पब्लिक प्रॉव्हिडंट फंड (PPF) म्हणजे काय? संपूर्ण माहिती – नियम, व्याजदर आणि फायदे!

आजच्या आर्थिक युगात सुरक्षित आणि दीर्घकालीन बचतीसाठी लोकांना ठोस गुंतवणूक पर्याय हवा असतो. या पार्श्वभूमीवर, पब्लिक प्रॉव्हिडंट फंड म्हणजेच PPF ही भारत सरकारने प्रायोजित केलेली एक सर्वोत्तम आणि कर सवलतीची बचत योजना आहे. कमी जोखीम, आकर्षक व्याजदर आणि करमुक्त परतावा यामुळे PPF खाते हे दीर्घकालीन गुंतवणुकीसाठी सर्वोत्तम पर्यायांपैकी एक मानले जाते.

पब्लिक प्रॉव्हिडंट फंड म्हणजे काय?

पब्लिक प्रॉव्हिडंट फंड ही भारत सरकारच्या हमीवर चालणारी एक दीर्घकालीन बचत योजना आहे, जी मुख्यतः निवृत्ती नियोजन आणि सुरक्षित गुंतवणुकीसाठी वापरली जाते. हे खाते बँक किंवा पोस्ट ऑफिसमध्ये उघडता येते आणि यावर मिळणारे व्याज तसेच परतावा पूर्णतः करमुक्त असतो.

PPF खाते कोण उघडू शकतो पात्रता आणि नियम:

• भारतातील कोणताही नागरिक वैयक्तिक स्वरूपात हे खाते उघडू शकतो.
• एनआरआय आणि हिंदू अविभाजित कुटुंबाला नवीन PPF खाते उघडण्याची परवानगी नाही.
• पालक आपल्या अल्पवयीन मुलासाठी PPF खाते उघडू शकतात.
• किमान गुंतवणूक पाचशे रुपये प्रतिवर्ष असते तर कमाल गुंतवणूक दीड लाख रुपये प्रतिवर्ष करता येते.
• PPF मध्ये वार्षिक एकावेळी किंवा हप्त्यांमध्ये गुंतवणूक करण्याचा पर्याय उपलब्ध आहे.

PPF खात्याचे व्याजदर 2025 मध्ये किती आहेत

2025 साठीचा PPF व्याजदर अद्याप निश्चित झालेला नाही, परंतु सध्याचा दर सात पूर्ण एक टक्का आहे. सरकार दर तिमाहीत हा दर पुनरावलोकन करून बदलू शकते. हे व्याज चक्रवाढ पद्धतीने मोजले जाते आणि वार्षिक जमा होते. PPF वरील व्याजदर इतर लहान बचत योजनांपेक्षा अधिक फायदेशीर आहे.

PPF खाते किती वर्षांसाठी असते कालावधी व मुदतवाढ पर्याय

• मूळ कालावधी पंधरा वर्षे असतो.
• मुदत संपल्यानंतर पाच वर्षांच्या टप्प्यांमध्ये खाते पुढे सुरू ठेवता येते.
• मुदत संपल्यानंतर संपूर्ण रक्कम काढण्याचा पर्याय उपलब्ध असतो.

PPF खाते उघडण्याची ऑनलाईन पद्धत:

• बँकेच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी.
• PPF खाते उघडण्याचा पर्याय निवडावा.
• KYC तपशील आणि आधार क्रमांक भरावा.
• प्रारंभिक ठेव रक्कम ट्रान्सफर करावी.
• ई-व्हेरिफिकेशन पूर्ण करून खाते सक्रिय करावे.

PPF खाते उघडण्याची ऑफलाईन पद्धत:

• PPF खाते अर्ज भरावा.
• आधार कार्ड, पॅन कार्ड आणि पासपोर्ट साईज फोटो संलग्न करावा.
• किमान पाचशे रुपयांची रक्कम रोख किंवा चेकद्वारे जमा करावी.
• बँक किंवा पोस्ट ऑफिस अधिकाऱ्याची स्वाक्षरी घेतल्यावर खाते सुरू होईल.

PPF मधील टॅक्स बचत आणि कर सवलती (Income Tax Benefits):

PPF हे सर्वात सुरक्षित आणि कर सवलतीसह दीर्घकालीन गुंतवणुकीचे साधन आहे. भारतीय आयकर कायद्यातील कलम 80C अंतर्गत PPF खात्यात वार्षिक दीड लाख रुपयांपर्यंतच्या गुंतवणुकीवर टॅक्स सवलत मिळते. याचा अर्थ, तुम्ही जर PPF मध्ये पैसे गुंतवले तर ती रक्कम तुमच्या करपात्र उत्पन्नातून वजा केली जाते, ज्यामुळे तुम्हाला कर भरावा लागत नाही.

PPF वर ‘Exempt-Exempt-Exempt’ (EEE) हा लाभ लागू होतो, ज्याचा अर्थ असा आहे की –

1. PPF मध्ये गुंतवलेली रक्कम करमुक्त आहे.
2. त्यावरील व्याज देखील पूर्णपणे करमुक्त असते.
3. परिपक्वतेच्या (Maturity) वेळी मिळणारी पूर्ण रक्कम करमुक्त असते.

यामुळे PPF खाते हे कर बचतीच्या दृष्टीने सर्वात फायदेशीर पर्यायांपैकी एक मानले जाते.

PPF मधील पैसे कसे आणि केव्हा काढता येतात?

PPF खाते दीर्घकालीन गुंतवणुकीसाठी असते, त्यामुळे त्यातील संपूर्ण रक्कम फक्त 15 वर्षांनंतरच काढता येते. मात्र, काही परिस्थितींमध्ये पैसे अंशतः काढण्याचा (Partial Withdrawal) पर्याय उपलब्ध आहे.

मुदत पूर्ण झाल्यावर (Maturity Withdrawal):

• 15 वर्षांनंतर तुम्ही संपूर्ण रक्कम काढू शकता.
• पैसे काढल्यानंतर तुम्ही खाते बंद करू शकता किंवा मुदतवाढ घेऊन पुढील 5 वर्षांसाठी खाते सुरू ठेवू शकता.

अंशतः पैसे काढण्याची प्रक्रिया (Partial Withdrawal):

• तुम्ही सहाव्या वर्षानंतर PPF मधून काही प्रमाणात पैसे काढू शकता.
• तुम्हाला मागील 4 वर्षांच्या सरासरी शिल्लक रकमेपैकी 50% पर्यंत रक्कम काढण्याची परवानगी असते.
• अर्ज भरून संबंधित बँक किंवा पोस्ट ऑफिसमध्ये सादर करावा लागतो.

आकस्मिक परिस्थितीत खाते बंद करण्याचा पर्याय:

जर खातेदार गंभीर आजार, शिक्षणासाठी निधी किंवा इतर वैध कारणांमुळे पैसे काढू इच्छित असेल, तर सरकारने काही विशेष सवलती दिल्या आहेत. मात्र, वेळेपूर्वी पैसे काढल्यास काही पेनल्टी आकारली जाऊ शकते.

PPF वर कर्ज घेता येते का?

होय, PPF खात्यावर कर्ज घेण्याची सुविधा उपलब्ध आहे. मात्र, ही सुविधा काही ठराविक अटींवरच दिली जाते.

PPF कर्ज घेण्यासाठी पात्रता आणि अटी:

• तुम्ही PPF खाते उघडल्यानंतर तिसऱ्या आणि सहाव्या वर्षादरम्यान कर्ज घेऊ शकता.
• तुम्ही मागील 3 वर्षांच्या सरासरी शिल्लक रकमेपैकी 25% पर्यंत कर्ज घेऊ शकता.
• कर्जाचे व्याजदर तुलनेने कमी असतात (सरासरी 1% अधिक व्याजदर).
• कर्जाची परतफेड 36 महिन्यांच्या आत करावी लागते.
• एकदा कर्जाची परतफेड झाल्यावर दुसऱ्यांदा कर्ज घेण्याचा पर्याय उपलब्ध असतो.
• PPF वरील कर्ज हे सामान्य वैयक्तिक कर्जांपेक्षा स्वस्त असते, कारण त्यावरचे व्याज कमी असते आणि कोणीही याचा उपयोग आपत्कालीन परिस्थितीत करू शकतो.

PPF आणि इतर बचत योजनांमध्ये काय फरक आहे?

PPF ही इतर बचत योजनांपेक्षा वेगळी आणि अधिक सुरक्षित आहे. खालील तक्त्यामध्ये PPF आणि अन्य योजनांमधील प्रमुख फरक दिले आहेत.

PPF ही सुरक्षित गुंतवणूक असल्याने, जोखीम न घेणाऱ्या गुंतवणूकदारांसाठी हा सर्वोत्तम पर्याय आहे.

PPF खाते कुठे उघडता येईल? बँका आणि पोस्ट ऑफिस यादी:

PPF खाते उघडण्यासाठी तुम्ही सरकारी तसेच काही खासगी बँकांमध्ये किंवा जवळच्या पोस्ट ऑफिसमध्ये जाऊ शकता. खालील काही प्रमुख ठिकाणी PPF खाते उघडण्याची सुविधा उपलब्ध आहे .

सरकारी बँका

1. स्टेट बँक ऑफ इंडिया (SBI) – सर्व शाखांमध्ये उपलब्ध
2. बँक ऑफ बडोदा (BOB)
3. पंजाब नॅशनल बँक (PNB)
4. युनियन बँक ऑफ इंडिया
5. कॅनरा बँक
6. इंडियन बँक
7. बँक ऑफ महाराष्ट्र
8. सेंट्रल बँक ऑफ इंडिया
9. युको बँक

खासगी बँका

1. HDFC बँक
2. ICICI बँक
3. AXIS बँक

पोस्ट ऑफिस

PPF खाते जवळच्या पोस्ट ऑफिसमध्ये देखील उघडता येते. ग्रामीण आणि निमशहरी भागात राहणाऱ्या गुंतवणूकदारांसाठी पोस्ट ऑफिस PPF खाते हा सर्वोत्तम पर्याय आहे.PPF खाते हे एक सुरक्षित, करसवलतीसह आणि दीर्घकालीन गुंतवणुकीसाठी उपयुक्त साधन आहे. यामध्ये नियमित बचत करता येते, त्यावर चक्रवाढ व्याज मिळते आणि परिपक्वतेच्या वेळी संपूर्ण रक्कम करमुक्त असते. तसेच, गरजेच्या वेळी PPF मधून कर्ज घेण्याचा पर्यायही उपलब्ध आहे.

PPF हे गुंतवणूकदारांसाठी एक उत्तम पर्याय आहे, विशेषतः ज्या व्यक्तींना जोखीम न घेता सुरक्षित आणि हमीशीर परतावा हवा आहे. जर तुम्हाला भविष्यासाठी बचत करायची असेल आणि कर सवलतीचा लाभ घ्यायचा असेल, तर आजच PPF खाते उघडा.

या लेखाच्या माध्यमातून  Mahitia1.in टीमने “पब्लिक प्रॉव्हिडंट फंड (PPF) म्हणजे काय? संपूर्ण माहिती – नियम, व्याजदर आणि फायदे!” व आवश्यक लिंक विषयी माहिती देण्याचा पर्यन्त केला आहे तुम्हाला या व्यतिरिक्त अजून काही माहिती हवी असल्यास तुम्ही आम्हाला कमेन्ट करून कळवू शकता व अश्याच अभ्यासपूर्ण महितीसाठी तुम्ही आमच्या What’s App group- शासकीय नोकरी & योजना ग्रुप – (लिंकवर क्लिक करून) जॉइन करू शकता.  ग्रुप च्या माध्यमातून आम्ही अश्याच नोकरी, शिक्षण, शासकीय योजना आणि सर्वांसाठी आरोग्य विषयावर लेख घेऊन येत असतो

हे हि वाचा !

sukanya samriddhi yojana मुलींच्या उज्वल भविष्याची उभारणी: सुकन्या समृद्धी योजना….

सावित्रीबाई ज्योतिराव फुले फेलोशिप योजने अंतर्गत मिळवा २१ लाख ची फेलीशिप आणि पूर्ण करा शिक्षण वाचा पूर्ण लेख ….

PMAY Pradhan Mantri Awas Yojana आता प्रत्येकाच होईल घर या योजने अंतर्गत मिळणार एवढी रक्कम..

महाज्योती mahajyoti अंतर्गत मिळणार मोफत प्रशिक्षण आणि आर्थिक लाभ