आजच्या डिजिटल युगात नाव बदल, जन्मतारीख दुरुस्ती, आडनाव बदल किंवा लग्नानंतर नाव बदल यांसारख्या गोष्टींसाठी गॅझेट प्रमाणपत्र (Gazette Certificate) अत्यंत महत्त्वाचा दस्तऐवज आहे. हा असा कागद आहे जो तुमच्या माहितीतील बदलांना कायदेशीर मान्यता देतो. सरकारी, बँकिंग, पासपोर्ट, शाळा-कॉलेज अशा सर्व ठिकाणी गॅझेट प्रमाणपत्र पूर्णपणे वैध (Legal) पुरावा म्हणून स्वीकारले जाते.
गॅझेट प्रमाणपत्र म्हणजे काय?
गॅझेट प्रमाणपत्र म्हणजे सरकारच्या राजपत्रात (Government Gazette) केलेली अधिकृत नोंद.
हे प्रमाणपत्र मुख्यतः नाव बदल, जन्मतारीख दुरुस्ती, लिंग बदल, लग्नानंतर नावातील बदल, किंवा आडनाव बदल यांसाठी वापरले जाते.
सरकार जेव्हा तुमच्या नावातील किंवा वैयक्तिक माहितीतील बदल अधिकृतपणे स्वीकारते, तेव्हा ही माहिती गव्हर्नमेंट गॅझेटमध्ये प्रसिद्ध केली जाते.
त्या प्रकाशित नोंदीची प्रत म्हणजे गॅझेट प्रमाणपत्र. यामुळे तुमचा बदल कायदेशीर (Legal) पद्धतीने वैध मानला जातो.
गॅझेट प्रमाणपत्र कशासाठी लागते?
- आधार कार्डमध्ये नाव बदल
- पॅन कार्ड, पासपोर्ट अपडेट
- शालेय/महाविद्यालयीन मार्कशीट दुरुस्ती
- बँक, जमीन नोंदणी (7/12) अपडेट
- लग्नानंतर पती/पत्नीचे नाव बदल
- दत्तक घेतल्यानंतर नाव बदल
- लिंग परिवर्तन (Transgender / Gender Update)
गॅझेट प्रमाणपत्रासाठी आवश्यक कागदपत्रे.
| कागदपत्राचे नाव | तपशील / उपयोग |
|---|---|
| ओळखपत्र | आधार कार्ड / PAN कार्ड / मतदार ओळखपत्र – ओळख सिद्ध करण्यासाठी |
| पत्त्याचा पुरावा | आधार कार्ड / Ration Card / Electricity Bill इत्यादी |
| जुने नाव असलेले दस्तऐवज | जुने नाव अधिकृतरीत्या सिद्ध करण्यासाठी |
| नवीन नाव नमूद केलेला अर्ज | नाव बदल करण्याची विनंती असलेला फॉर्म |
| Affidavit (शपथपत्र) | 50–100₹ स्टॅम्प पेपरवर नाव बदलाची विधीपूर्वक नोंद |
| दोन वृत्तपत्र जाहिराती | एक स्थानिक + एक राज्यस्तरीय वृत्तपत्रात नाव बदलाची जाहिरात |
| पासपोर्ट साईज फोटो (2 नग) | अर्जासाठी आवश्यक |
| जन्म प्रमाणपत्र (असल्यास) | DOB पडताळणीसाठी (नेहमी आवश्यक नसते) |
| मॅरेज सर्टिफिकेट (लग्नानंतर नाव बदल असल्यास) | पती/पत्नीच्या नावात बदल सिद्ध करण्यासाठी |
| शाळा/कॉलेज मार्कशीट (असल्यास) | शैक्षणिक नोंदीतील नाव पुरावा |
| स्वतःची सही व अर्ज फॉर्म | महाराष्ट्र DGPS साईटवर सबमिशनसाठी |
| ऑनलाइन फी भरल्याचे Receipt | ऑनलाइन नोंदणीची अंतिम पुष्टी |
शपथपत्र (Affidavit) म्हणजे काय आणि ते कसे तयार करावे?
शपथपत्र म्हणजे तुमच्या नाव बदलण्याबाबतची एक अधिकृत व कायदेशीर घोषणा. हे 50 किंवा 100 रुपयांच्या नॉन-ज्यूडिशियल स्टॅम्प पेपरवर तयार केले जाते. शपथपत्र बनवण्यासाठी तुम्ही जवळच्या कोर्टात, तहसील कार्यालयात किंवा नोटरीकडे जाऊ शकता. नोटरी तुमची ओळख पटवून शपथपत्रावर स्वाक्षरी करते आणि त्याला प्रमाणित करते. या शपथपत्रात तुमचे जुने नाव, नवीन नाव, नाव बदलण्याचे स्पष्ट कारण, तुमचा संपूर्ण पत्ता, जन्मतारीख, तसेच तुम्हाला हा बदल स्वखुशीने स्वीकारायचा आहे याची नोंद लिहिली जाते. पूर्ण दस्तऐवज व्यवस्थितपणे वाचून त्यावर तुमची सही करणे आवश्यक आहे. काही वेळेस साक्षीदारांचीही सही आवश्यक असते, ज्यामुळे शपथपत्र अधिक कायदेशीर वैध ठरते. हे शपथपत्र गॅझेट विभागात अर्ज करताना मुख्य आधार दस्तऐवज म्हणून वापरले जाते.
वृत्तपत्रात जाहिरात देण्याची प्रक्रिया:
नाव बदलाच्या प्रक्रियेत दोन वृत्तपत्रांमध्ये जाहिरात देणे बंधनकारक असते—एक स्थानिक (लोकार्पण होणाऱ्या शहरातील) आणि एक राज्यस्तरीय (महाराष्ट्रातील मोठे दैनिक) वृत्तपत्र. यामुळे सार्वजनिकरित्या तुमचे नाव बदलण्याची माहिती अधिकृतरीत्या घोषित होते. जाहिरात देताना तुमचे जुने नाव, नवीन नाव, पत्ता, जन्मतारीख, आणि बदल करण्याचे कारण यांचा स्पष्ट उल्लेख करावा लागतो. जाहिरातीचा मजकूर साधा आणि स्पष्ट असावा—उदा.: “मी, [जुने नाव], राहणार [पत्ता], माझे नाव आता पुढे [नवीन नाव] असे करीत आहे. याची नोंद घ्यावी.” अनेक वृत्तपत्रांमध्ये नाव बदल जाहिरातींसाठी वेगळे कॉलम असतात आणि प्रक्रिया अगदी सोपी असते—तुम्ही ऑनलाइन किंवा ऑफिसमध्ये जाऊन जाहिरात देऊ शकता. ही दोन्ही जाहिराती गॅझेट अर्जासाठी अत्यंत महत्त्वाच्या असतात, कारण त्या नाव बदलाचा सार्वजनिक पुरावा म्हणून स्वीकारल्या जातात.
गॅझेट प्रमाणपत्र Online काढण्याची प्रक्रिया:
- महाराष्ट्र शासनाची अधिकृत साइट: dgps.maharashtra.gov.in
- “Name Change / Public Gazette” पर्याय निवडा.
- नवीन Registration करा
- नाव, ईमेल, मोबाइल नंबर टाका
- OTP पडताळणी करा
- खाते सक्रिय करा.
- Login करून फॉर्म सुरू करा
- “Change of Name – Individual” निवडा
- जुने नाव, नवीन नाव, DOB, पत्ता भरा
- नाव बदलण्याचे स्पष्ट कारण लिहा.
- आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा
- Online फी जमा करा
- साधारण ₹100–₹500
- UPI / नेटबँकिंग / कार्ड पेमेंट
- Receipt मिळेल — ती जपून ठेवा.
- अर्ज सबमिट करा
- सर्व तपासून “Submit” क्लिक करा
- Application Number मिळेल (तुमचा ट्रॅकिंग ID).
- Government Verification
- अधिकारी तुमचे दस्तऐवज तपासतात
- काही वेळेस अतिरिक्त माहिती मागू शकतात
- प्रक्रिया वेळ: 10–25 दिवस.
- तुमचे नाव गॅझेटमध्ये प्रकाशित होते
- राजपत्रात तुमचे नवीन नाव दिसते
- साधारण 15–45 दिवसांमध्ये प्रकाशन.
- गॅझेट प्रमाणपत्र PDF डाउनलोड करा
- DGPS पोर्टलवर Login → Download Gazette
- PDF हीच तुमची अधिकृत Name Change Proof.
गॅझेट प्रमाणपत्र ऑफलाइन पद्धतीने कसे काढावे?
गॅझेट प्रमाणपत्र ऑफलाइन पद्धतीने काढायचे असल्यास सर्वप्रथम तुम्हाला आवश्यक कागदपत्रे गोळा करावी लागतात – जसे की शपथपत्र (Affidavit), जुने आणि नवे नाव असलेली ओळखपत्रे, जन्मतारीख पुरावा, पत्त्याचा पुरावा आणि दोन वृत्तपत्रात दिलेल्या नावबदल जाहिरातींच्या प्रती. सर्व कागदपत्रे तयार झाल्यानंतर तुम्ही तुमच्या जिल्ह्यातील राजपत्र कार्यालय (Government Press) किंवा Collector / DC office येथे जाऊन नाव बदल गॅझेटसाठी अर्ज करता. तिथे एक अर्ज फॉर्म दिला जातो, ज्यामध्ये जुने नाव, नवे नाव, बदलाचे कारण, जन्मतारीख, पत्ता आणि स्वाक्षरी भरावी लागते. या फॉर्मसोबत सर्व कागदपत्रांच्या झेरॉक्स प्रती जोडून त्यांना स्व-प्रमाणित करावे लागते. अर्ज फॉर्म जमा करताना ठराविक फी रोखीने किंवा चालानद्वारे भरावी लागते. काही ठिकाणी तुम्हाला फोटोही जोडावे लागतात.
अर्ज सादर झाल्यानंतर राजपत्र कार्यालयात तुमची कागदपत्रे तपासली जातात आणि सर्व माहिती योग्य असल्याची खात्री केली जाते. तपासणीनंतर तुमचे नाव बदल राजपत्रामध्ये (Gazette) प्रसिद्ध करण्यासाठी पाठवले जाते, यासाठी साधारण 30 ते 45 दिवस लागू शकतात. एकदा नाव बदल राजपत्रात प्रकाशित झाला की तुम्हाला त्याची हार्डकॉपी किंवा प्रमाणित प्रत दिली जाते. ही प्रतच पुढे पासपोर्ट, आधार, पॅन, बँक अपडेटांसाठी अधिकृत आणि कायदेशीर पुरावा म्हणून वापरता येते.
गॅझेट प्रमाणपत्राचे फायदे :
- नाव बदलण्यासाठी सर्वात अधिकृत आणि कायदेशीर पुरावा.
- आडनाव / धर्म / जन्मतारीख बदलण्यासाठी आवश्यक कागदपत्र.
- आधार, पॅन, पासपोर्ट, वोटर आयडी, रेशन कार्ड अपडेट करण्यासाठी अत्यंत उपयुक्त.
- कोर्ट, बँक, सरकारी कार्यालयांमध्ये वैध आणि प्रमाण मान्य कागदपत्र.
- पासपोर्ट बदलताना – स्पेलिंग बदलासाठी देखील अनिवार्य.
- मालमत्ता कागदपत्रे (7/12, फेरफार, प्रॉपर्टी कार्ड) सुधारण्यासाठी मजबूत पुरावा.
- महिलांना विवाहानंतर आडनाव बदलण्यासाठी सर्वात सोपी प्रक्रिया.
- शैक्षणिक प्रमाणपत्रातील नाव/जन्मतारीख दुरुस्त करण्यासाठी मदत.
- सरकारी नोकरी अर्ज करताना नाव mismatch असेल तर गॅझेट आवश्यक.
- विदेशात व्हिसा/जॉब अर्ज करताना नाव जुळवण्यासाठी महत्त्वाचे.
- जुने–नवे नाव एकसारखे करून सर्व कागदपत्रे legally valid बनवते.
- हरवलेले प्रमाणपत्र / डॉक्युमेंटचे नाव mismatch समस्या सोडवते.
| गॅझेट प्रमाणपत्र अर्ज करण्यासाठी लिंक | येथे click करा |
| सरकारी नोकरी रोजच्या जाहिराती साठी आमच्या group ला जॉईन करा | सरकारी नोकरी |
हे हि वाचा !
sbi मध्ये स्पेशलिस्ट ऑफिसर पदांची भरती जाहिरात SBI bharti 2025
pmegp च्या अंतर्गत कोणते व्यवसाय येतात?
विश्वकर्मा योजना महाराष्ट्र योजनेचा लाभ घेऊन आपला व्यवसाय करा मोठा
आधार कार्डशी मोबाइल नंबर कसा जोडावा ? how to link mobile number to adhaar card
