भारत एक कृषिप्रधान देश आहे आणि आजही देशाची एक मोठी लोकसंख्या ग्रामीण भागात वास्तव्यास आहे. ग्रामीण भागाचा विकास हा देशाच्या प्रगतीचा एक अविभाज्य भाग आहे. या विकासाच्या दिशेने एक महत्त्वाचे पाऊल म्हणजे ‘प्रधानमंत्री ग्रामीण उजाला योजना’. आजही अनेक ग्रामीण भागांमध्ये विजेची उपलब्धता आणि तिचा कार्यक्षम वापर एक मोठी समस्या आहे. पारंपरिक बल्ब जास्त वीज वापरतात आणि त्यामुळे वीज बिलही जास्त येते. या समस्येवर मात करण्यासाठी आणि ग्रामीण भागातील नागरिकांचे जीवनमान उंचावण्यासाठी भारत सरकारने ‘प्रधानमंत्री ग्रामीण उजाला योजना’ सुरू केली आहे. ही योजना केवळ ग्रामीण भागातील घरांना प्रकाशमान करत नाही, तर ऊर्जा बचत आणि पर्यावरण संरक्षणाच्या दृष्टीनेही एक महत्त्वाचे योगदान देत आहे. या योजनेचा उद्देश, तिची वैशिष्ट्ये, फायदे आणि अंमलबजावणी याबद्दल सविस्तर माहिती आपण या लेखात पाहणार आहोत.
योजनेची अंमलबजावणी: ही योजना केंद्र सरकारद्वारे चालवली जाते आणि राज्य सरकारांच्या मदतीने तिची अंमलबजावणी केली जाते. CESL या संस्थेची यामध्ये महत्त्वाची भूमिका आहे.
प्रधानमंत्री ग्रामीण उजाला योजना म्हणजे काय?
प्रधानमंत्री ग्रामीण उजाला योजना ही ऊर्जा मंत्रालयाद्वारे सुरु करण्यात आलेली योजना आहे. या योजनेचा उद्देश ग्रामीण भागातील वीज वापर कार्यक्षमतेने सुधारून घरगुती वीज खर्च कमी करणे हा आहे. या योजनेअंतर्गत घरगुती एलईडी बल्ब, पंखे, आणि ट्यूबलाईट यांसारख्या उपकरणे कमी दरात उपलब्ध करून दिली जातात.
प्रधानमंत्री ग्रामीण उजाला योजना योजनेची मुख्य वैशिष्ट्ये:
- या योजनेत ग्रामीण भागातील कुटुंबांना अत्यंत कमी किमतीत, एलईडी बल्ब फक्त ₹10-₹20 मध्ये दिले जातात.. ही किंमत जागतिक स्तरावर सर्वात कमी आहे. काही ठिकाणी ही किंमत थोडी वेगळी असू शकते, परंतु ती नेहमी बाजारातील किमतीपेक्षा खूप कमी असते.
- एलईडी बल्ब पारंपरिक बल्बच्या तुलनेत 80% पर्यंत कमी वीज वापरतो. ज्यामुळे विजेची बचत होते आणि पर्यावरणावर होणारा नकारात्मक परिणाम कमी होतो. यामुळे वैयक्तिक कुटुंबाच्या वीज बिलात बचत होते तसेच देशाच्या एकूण ऊर्जेच्या वापरावरही सकारात्मक परिणाम होतो.
- कमी वीज वापरामुळे कार्बन उत्सर्जनात घट होते, ज्यामुळे पर्यावरणाचे रक्षण होते.
- ‘कन्वर्जन्स एनर्जी सर्विसेज लिमिटेड’ (CESL) या संस्थेद्वारे ग्रामीण भागांमध्ये उच्च प्रतीचे LED बल्ब वितरित केले जातात. CESL ही Energy Efficiency Services Limited (EESL) ची उपकंपनी आहे.
- या योजनेत मिळणाऱ्या LED बल्बवर ३ वर्षांची वॉरंटी असते. बल्ब खराब झाल्यास तो बदलून मिळतो.
- अनेक ठिकाणी जुने बल्ब देऊन नवीन LED बल्ब घेण्याची सोय उपलब्ध आहे.
प्रधानमंत्री ग्रामीण उजाला योजनेचे फायदे:
- LED बल्ब वापरल्याने विजेचा वापर कमी होतो, त्यामुळे ग्रामीण कुटुंबांच्या वीज बिलात मोठी बचत होते. गरीब कुटुंबांसाठी ही बचत खूप महत्त्वाची ठरते.
- ही योजना ऊर्जा बचतीला प्रोत्साहन देते आणि देशाच्या ऊर्जा सुरक्षेत मदत करते. विजेची मागणी कमी झाल्याने नवीन वीज प्रकल्प उभारण्याची गरज कमी होते.
- LED बल्बच्या वापरामुळे कार्बन उत्सर्जन कमी होते, ज्यामुळे पर्यावरणाची काळजी घेतली जाते. जलवायु बदलाच्या विरोधात लढण्यात ही योजना मदत करते.
- कमी खर्चात प्रकाश मिळाल्याने ग्रामीण भागातील लोकांचे जीवनमान सुधारते. रात्रीच्या वेळी अधिक प्रकाश उपलब्ध असल्याने मुलांच्या शिक्षणातही मदत होते.
प्रधानमंत्री ग्रामीण उजाला योजनेत अर्ज कसा करावा?
प्रधानमंत्री ग्रामीण उजाला योजना ग्रामीण भागातील लोकांसाठी वीज बचत साधनांपर्यंत सहज पोहोच मिळवून देण्यासाठी सुरु करण्यात आली आहे. यामध्ये कमी किमतीत एलईडी बल्ब, ट्यूबलाईट आणि ऊर्जा कार्यक्षम पंखे उपलब्ध करून दिले जातात. योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खाली दिलेली सविस्तर प्रक्रिया अनुसरा:
प्रथम, ही योजना आपल्या गावात लागू आहे का, याची खात्री करा. जवळच्या केंद्रांची माहिती मिळवण्यासाठी ईईएसएल (Energy Efficiency Services Limited) ची अधिकृत वेबसाइट (eeslindia.org) भेट द्या किंवा आपल्या ग्रामपंचायतीशी संपर्क साधा.
या योजनेसाठी अधिकृत केंद्रे भारतातील ग्रामीण भागात स्थापन केली गेली आहेत.स्थानिक ग्रामपंचायत, ब्लॉक ऑफिस किंवा वीज वितरण केंद्राकडे विचारणा करून केंद्राचा पत्ता मिळवा.काही राज्यांमध्ये पंचायत भवन किंवा जन सुविधा केंद्र (CSC) या ठिकाणीही ही सुविधा उपलब्ध आहे.
योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील कागदपत्रे सोबत ठेवा:
- आधार कार्ड: तुमची वैयक्तिक ओळख तपासण्यासाठी.
- विजेचे चालू बिल: वीज ग्राहक असल्याचा पुरावा.
- राशन कार्ड (ऐच्छिक): ग्रामीण भागातील कुटुंबाचे सदस्यत्व दर्शवण्यासाठी.
- गाव पत्त्याचा पुरावा: उदाहरणार्थ, निवडणूक ओळखपत्र, घर पत्ता, इत्यादी.
- जवळच्या ईईएसएल केंद्रावर प्रत्यक्ष जा.
- केंद्राच्या कर्मचाऱ्यांकडे अर्जासाठी नमुना मागा.
- तुमचे सर्व कागदपत्र सादर करा आणि अर्ज प्रक्रिया सुरू करा.
- एलईडी बल्बसाठी ₹10-₹20 दर आहे.
- ट्यूबलाईट किंवा पंख्यांसाठी किंमत थोडी अधिक असू शकते.
- रोख रक्कम देऊन नोंदणी पूर्ण करा.
- अर्ज स्वीकारल्यानंतर, तुम्हाला नोंदणी क्रमांक दिला जातो.
- हा क्रमांक भविष्यात आवश्यक असेल, त्यामुळे तो व्यवस्थित सांभाळून ठेवा.
- बल्ब किंवा इतर उपकरणांचे वितरण अर्ज पूर्ण केल्यानंतर लगेचच केले जाते.
- काही प्रकरणांमध्ये, उपकरणे तुमच्या वीज ग्राहक क्रमांकाच्या आधारे दिली जातात.
- उपकरणे मिळाल्यानंतर त्यांची गुणवत्ता तपासून घ्या.
ऑनलाइन नोंदणी (जर उपलब्ध असेल):
- काही राज्यांमध्ये ऑनलाइन नोंदणीची सुविधा दिली जाते.
- eeslindia.org या वेबसाइटवर जाऊन तुमचा जिल्हा निवडा.
- “Rural Ujala” विभागात अर्जाचा फॉर्म भरा.
- आवश्यक कागदपत्रे स्कॅन करून अपलोड करा आणि पेमेंट ऑनलाइन करा.
- यशस्वी नोंदणीनंतर, वितरणासाठी तारीख दिली जाते.
प्रधानमंत्री ग्रामीण उजाला योजनेअंतर्गत ऑनलाइन नोंदणी प्रक्रिया सोपी आणि सोयीस्कर आहे. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी तुम्हाला सर्वप्रथम ईईएसएलच्या अधिकृत वेबसाइटला (https://eeslindia.org) भेट द्यावी लागेल. या वेबसाइटवर “Rural Ujala” किंवा “Energy Efficiency Programs” विभाग शोधून अर्ज प्रक्रियेची सुरुवात करता येते. जर तुम्ही नवीन वापरकर्ता असाल, तर नवीन खाते तयार करून तुमचा ईमेल आयडी आणि मोबाइल नंबर नोंदवा. यानंतर अर्ज फॉर्म भरताना तुमचे पूर्ण नाव, पत्ता, वीज ग्राहक क्रमांक, मोबाइल नंबर, आणि ईमेल आयडी यांसारखी मूलभूत माहिती अचूकपणे भरावी लागेल. अर्जामध्ये आधार कार्ड, चालू वीज बिल, आणि पत्त्याचा पुरावा यांसारखी कागदपत्रे स्कॅन करून अपलोड करावीत.
तुमच्या गरजेनुसार एलईडी बल्ब, ट्यूबलाईट, किंवा पंख्यांची संख्या निवडा आणि त्यासाठी लागणारी नाममात्र रक्कम डिजिटल पद्धतीने भरावी. पेमेंटसाठी UPI, डेबिट/क्रेडिट कार्ड किंवा नेट बँकिंगचा उपयोग करू शकता. यशस्वी पेमेंटनंतर, उपकरणांच्या वितरणासाठी तारीख आणि वेळ निवडता येते. वितरण प्रक्रियेची माहिती ईमेल किंवा एसएमएसद्वारे दिली जाते. अर्जाची स्थिती तपासण्यासाठी नोंदणी क्रमांक वापरून वेबसाइटवर “Track Application” या पर्यायाचा उपयोग करता येतो.
जर ऑनलाइन नोंदणीची सुविधा तुमच्या भागात उपलब्ध नसेल, तर अधिकृत वितरण केंद्रावर जाऊन प्रत्यक्ष अर्ज भरावा लागेल. ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया जलद, पारदर्शक, आणि वेळ वाचवणारी असल्यामुळे ही पद्धत जास्त सोयीची ठरते. योजनेसंदर्भात अधिक माहितीसाठी किंवा मदतीसाठी ईईएसएलच्या हेल्पलाइनशी संपर्क साधावा.
| या लेखाच्या माध्यमातून Mahitia1.in टीमने ” प्रधानमंत्री ग्रामीण उजाला योजने अंतर्गत ग्रामीण लोकांना मिळणार कमी किमतीत LED बल्ब! “व आवश्यक लिंक विषयी माहिती देण्याचा पर्यन्त केला आहे तुम्हाला या व्यतिरिक्त अजून काही माहिती हवी असल्यास तुम्ही आम्हाला कमेन्ट करून कळवू शकता व अश्याच अभ्यासपूर्ण महितीसाठी तुम्ही आमच्या What’s App group – शासकीय नोकरी & योजना ग्रुप – ( लिंक वर क्लिक करून ) जॉइन करू शकता. ग्रुप च्या माध्यमातून आम्ही अश्याच नोकरी, शिक्षण, शासकीय योजना आणि सर्वांसाठी आरोग्य विषयावर लेख घेऊन येत असतो. |
हे हि वाचा !
atal pension yojana scheme in marathi birth certificate birth certificate new rules EPFO थ्री एम्प्लॉयमेंट लिंक्ड इन्सेंटिव्ह स्कीम farmer id card maharashtra goverment scheme for home LADKI BAHIN E-KYC ladki bahin maharashtra government in kyc ladki bahin yojana ekyc process ladki mahin yojan application on mobile MPSC mpsc combine prelims syllabus 2025 in marathi news current update one nation one birth certificate sarkari yojna scheme shabari gharkul yojana online apply yojana updates अल्लू अर्जुन यांच्याबद्दल काही मनोरंजक तथ्ये ! आवश्यक कागदपत्रे जन्म प्रमाणपत्र ऑफलाइन कसे काढावे ? जन्म प्रमाणपत्र नोंदणी
