अठराव्या शतकाच्या मध्यापासून ते सध्याच्या महत्त्वाच्या घटना,
- व्यक्तिमत्त्वे, समस्या स्वातंत्र्य लढ्याचे विविध टप्पे आणि देशाच्या विविध भागांतील महत्त्वाचे योगदानकर्ते योगदान
- स्वातंत्र्योत्तर एकत्रीकरण आणि देशात पुनर्रचना.
- जगाच्या इतिहासात 18 व्या शतकातील औद्योगिक क्रांती, महायुद्धे, राष्ट्रीय सीमा पुन्हा काढणे, वसाहतीकरण, डिकॉलोनायझेशन, कोमामनीसन, भांडवलशाही, समाजवाद इत्यादी राजकीय तत्त्वज्ञान, त्यांचे स्वरूप आणि समाजावर होणारे परिणाम यांचा समावेश असेल.
- भारतीय समाजाची ठळक वैशिष्ट्ये, भारतातील विविधता
- महिला आणि महिला संघटनेची भूमिका, लोकसंख्या आणि संबंधित समस्या, गरिबी आणि विकासाच्या समस्या, शहरीकरण, त्यांच्या समस्या आणि त्यांचे उपाय
- जागतिकीकरणाचे भारतीय समाजावर होणारे परिणाम
- सामाजिक सक्षमीकरण, जातीयवाद, प्रादेशिकता, धर्मनिरपेक्षता
- जगाच्या भौतिक भूगोलाची ठळक वैशिष्ट्ये.
- जगभरातील प्रमुख नैसर्गिक संसाधनांचे वितरण (जगाच्या विविध भागांमध्ये (भारतासह) प्राथमिक, दुय्यम आणि तृतीयक क्षेत्रातील उद्योगांच्या स्थानासाठी जबाबदार दक्षिण आशिया आणि भारतीय उपखंडातील घटकांसह)
- भूकंप, त्सुनामी, ज्वालामुखीय क्रियाकलाप, इक्लोन इत्यादी महत्त्वाच्या भूभौतिकीय घटना, भौगोलिक वैशिष्ट्ये आणि त्यांचे स्थान- गंभीर भौगोलिक वैशिष्ट्यांमधील बदल (जलसंस्था आणि बर्फाच्या टोप्यांसह) आणि वनस्पती आणि प्राणी आणि अशा बदलांचे.
पेपर क्रमांक ५ :गुण -२५०
सामान्य अध्ययन:-2(शासन, राज्यघटना, राज्यव्यवस्था, सामाजिक न्याय आणि आंतरराष्ट्रीय संबंध महाराष्ट्राला काही महत्त्व देऊन)
- भारतीय संविधान – ऐतिहासिक आधार, उत्क्रांती, संविधानाचे वैशिष्ट्ये, सुधारणा, महत्त्वपूर्ण तरतुदी आणि मूलभूत रचना
- केंद्र आणि राज्यांची कार्ये आणि जबाबदाऱ्या, संघराज्य संरचनेशी संबंधित समस्या आणि आव्हाने, स्थानिक स्तरांपर्यंत अधिकार आणि वित्तपुरवठा आणि त्यातील आव्हाने.
- विविध अवयवांमधील शक्तींचे पृथक्करण; विवाद निवारण यंत्रणा आणि संस्था.
- भारतीय घटनात्मक योजनेची इतर देशांशी तुलना
- संसद आणि राज्य विधानमंडळांची रचना, कामकाज, कामकाजाचे आचरण, अधिकार आणि विशेषाधिकार आणि त्यातून उद्भवणारे मुद्दे
- कार्यकारी आणि न्यायपालिकेची रचना, संघटना आणि कार्यप्रणाली- सरकारची मंत्रालये आणि विभाग; दबाव गट आणि औपचारिक/अनौपचारिक संघटना आणि त्यांची राजकारणातील भूमिका.
- स्थानिक स्वराज्य संस्था.
- लोकप्रतिनिधी कायद्याची ठळक वैशिष्ट्ये.
- विविध घटनात्मक पदांवरील नियुक्ती, अनेक संवैधानिक संस्थांचे अधिकार, कार्ये आणि जबाबदाऱ्या.
- वैधानिक, नियामक आणि विविध अर्ध-न्यायिक संस्था.
- विविध क्षेत्रामधील विकासासाठी सरकारी धोरणे आणि हस्तक्षेप व त्यांची रचना आणि अंमलबजावणीमुळे उद्भवणारे मुद्दे.
- विकास प्रक्रिया व विकास उद्योग एनजीओ ngo , SHG, विविध गट आणि संघटना, देणगीदार, धर्मादाय संस्था, संस्थात्मक आणि इतर भागधारकांची भूमिका विषयी
- केंद्र व राज्यांच्या लोकसंख्येच्या असुरक्षित घटकांसाठी कल्याणकारी योजना आणि योजनांची कामगिरी ; यंत्रणा, कायदे, संस्था व संस्था या असुरक्षित वर्गांच्या संरक्षणासाठी आणि चांगल्यासाठी स्थापन केल्या आहेत.
- आरोग्य, शिक्षण, मानव संसाधनांशी संबंधित सामाजिक क्षेत्र/सेवांचा विकास आणि व्यवस्थापनाशी संबंधित समस्या.
- गरिबी आणि भूक यांच्याशी संबंधित मुद्दे.
- शासन, पारदर्शकता आणि उत्तरदायित्व, ई-गव्हर्नन्स ऍप्लिकेशन्स, मॉडेल्स, यश, मर्यादा आणि संभाव्यता या महत्त्वाच्या बाबी; नागरिकांची सनद, पारदर्शकता आणि जबाबदारी आणि संस्थात्मक आणि इतर उपाय
- लोकशाहीत नागरी सेवांची भूमिका.
- भारत आणि त्याचे शेजारी संबंध,
- द्विपक्षीय, प्रादेशिक आणि जागतिक गट , भारताचा समावेश असलेले किंवा भारताच्या हितांवर परिणाम करणारे करार.
- भारताच्या हितसंबंधांवर विकसित व विकसनशील देशांच्या धोरणांचा आणि राजकारणाचा प्रभाव. भारतीय डायस्पोरा विषयी
- महत्त्वाच्या आंतरराष्ट्रीय संस्था, संस्था आणि मंच- त्यांची संरचना, आदेश.
पेपर क्रमांक ६ :गुण –
सामान्य अध्ययन:-3(तंत्रज्ञान , आर्थिक विकास, जैवविविधता, पर्यावरण, सुरक्षा आणि आपत्ती व्यवस्थापन या बाबींचा महाराष्ट्राला काही महत्त्व आहे).
- भारतीय अर्थव्यवस्था आणि नियोजन, संसाधनांचे एकत्रीकरण, वाढ, घट , विकास आणि रोजगाराशी संबंधित समस्या विषयी
- सर्वसमावेशक वाढ आणि त्यातून उद्भवणारे मुद्दे.
- सरकारी अंदाजपत्रक
- प्रमुख पिके- देशाच्या विविध भागातील पीक पद्धती, विविध प्रकारचे सिंचन आणि सिंचन प्रणाली साठवणूक, कृषी उत्पादनांची वाहतूक आणि विपणन आणि समस्या आणि संबंधित अडचणी, शेतकऱ्यांच्या मदतीसाठी ई-तंत्रज्ञान.
- प्रत्यक्ष व अप्रत्यक्ष शेती अनुदान आणि किमान आधारभूत किमतींशी संबंधित समस्या विषयी :- सार्वजनिक वितरण प्रणाली- उद्दिष्टे, कार्यप्रणाली, मर्यादा, सुधारणा: बफर स्टॉक आणि अन्न सुरक्षा समस्या;
- तंत्रज्ञान मोहिमे :- पशुपालनाचे अर्थशास्त्र. भारतामधील अन्न प्रक्रिया व संबंधित उद्योग- व्याप्ती आणि महत्त्व, स्थान, अपस्ट्रीम आणि डाउनस्ट्रीम आवश्यकता, पुरवठा साखळी व्यवस्थापन.
- भारतात जमीन सुधारणा.
- अर्थव्यवस्थेवर उदारीकरणाचे परिणाम, औद्योगिक धोरणातील बदल आणि त्यांचे औद्योगिक क्षेत्रावर होणारे परिणाम
- वाढ
- पायाभूत सुविधा: ऊर्जा, बंदरे, रस्ते, विमानतळ, रेल्वे इ.
- गुंतवणूक मॉडेल.
- विज्ञान आणि तंत्रज्ञान- घडामोडी आणि दैनंदिन जीवनात त्यांचे उपयोग आणि परिणाम
- विज्ञान आणि तंत्रज्ञान, तंत्रज्ञानाचे स्वदेशीकरण आणि नवीन तंत्रज्ञान विकसित करण्यात भारतीयांची उपलब्धी.
- आयटी, स्पेस, कॉम्प्युटर, रोबोटिक्स, नॅनो-टेक्नॉलॉजी, बायो-टेक्नॉलॉजी आणि बौद्धिक संपदा अधिकारांशी संबंधित समस्यांच्या क्षेत्रात जागरूकता.
- संवर्धन, पर्यावरणीय प्रदूषण आणि ऱ्हास, पर्यावरणीय प्रभाव मूल्यांकन
- आपत्ती आणि आपत्ती व्यवस्थापन, आपत्ती जोखीम लवचिकता, लवचिक सोसायटी
- विकास आणि अतिरेकींचा प्रसार यांच्यातील संबंध.
- अंतर्गत सुरक्षेसाठी आव्हाने निर्माण करण्यात बाह्य राज्य आणि गैर-राज्य कलाकारांची भूमिका.
- संप्रेषण नेटवर्कद्वारे अंतर्गत सुरक्षेसाठी आव्हाने, अंतर्गत सुरक्षा आव्हानांमध्ये मीडिया आणि सोशल नेटवर्किंग साइट्सची भूमिका, सायबर सुरक्षेची मूलतत्त्वे, मनी लाँडरिंग आणि त्याचे प्रतिबंध.
- सुरक्षा आव्हाने आणि सीमावर्ती भागात त्यांचे व्यवस्थापन, संघटित गुन्हेगारीचा दहशतवादाशी संबंध विविध सुरक्षा दल आणि संस्था आणि त्यांचे आदेश.
- नैतिकता, सचोटी आणि योग्यता: हा पेपर नैतिक तत्त्वे, सार्वजनिक प्रशासनातील सचोटी आणि नैतिक दुविधा हाताळण्याच्या क्षमतेचे मूल्यांकन करतो. यात केस स्टडीज आणि नैतिक आणि नैतिक निर्णय घेण्याचे मूल्यांकन करण्यासाठी डिझाइन केलेले प्रश्न समाविष्ट आहेत.
पेपर क्रमाक ७ : गुण २५०
सामान्य अध्ययन:-4
- नैतिकता, सचोटी आणि योग्यता
- या पेपरमध्ये उमेदवारांची सचोटी, सार्वजनिक जीवनातील समंजसपणा, समस्या सोडवण्याचा दृष्टिकोन आणि समाजाशी व्यवहार करताना त्यांना भेडसावणाऱ्या विविध समस्या आणि संघर्षांबाबत निर्णय घेण्याबाबत उमेदवारांची वृत्ती आणि दृष्टिकोन तपासण्यासाठी प्रश्नांचा समावेश असेल. प्रश्न हे पैलू निश्चित करण्यासाठी केस स्टडी पद्धतीचा वापर करू शकतात. खालील विस्तृत क्षेत्रे समाविष्ट केली जातील:
- अभ्यासक्रम नैतिकता आणि मानवी इंटरफेस: सार, निर्धारक
- आणि मानवी कृतींमधील नैतिकतेचे परिणाम; नैतिकतेचे परिमाण, खाजगी आणि सार्वजनिक संबंधांमधील नैतिकता. महान नेते, सुधारक आणि प्रशासक यांच्या जीवनातून आणि शिकवणीतून मानवी मूल्यांचे धडे, मूल्ये रुजवण्यात कुटुंब, समाज आणि शैक्षणिक संस्थांची भूमिका.
- वृत्ती: सामग्री, रचना, कार्य; त्याचा प्रभाव आणि विचार आणि वर्तन, नैतिक आणि राजकीय दृष्टीकोन, सामाजिक प्रभाव आणि अनुनय यांच्याशी संबंध
- नागरी सेवेसाठी योग्यता आणि मूलभूत मूल्ये, सचोटी, निःपक्षपातीपणा आणि पक्षपातीपणा, वस्तुनिष्ठता, सार्वजनिक सेवेसाठी समर्पण, सहानुभूती, सहिष्णुता आणि दुर्बल घटकांबद्दल सहानुभूती.
- भावनिक बुद्धिमत्ता-संकल्पना, आणि त्यांची उपयोगिता आणि प्रशासन आणि प्रशासनातील अनुप्रयोग. भारत आणि जगातील नैतिक विचारवंत आणि तत्वज्ञानी यांचे योगदान.
- सार्वजनिक प्रशासनातील सार्वजनिक नागरी सेवा मूल्ये आणि नैतिकता: स्थिती आणि समस्या; सरकारी आणि खाजगी संस्थांमधील नैतिक चिंता आणि दुविधा; कायदे, नियम, नियम आणि नैतिक मार्गदर्शनाचे विवेक स्रोत; उत्तरदायित्व आणि नैतिक शासन, शासनामध्ये नैतिक आणि नैतिक मूल्यांचे बळकटीकरण; आंतरराष्ट्रीय संबंध आणि निधी, कॉर्पोरेट गव्हर्नन्समधील नैतिक समस्या
- सार्वजनिक सेवेची गव्हर्नन्स संकल्पना, शासनाचा तात्विक आधार आणि प्रामाणिकपणा: माहितीची देवाणघेवाण आणि सरकारमधील पारदर्शकता, माहितीचा अधिकार, आचारसंहिता, आचारसंहिता, नागरिकांची सनद, कार्यसंस्कृती, सेवा वितरणाची गुणवत्ता, सार्वजनिक निधीचा वापर,
- वरील मुद्द्यांवर भ्रष्टाचार प्रकरण अभ्यासाची आव्हाने
पेपर क्रमांक ८ आणि पेपर क्रमांक ९ :गुण २५० (mpsc syllabus 2025)
पर्यायी विषय: उमेदवारांनी उपलब्ध विषयांच्या सूचीमधून एक पर्यायी विषय निवडणे आवश्यक आहे, ज्यामध्ये सार्वजनिक प्रशासन, भूगोल, इतिहास, राज्यशास्त्र, समाजशास्त्र, मानववंशशास्त्र, अर्थशास्त्र यांचा समावेश असू शकतो. निवडलेल्या विशिष्ट विषयावर आधारित या विषयांचा अभ्यासक्रम बदलतो. निवडलेल्या वैकल्पिक विषयासाठी तपशीलवार अभ्यासक्रमाचा संदर्भ घेणे आवश्यक आहे.
शेती,(2) पशुसंवर्धन आणि पशुवैद्यकीय विज्ञान,(३) मानववंशशास्त्र,(४) वनस्पतिशास्त्र,(५) रसायनशास्त्र.(6) स्थापत्य अभियांत्रिकी,(7) वाणिज्य आणि लेखा,(8) अर्थशास्त्र,(9) इलेक्ट्रिकल अभियांत्रिकी,(10) भूगोल,(11) भूविज्ञान,(12) इतिहास,(13) कायदा,(14) व्यवस्थापन,(15) मराठी साहित्य,(16) गणित,(17) यांत्रिक अभियांत्रिकी,(18) वैद्यकशास्त्र,(१९) तत्त्वज्ञान,(20) भौतिकशास्त्र,(21) राज्यशास्त्र आणि आंतरराष्ट्रीय संबंध,(२२) मानसशास्त्र,(२३) सार्वजनिक प्रशासन,(२४) समाजशास्त्र,(२५) आकडेवारी,(२६) प्राणीशास्त्र.
मुलाखत/व्यक्तिमत्व चाचणी mpsc syllabus 2025
- MPSC परीक्षेचा अंतिम टप्पा म्हणजे मुलाखत किंवा व्यक्तिमत्व चाचणी, ज्याचा उद्देश उमेदवाराच्या व्यक्तिमत्त्वाचे गुण, संवाद कौशल्य, नेतृत्व गुण आणि सार्वजनिक सेवेतील करिअरसाठी एकंदर योग्यतेचे मूल्यांकन करणे आहे. हा टप्पा मूल्यांकन करतो
- वैयक्तिक गुणधर्म: नेतृत्व, आत्मविश्वास, विचारांची स्पष्टता आणि मनाची उपस्थिती.
जागरूकता: चालू घडामोडींचे ज्ञान, सामान्य जागरूकता आणि सामाजिक-आर्थिक आणि राजकीय समस्यांचे आकलन.
निर्णय घेण्याची कौशल्ये: विविध परिस्थिती आणि कोंडी प्रभावीपणे हाताळण्याची क्षमता.
| mpsc syllabus 2025 PDF in marathi | Click Here |
| MPSC official website | click Here |
| अपडेट साठी तुम्ही आमच्या whats app ग्रुप ला जॉइन करू शकता | शासकीय नोकरी & योजना ग्रुप |
सर्वात अचूक आणि अद्ययावत माहितीसाठी, उमेदवारांनी अधिकृत mpsc syllabus 2025 सूचना आणि मार्गदर्शक तत्त्वे पहा. अभ्यासक्रम आणि परीक्षा पद्धती बदलांच्या अधीन असू शकतात, त्यामुळे प्रभावी तयारीसाठी अधिकृत माध्यमांद्वारे माहिती असणे महत्त्वाचे आहे.
या लेखमधून Mahitia1.in टीमच्या लेखनातून mpsc syllabus 2025 नवीन अभ्यासक्रम अगदी सोप्या भाषेत व आवश्यक लिंक विषयी माहिती देण्याचा पर्यन्त केला आहे तुम्हाला व्यतिरिक्त अजून काही माहिती हवी असल्यास तुम्ही आम्हाला कमेन्ट करून कळवू शकता व अश्याच अभ्यासपूर्ण महितीसाठी तुम्ही आमच्या What’s App group – शासकीय नोकरी & योजना ग्रुप – ( क्लिक करून ) जॉइन करू शकता. त्या ग्रुप च्या माध्यमातून आम्ही अश्याच नोकरी , शिक्षण, शासकीय योजना आणि सर्वांसाठी आरोग्य विषयावर लेख घेऊन येत असतो.
Marathi Gs3 to Gs7 marathi language madhun ani optional subject English language madhun devu shakto ka
Yes
it is possible you can able to write english paper in english language and GS3 and GS 7 in marathi language