आजच्या डिजिटल युगात आपल्या वैयक्तिक माहितीचं संरक्षण करणं हे अगदी आवश्यक झालं आहे. आपलं आधार कार्ड हे आपल्या ओळखीचं एक महत्त्वाचं दस्तऐवज झालं आहे, ज्याचा वापर सरकारी योजनांपासून ते बँकिंगपर्यंत सर्वत्र होतो. पण याच आधार कार्डात असलेली आपली पूर्ण माहिती काही वेळा सुरक्षित नसते, विशेषतः जेव्हा आपण ते इतर ठिकाणी शेअर करतो.
हीच गरज लक्षात घेऊन UIDAI ने “मास्क आधार कार्ड” ही संकल्पना आणली आहे. जिथे तुमच्या आधार क्रमांकाचे फक्त शेवटचे 4 अंकच दिसतात, उर्वरित अंक लपवलेले असतात. यामुळे तुमची गोपनीयता सुरक्षित राहते आणि आधार कार्डाचा आवश्यक तितकाच उपयोग होतो.
आपण अनेकदा शाळा-कॉलेज, नोकरी, बँक, KYC किंवा भाडेकरारासाठी आधार देतो आणि भीती वाटते की आपली माहिती चुकीच्या हातात जाईल का? अशा वेळी मास्क आधार कार्ड हा एक सुरक्षित पर्याय ठरतो. पण मास्क आधार म्हणजे नेमकं काय? ते कुठे वापरता येतं? आणि ते डाउनलोड कसं करायचं? या लेखात आपण या सर्व प्रश्नांची उत्तरं अगदी सोप्या भाषेत आणि उदाहरणांसह जाणून घेणार आहोत.
मास्क आधार कार्ड म्हणजे काय?
मास्क आधार कार्ड म्हणजे असं आधार कार्ड ज्यामध्ये तुमच्या १२ अंकी आधार क्रमांकाच्या सुरुवातीचे ८ अंक लपवलेले असतात, आणि फक्त शेवटचे ४ अंक दिसतात. उदा. – xxxx-xxxx-1234 . UIDAI (भारतीय विशिष्ट ओळख प्राधिकरण) ने हे मास्क आधार कार्ड तयार केलं आहे, जेणेकरून जेव्हा तुम्हाला तुमचं आधार कार्ड ओळख पुरावा म्हणून दाखवायचं असतं, तेव्हा तुमची पूर्ण माहिती कुणालाही दिसणार नाही. म्हणजेच तुमचा गोपनीयता हक्क जपला जातो.
मास्क आधार कार्डचे फायदे:
- गोपनीयतेचे संरक्षण
– तुमचा पूर्ण आधार क्रमांक समोर न आणता तुम्ही तुमची ओळख सिद्ध करू शकता. - फसवणुकीपासून सुरक्षितता
– आधार क्रमांकाचा गैरवापर टाळण्यासाठी मास्क आधार उपयोगी ठरतो. - KYC साठी वैध
– बँकिंग, सिम कार्ड किंवा इतर KYC प्रक्रियेसाठी मास्क आधार कार्ड स्वीकारले जाते. - सुरक्षितपणे शेअर करता येते
– ऑनलाईन अर्ज करताना किंवा इतर संस्थांना ओळख पुरावा देताना ते सुरक्षितरित्या शेअर करता येते. - पीडीएफ स्वरूपात सहज प्रिंट किंवा पाठवता येते
– मास्क आधार कार्ड तुम्ही डाउनलोड करून प्रिंट काढू शकता किंवा ईमेलने पाठवू शकता.
मास्क आधार कार्ड कसे डाउनलोड करावे?
मास्क आधार कार्ड डाउनलोड करण्यासाठी सर्वात आधी UIDAI या अधिकृत वेबसाइटवर जाणे आवश्यक आहे. त्यासाठी तुम्ही https://eaadhaar.uidai.gov.in या संकेतस्थळावर जा. तिथे गेल्यावर “Download Aadhaar” हा पर्याय दिसेल, त्यावर क्लिक करा.
त्यानंतर तुम्हाला तुमची ओळख पटवण्यासाठी तीन पर्याय दिले जातात – आधार क्रमांक, एनरोलमेंट आयडी (Enrolment ID) किंवा व्हर्च्युअल आयडी (VID). यापैकी तुमच्याकडे असलेला कोणताही पर्याय निवडा. त्यानंतर तुमचे नाव, पिनकोड, कॅप्चा कोड ही माहिती भरावी लागते. यानंतर एक महत्त्वाचा प्रश्न विचारला जातो – “Do you want a masked Aadhaar?” यासाठी ‘Yes’ हा पर्याय निवडा.
यानंतर तुम्हाला तुमच्या आधार क्रमांकाशी संलग्न मोबाईल नंबरवर एक ओटीपी (OTP) पाठवण्यात येतो. तो ओटीपी योग्य ठिकाणी टाका आणि “Verify and Download” या बटनावर क्लिक करा. क्लिक केल्यानंतर काही क्षणांतच तुमचे मास्क आधार कार्ड PDF स्वरूपात तुमच्या मोबाईल किंवा संगणकावर डाउनलोड होईल.
हे PDF उघडण्यासाठी एक पासवर्ड लागतो. पासवर्ड म्हणजे तुमच्या नावातील पहिल्या चार इंग्रजी अक्षरांनंतर तुमचा जन्मवर्ष (उदा. RAJU1992). याप्रमाणे तुम्ही सहज आणि सुरक्षित पद्धतीने मास्क आधार कार्ड डाउनलोड करू शकता.
मास्क आधार कार्डची पडताळणी कशी करायची?
मास्क आधार कार्ड हे KYC साठी वैध असले तरी, त्याची पडताळणी करणे महत्त्वाचे असते. त्यासाठी UIDAI च्या अधिकृत वेबसाइटवर https://myaadhaar.uidai.gov.in/verifyAadhaar या लिंकवर जा. तिथे तुमचा आधार क्रमांक (शेवटचे ४ अंक दिसणारा असला तरी पूर्ण क्रमांक आवश्यक असतो) किंवा VID नंबर टाका. खाली दिलेला कॅप्चा कोड भरून “Proceed to Verify” या बटनावर क्लिक करा. जर तो आधार क्रमांक अस्तित्वात असेल तर UIDAI त्याची वैधता दर्शवेल. मास्क आधार कार्ड असले तरी त्यामागचा पूर्ण आधार डेटाबेस सुरक्षित व पडताळता येण्यासारखा असतो.
मास्क आधार कार्ड सुरक्षितपणे कसे शेअर करावे?
जर तुम्हाला तुमचे आधार कार्ड एखाद्या संस्थेला किंवा ऑफिसला ओळख पुरावा म्हणून द्यायचे असेल, तर मास्क आधार कार्ड शेअर करणे अधिक सुरक्षित आहे. कारण यात फक्त शेवटचे ४ अंकच दिसतात.
हे कार्ड ई-मेलद्वारे पाठवताना त्याचे पासवर्ड-प्रोटेक्टेड PDF रूपातील फायली पाठवाव्यात आणि पासवर्ड वेगळ्या माध्यमातून (उदा. SMS किंवा कॉलद्वारे) सांगावा. असे केल्यास तुमच्या माहितीचा गैरवापर होण्याचा धोका खूप कमी होतो. Digitally signed PDF (UIDAI ने दिलेले) हे सर्वसामान्यतः स्वीकारले जाते, म्हणून शक्यतो UIDAI च्या संकेतस्थळावरूनच डाउनलोड करून शेअर करावे.
मास्क पीव्हीसी आधार कार्ड म्हणजे काय?
मास्क पीव्हीसी आधार कार्ड म्हणजे प्लास्टिकवर प्रिंट केलेले, ATM कार्डसारखे आधार कार्ड, ज्यामध्ये तुमचा आधार क्रमांक मास्क केलेला असतो म्हणजे फक्त शेवटचे ४ अंक दिसतात. हे कार्ड सुरक्षिततेच्या दृष्टीने उपयुक्त आहे आणि सहजपणे वॉलेटमध्ये ठेवता येते. UIDAI च्या संकेतस्थळावरून तुम्ही हे कार्ड ऑर्डर करू शकता. त्यासाठी ₹५० इतका शुल्क असतो. हे कार्ड तुम्हाला पोस्टाने घरी पाठवले जाते.
सामान्य आधार कार्ड आणि मास्क आधार कार्ड यामधील फरक :
| सामान्य आधार कार्ड | मास्क आधार कार्ड | |
|---|---|---|
| आधार क्रमांक | पूर्ण १२ अंकी आधार क्रमांक दिसतो | फक्त शेवटचे ४ अंक दिसतात, उरलेले ‘xxxx-xxxx’ असे लपवलेले असतात |
| गोपनीयता | थोडी कमी | अधिक सुरक्षित – आधार क्रमांक पूर्णपणे दिसत नाही |
| वापर | बँकिंग, सरकारी सेवा, KYC, सिम कार्ड, इ. | फक्त ओळख पुरावा म्हणून वापरता येते; काही KYC मध्ये मर्यादा |
| वापरण्याची शिफारस | जेथे पूर्ण प्रमाणीकरण आवश्यक आहे तिथे | जेथे केवळ ओळख आवश्यक आहे तेथे – सुरक्षित शेअरिंगसाठी योग्य |
| PDF मध्ये पासवर्ड | असतो | असतो |
| UIDAI ने अधिकृत | हो | हो |
| प्राप्त करण्याची प्रक्रिया | UIDAI च्या वेबसाईटवरून डाउनलोड करता येतो | UIDAI च्या वेबसाईटवरून डाउनलोड करताना ‘masked aadhaar’ पर्याय निवडावा लागतो |
या लेखाच्या माध्यमातून Mahitia1.in टीमने ” UPI म्हणजे काय? ते पैसे पाठवताना नेमकं कसं काम करतं? संपूर्ण माहिती मराठीत!” व आवश्यक लिंक विषयी माहिती देण्याचा पर्यन्त केला आहे तुम्हाला या व्यतिरिक्त अजून काही माहिती हवी असल्यास तुम्ही आम्हाला कमेन्ट करून कळवू शकता व अश्याच अभ्यासपूर्ण महितीसाठी तुम्ही आमच्या What’s App group- शासकीय नोकरी & योजना ग्रुप – (लिंकवर क्लिक करून) जॉइन करू शकता. ग्रुप च्या माध्यमातून आम्ही अश्याच नोकरी, शिक्षण, शासकीय योजना आणि सर्वांसाठी आरोग्य विषयावर लेख घेऊन येत असतो.
हे हि वाचा !
लहान मुलांचे आधार कार्ड कसे काढवे child aadhar card
कसे पाहावे आधार कार्ड आणि पैन कार्ड लिंक आहे की नाही Adhar and pan Card Link status
लेबर कार्ड चे फायदे काय आहेत ?
रेशन कार्ड च्या पांढऱ्या,पिवळ्या आणि केशरी रंगाचे काय कारण आहे?
