उद्यम नोंदणी ही सूक्ष्म, लघु व मध्यम उद्योग (MSME) क्षेत्रासाठी भारत सरकारने सुरु केलेली एक महत्त्वपूर्ण प्रक्रिया आहे, ज्याद्वारे उद्योगांना एक अधिकृत ओळख मिळते. या नोंदणीद्वारे उद्योजकांना विविध सरकारी योजना, अनुदाने, सवलती, तसेच कमी व्याजदरावर कर्ज अशा अनेक फायदे मिळतात. कोणत्याही प्रकारच्या सूक्ष्म, लघु किंवा मध्यम उद्योगासाठी ही नोंदणी अत्यंत महत्त्वाची असून ती पूर्णतः ऑनलाइन आणि सुलभ आहे.
सरकारने उद्योगांना प्रोत्साहन देण्यासाठी “उद्यम नोंदणी पोर्टल” तयार केले असून या पोर्टलच्या माध्यमातून उद्योजक स्वतःच नोंदणी करू शकतात. ही नोंदणी प्रक्रिया पारदर्शक, वेळ वाचवणारी आणि अगदी सोपी आहे.
उद्यम नोंदणीमुळे भारतातील सूक्ष्म, लघु व मध्यम उद्योगांना त्यांचा व्यवसाय अधिकृतरित्या नोंदवता येतो आणि सरकारी योजनांचा लाभ मिळवता येतो. यामुळे उद्योगांना आंतरराष्ट्रीय स्तरावरही संधी मिळते आणि ते आर्थिकदृष्ट्या सक्षम बनतात.
उद्यम नोंदणी म्हणजे काय?
उद्यम नोंदणी म्हणजे सूक्ष्म, लघु व मध्यम उद्योगांसाठी (MSME) भारत सरकारने सुरू केलेली एक डिजिटल नोंदणी प्रक्रिया होय. या नोंदणीमुळे उद्योगांना सरकारी योजनांचा लाभ घेता येतो, तसेच त्यांच्या व्यवसायासाठी अधिकृत ओळख (Udyam Registration Number) प्राप्त होते. यापूर्वी “उद्योग आधार नोंदणी” या नावाने ही प्रक्रिया ओळखली जात होती. 2020 पासून ती सुधारित स्वरूपात ‘उद्यम नोंदणी’ म्हणून कार्यान्वित झाली आहे.
उदयम नोंदणी प्रमाणपत्राची वैशिष्ट्ये:
- उद्यम नोंदणी प्रमाणपत्रावर एमएसएमईंसाठी कायमस्वरूपी नोंदणी क्रमांक दिला जातो.
- उद्यम नोंदणी प्रमाणपत्र हे नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण केल्यानंतर उद्योजकाच्या ईमेलवर उपलब्ध होणारे ई-प्रमाणपत्र आहे.
- प्रमाणपत्राची वैधता एंटरप्राइझच्या अस्तित्वाच्या कालावधीसाठीच असते; त्यामुळे याचे नूतनीकरण करणे आवश्यक नसते.
- एक एंटरप्राइझ फक्त एकच MSME नोंदणी करू शकते. त्यामुळे एंटरप्राइझच्या सर्व क्रियाकलापांचा समावेश एका उद्यम नोंदणी प्रमाणपत्रात केला जातो.
- बँक कर्ज आणि शासकीय योजनांचा लाभ घेण्यासाठी उद्यम नोंदणी प्रमाणपत्र आवश्यक आहे.
- Udyam नोंदणी प्रमाणित करते की संबंधित एंटरप्राइझ MSME श्रेणीत समाविष्ट आहे.
उद्यम नोंदणीचे प्रमुख फायदे:
- बँकांकडून कर्जदारांना तारणमुक्त कर्ज मिळते.
- विविध परवाने, मंजुरी, आणि नोंदणी प्रक्रिया अधिक सोपी आणि प्रवेशयोग्य होतात.
- आंतरराष्ट्रीय व्यापारावर विशेष सवलती आणि प्रोत्साहन दिले जाते.
- वीज बिलांसह इतर विविध बिलांवर सवलत उपलब्ध आहे.
- नोंदणीकृत MSMEs या योजनेंतर्गत लाभ मिळवू शकतात.
- ISO प्रमाणनासाठी केलेल्या खर्चाची परतफेड केली जाते.
- सेवा किंवा वस्तू पुरवण्यासाठी उशीर झाल्यास MSMEs साठी संरक्षण दिले जाते.
- बँक कर्जांवर सबसिडी आणि कमी व्याजदरांचा लाभ मिळतो.
- उत्पादन आणि उत्पादन क्षेत्रासाठी विशेष आरक्षण धोरणांचा फायदा होतो.
- MSMEs ला प्रत्यक्ष कर कायद्यातून विशेष सूट दिली जाते.
- NSIC कामगिरी शुल्क आणि क्रेडिट रेटिंगवर सबसिडी उपलब्ध आहे.
- बारकोड नोंदणीसाठी आर्थिक सहाय्य दिले जाते.
- उदयम नोंदणीमुळे MSMEs साठी फायदे आणि संधींचे दार उघडले जाते, ज्यामुळे त्यांच्या व्यवसायाचा विकास होतो.
उद्यम नोंदणी कोणासाठी उपयुक्त आहे?
उद्यम नोंदणी सूक्ष्म, लघु व मध्यम उद्योगांसाठीच आहे. यामध्ये उत्पादन, सेवा, व्यापार, तंत्रज्ञान, कृषी प्रक्रिया आणि इतर विविध क्षेत्रांतील उद्योगांचा समावेश होतो.
उद्यम नोंदणीसाठी पात्रता:
उद्यम नोंदणीसाठी भारत सरकारने सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योगांसाठी विशिष्ट निकष ठरवले आहेत. हे निकष गुंतवणूक (Investment) व वार्षिक उलाढाल (Annual Turnover) यावर आधारित आहेत.
- नवीनतम मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार, Udyam प्रमाणपत्रासाठी पात्रतेसाठी खालील तीन मुख्य घटकांचा विचार केला जातो:
- एंटरप्राइझचा प्रकार:
- MSME (सूक्ष्म, लहान, मध्यम उद्योग) या तीन श्रेणींपैकी एकामध्ये येणे आवश्यक आहे.
- वार्षिक उलाढाल:
- सूक्ष्म उपक्रम: 5 कोटी रुपयांपर्यंत वार्षिक उलाढाल असलेल्या व्यवसायांना नोंदणी व त्याचे फायदे उपलब्ध आहेत.
- लहान उपक्रम: 75 कोटी रुपयांपर्यंत वार्षिक उलाढाल असलेल्या व्यवसायांना पात्रता.
- मध्यम उपक्रम: 250 कोटी रुपयांपर्यंत वार्षिक उलाढाल असलेल्या व्यवसायांसाठीही नोंदणी लागू आहे.
- गुंतवणुकीची मर्यादा:
- सूक्ष्म व्यवसाय: एक कोटी रुपयांपेक्षा कमी गुंतवणूक आवश्यक.
- लहान व्यवसाय: 10 कोटी रुपयांपेक्षा जास्त गुंतवणूक नसावी.
- मध्यम व्यवसाय: गुंतवणुकीची मर्यादा 50 कोटी रुपयांपेक्षा कमी असावी.
- या पात्रतेच्या निकषांमध्ये नियमित बदल होऊ शकतात. म्हणून, अधिकृत Udyam नोंदणी पोर्टलवरील ताज्या मार्गदर्शक तत्त्वांची तपासणी करणे अत्यावश्यक आहे.पयांपर्यंत
उद्यम नोंदणीसाठी आवश्यक कागदपत्रे:
- • एंटरप्राइझचा पॅन
- • GST प्रमाणपत्र
- • उद्योजकाच्या आधारची प्रत
- • उद्योजकाची सामाजिक श्रेणी
- • फोन नंबर
- • ई-मेल पत्ता
- • व्यवसाय सुरू होण्याची तारीख
- • A/C क्रमांक आणि IFSC कोड (किंवा पासबुकची प्रत)
- • कर्मचाऱ्यांची संख्या (पुरुष आणि महिला विभागांसह)
- • व्यवसायाचे स्वरूप
- • नवीनतम लेखापरीक्षित आर्थिक विवरणे
उद्यम नोंदणी ऑनलाईन कशी करावी?
उद्यम नोंदणी हा एक महत्त्वपूर्ण प्रक्रिया आहे जी व्यवसाय सुरु करताना आवश्यक असते. यामुळे तुमचा व्यवसाय कायदेशीर रूपाने मान्यता प्राप्त करतो आणि तुम्हाला विविध सरकारी योजना व फायदे मिळू शकतात. उद्यम नोंदणीसाठी खालील स्टेप्स फॉलो कराव्यात:
- Udyam Registration Portal वर जा.
- नवीन उद्योजकांसाठी जे अजून एम एस एम इ म्हणून ज्यांची नोंदणी झालेली नाही किंवा इ .एम -II आहेत हा पर्याय निवडा.
- आधार कार्डावरील क्रमांक आणि नाव भरा.
- “Validate & Generate OTP” बटणावर क्लिक करा.
- मोबाईलवर पाठवलेला OTP प्रविष्ट करा.
- “Validate” बटणावर क्लिक करा.
- “संस्थेचा प्रकार” निवडा आणि तुमचा पॅन क्रमांक प्रविष्ट करा.
- मागील वर्षाचे ITR दाखल केले आहे का आणि GSTIN आहे का याची माहिती द्या.
- नाव, मोबाईल नंबर, व्यवसायाचे नाव, पत्ता, मालकी प्रकार
- बँक तपशील, व्यवसाय क्रियाकलाप, NIC कोड, कर्मचारी संख्या
- यंत्रसामग्रीसाठीची गुंतवणूक व उलाढाल याबाबतची माहिती प्रविष्ट करा.
- घोषणेसाठी चेकबॉक्स निवडा.
- “Submit” बटणावर क्लिक करा.
- शेवटचा OTP प्रविष्ट करा.
- तुमच्या ईमेलवर 12 अंकी URN आणि QR कोड असलेले ई-प्रमाणपत्र मिळेल.
- MSME योजनांतील फायदे मिळवण्यासाठी प्रमाणपत्र वापरा.
- भविष्यातील संदर्भासाठी पोर्टल बुकमार्क करा.
- Udyam नोंदणी प्रक्रिया सहज पूर्ण करा आणि तुमच्या व्यवसायाला नवी उंची मिळवा.
या लेखाच्या माध्यमातून Mahitia1.in टीमने “उद्यम नोंदणी म्हणजे काय? उद्यम नोंदणी प्रमाणपत्राची कश्यासाठी आवश्यता आहे?” व आवश्यक लिंक विषयी माहिती देण्याचा पर्यन्त केला आहे तुम्हाला या व्यतिरिक्त अजून काही माहिती हवी असल्यास तुम्ही आम्हाला कमेन्ट करून कळवू शकता व अश्याच अभ्यासपूर्ण महितीसाठी तुम्ही आमच्या What’s App group- शासकीय नोकरी & योजना ग्रुप – (लिंकवर क्लिक करून) जॉइन करू शकता. ग्रुप च्या माध्यमातून आम्ही अश्याच नोकरी, शिक्षण, शासकीय योजना आणि सर्वांसाठी आरोग्य विषयावर लेख घेऊन येत असतो.
- महिला व बाल विकास विभागात विविध पदांची भरती | PDF जाहिरात व अर्ज करण्याची लिंक mahila bal kalyan vibhag bharti
- SBI bank bharti : 996 पदांची भरती : थेट मुलाखत आणि पगार लाखांत! 🔥
- MERC मधील ‘या’ उच्च पदासाठी भरती सुरू; महिना १.४२ लाखांपर्यंत पगार मिळवण्याची सुवर्णसंधी!
- खुशखबर! महाराष्ट्र पोलीस भरती २०२५ : अर्ज करण्यास मुदतवाढ : आता ‘या’ तारखेपर्यंत करता येणार अर्ज police bharti mudatwadh
- महाराष्ट्र पोलीस भरती २०२५ : खाकी वर्दीचे स्वप्न पूर्ण करण्यासाठी आजची शेवटची संधी! काय काळजी घ्यावी |polic bharti last day
