ड्रॅगन फ्रुटची लागवड करून कमवा लाखों रुपये

ड्रॅगन फ्रुट, ज्याला “ड्रॅगनफ्रूट” किंवा “पिटाया” असेही म्हणतात, हा एक आकर्षक आणि पौष्टिक फळ आहे. हा फळ मुख्यतः कॅक्टसाच्या जातीचा असतो आणि त्याची लागवड उष्णकटिबंधीय आणि उप-उष्णकटिबंधीय क्षेत्रात केली जाते. ड्रॅगन फ्रुटच्या गडद गुलाबी रंगाच्या आणि चकचकीत बाह्य आवरणामुळे तो आकर्षक दिसतो आणि त्याची चव आणि पौष्टिकता यामुळे तो लोकप्रिय झाला आहे.

ड्रॅगन फ्रुटची वनस्पतीचे स्वरूप:

ड्रॅगन फ्रुटची वनस्पती म्हणजे एक प्रकारची कॅक्टस वनस्पती आहे, जी सामान्यतः सरळ वाढत नाही. ही वनस्पती हवेतील उष्णतेला आणि कोरड्या परिस्थितीला सहज सहन करू शकते. त्याचे स्टेम्स आणि शाखा गोलसर आणि वरच्या कडा खालून कट्टलेल्या असतात.

फुलांचे स्वरूप

ड्रॅगन फ्रुटच्या फुलांचे रंग विविध असतात, पांढरट, गुलाबी किंवा लाल असू शकतात. फुलं रात्री फुलतात आणि त्या फुलांची सुवासिक गंध आणि आकर्षक रंग आहेत. फुलांना काढण्याची प्रक्रिया अत्यंत आकर्षक असते.

ड्रॅगन फ्रुटची लागवड – योग्य वातावरण:

ड्रॅगन फ्रुटची यशस्वी लागवड करण्यासाठी योग्य वातावरण अत्यंत महत्वाचे आहे. योग्य वातावरणामुळे वनस्पतींची वाढ उत्तम होते आणि फळांचे उत्पादनही चांगले होते.

स्थान आणि हवामान

1. उष्णकटिबंधीय आणि उप-उष्णकटिबंधीय क्षेत्रे

ड्रॅगन फ्रुटची लागवड मुख्यतः उष्णकटिबंधीय आणि उप-उष्णकटिबंधीय क्षेत्रांमध्ये केली जाते. ही वनस्पती उष्ण आणि आर्द्र हवामानात चांगली वाढते.

2. तापमान

• उत्तम तापमान: ड्रॅगन फ्रुटसाठी 20°C ते 30°C तापमान उत्तम मानले जाते.
• थंड हवामान: थंड हवामानात ही वनस्पती योग्यरीत्या वाढत नाही. तापमान 10°C च्या खाली असल्यास वनस्पतींची वाढ खुंटते.

3. सूर्यप्रकाश

ड्रॅगन फ्रुटला दिवसभरात कमीत कमी 6 ते 8 तास सूर्यप्रकाशाची आवश्यकता असते. भरपूर सूर्यप्रकाशामुळे वनस्पतींची फुलं आणि फळं उत्तम प्रकारे वाढतात.

मातीची निवड:

1. जलनिकासी असलेली माती

ड्रॅगन फ्रुटला जलनिकासी असलेल्या मातीची गरज असते. मातीमध्ये पाण्याचा साठ होऊ नये म्हणून चांगली जलनिकासी असणे आवश्यक आहे.

2. सेंद्रिय पदार्थ असलेली माती

सेंद्रिय पदार्थांनी युक्त माती वनस्पतींसाठी उत्तम असते. यामुळे मातीमध्ये पोषक तत्वांची उपलब्धता वाढते आणि वनस्पतींची वाढ उत्तम होते.

पाणी व्यवस्थापन:

1. पाणी देण्याची योग्य पद्धत

ड्रॅगन फ्रुटला कमी पाणी लागते. माती कोरडी असताना पाणी द्यावे. अत्यधिक पाण्यामुळे मुळांचे सडण्याचा धोका असतो.

2. पाणी देण्याची वेळ

सकाळी किंवा संध्याकाळी पाणी देणे सर्वोत्तम मानले जाते. उष्णतेमुळे दुपारच्या वेळेत पाणी देणे टाळावे.

वारा आणि संरक्षण:

1. वाऱ्याचा प्रभाव

वाऱ्याचा जोर ड्रॅगन फ्रुटच्या वनस्पतींवर विपरीत प्रभाव टाकू शकतो. वाऱ्यामुळे फांद्यांना इजा होऊ शकते, म्हणून लागवड करताना वाऱ्यापासून संरक्षण करण्याची व्यवस्था करावी.

2. संरक्षण

वाऱ्यापासून संरक्षणासाठी वनस्पतींना आधार देणे आवश्यक आहे. टाक्यांचे किंवा सुतारकामाचे वापर करून वनस्पतींना आधार द्यावा.ड्रॅगन फ्रुटची यशस्वी लागवड करण्यासाठी योग्य स्थान, तापमान, सूर्यप्रकाश, माती, पाणी व्यवस्थापन, आणि वाऱ्यापासून संरक्षण हे सर्व महत्वाचे घटक आहेत. या सर्व घटकांची योग्य काळजी घेतल्यास ड्रॅगन फ्रुटच्या वनस्पती उत्तम प्रकारे वाढतात आणि फळांचे उत्पादनही चांगले होते.

उत्पादन आणि काढणी:

ड्रॅगन फ्रुटची लागवड यशस्वी झाल्यानंतर उत्पादन आणि काढणीची प्रक्रिया महत्त्वाची ठरते. योग्य वेळ आणि पद्धत वापरल्यास उच्च गुणवत्ता आणि अधिक प्रमाणात उत्पादन मिळू शकते.

फुलांची फळात रुपांतर

ड्रॅगन फ्रुटच्या वनस्पतींमध्ये फुलं साधारणतः रात्री फुलतात. या फुलांची आयुष्यकाल मर्यादित असते आणि ही फुलं काही आठवड्यांनंतर फळात रुपांतरित होतात. फुलांनंतर फळांची वाढ सुरू होते. फळांच्या आकार, रंग, आणि वजनात हळूहळू वाढ होत राहते. फळे परिपक्व होण्यासाठी साधारणतः 30 ते 50 दिवस लागतात.

फळांची परिपक्वता ओळखणे

फळं परिपक्व झाली की त्याचा रंग गडद गुलाबी किंवा लाल होतो. रंग बदलण्याची प्रक्रिया फळांच्या परिपक्वतेची निशाणी आहे. फळ हलकेच दाबल्यावर त्यात थोडी लवचिकता जाणवते, हे देखील फळाच्या परिपक्वतेचे एक लक्षण आहे.

फळांची काढणी

फळं काढण्यासाठी सकाळी किंवा संध्याकाळी वेळ निवडावी. यामुळे फळांमध्ये ताजेपणा आणि पौष्टिकता टिकून राहते. फळं काढताना ती वनस्पतीपासून सावधगिरीने तोडावीत. कटर किंवा धारदार उपकरणांचा वापर करून फळं तोडणे चांगले राहते.

काढणी नंतरची प्रक्रिया

काढणी झाल्यानंतर फळं थंड आणि हवेशीर ठिकाणी साठवावीत. थेट सूर्यप्रकाश आणि उच्च तापमानापासून फळं दूर ठेवावीत. फळांचे आकार, वजन, आणि गुणवत्ता यानुसार वर्गीकरण करावं. उत्तम गुणवत्ता असलेल्या फळांना विक्रीसाठी पाठवावं.

उत्पादनाचे फायदे

ड्रॅगन फ्रुट हे पोषणमूल्यांनी भरलेले असतं. यामध्ये व्हिटॅमिन C, अँटीऑक्सीडंट्स, फायबर, आणि लोह यांचा समावेश असतो. ड्रॅगन फ्रुटची बाजारातील मागणी आणि किंमत चांगली असते, त्यामुळे शेतकऱ्यांना आर्थिक लाभ मिळतो.ड्रॅगन फ्रुटची उत्पादन आणि काढणी ही अत्यंत काळजीपूर्वक केली पाहिजे. योग्य वेळ, योग्य पद्धत, आणि साठवण यामुळे उच्च गुणवत्ता आणि जास्त प्रमाणात उत्पादन मिळवता येते. या प्रक्रियेच्या योग्य अंमलबजावणीमुळे शेतकऱ्यांना चांगला आर्थिक लाभ मिळतो आणि ग्राहकांना उत्तम गुणवत्ता असलेलं फळ मिळतं.

ड्रॅगन फ्रुटच्या लागवडीसाठी वापरावयाची खते:

ड्रॅगन फ्रुटच्या लागवडीसाठी योग्य खते वापरणे अत्यंत आवश्यक आहे. योग्य खते वापरल्यामुळे वनस्पतींची वाढ चांगली होते आणि उत्पादनाची गुणवत्ता सुधारते.

प्रकार आणि वापर:

1. सेंद्रिय खते

सेंद्रिय खते म्हणजे नैसर्गिक घटकांपासून बनवलेली खते. यामुळे मातीची गुणवत्ता सुधारते आणि पर्यावरणाला कोणताही हानीकारक परिणाम होत नाही.

• कम्पोस्ट: कम्पोस्ट हे सर्वाधिक वापरले जाणारे सेंद्रिय खत आहे. घरातील ओला कचरा, पानं, फळांचे टरफलं इत्यादींचा उपयोग करून कम्पोस्ट तयार करता येतो.
• गोमूत्र आणि शेणखत: गायीच्या गोमूत्र आणि शेणाचा उपयोग खत म्हणून केला जातो. यामध्ये नायट्रोजन, फॉस्फरस, आणि पोटॅशियम असतात.

2. रासायनिक खते

रासायनिक खते वनस्पतींच्या गरजेनुसार विशिष्ट प्रमाणात पोषक तत्वं पुरवतात. यामुळे वनस्पतींची जलद वाढ होते.

• नायट्रोजन (N): नायट्रोजन वनस्पतींच्या पानांच्या वाढीसाठी महत्वाचे आहे. यूरिया, अमोनियम सल्फेट यांसारखी खते नायट्रोजन पुरवण्यासाठी वापरली जातात.
• फॉस्फरस (P): फॉस्फरस मुळे मुळांची वाढ चांगली होते आणि फुलांची संख्या वाढते. सिंगल सुपर फॉस्फेट (SSP) हे फॉस्फरस पुरवणारे खत आहे.
• पोटॅशियम (K): पोटॅशियम फळांच्या गुणवत्तेसाठी महत्वाचे आहे. म्यूरेट ऑफ पोटॅश (MOP) किंवा पोटॅशियम सल्फेट यांसारखी खते यासाठी वापरली जातात.

खत देण्याची वेळ आणि प्रमाण:

• लागवड पूर्वी -लागवड करण्यापूर्वी मातीमध्ये सेंद्रिय खते मिसळावीत. यामुळे मातीची पोषणशक्ती वाढते.
• लागवडीनंतर -लागवडीनंतर 6 महिन्यांनी रासायनिक खते देणे सुरु करावे. दर 3 ते 4 महिन्यांनी खतांची मात्रा वाढवावी.
• फळधारणेच्या काळात -फुलं आणि फळधारणेच्या काळात नायट्रोजन, फॉस्फरस, आणि पोटॅशियम या पोषक तत्वांची आवश्यकता वाढते. या काळात योग्य प्रमाणात खते देणे आवश्यक आहे.

2. लागवडीनंतर

• सामान्य पाणी व्यवस्थापन: खते दिल्यानंतर पाणी देऊन मातीमध्ये त्यांचे विघटन करावे.
• माती परीक्षण: मातीचे परीक्षण करून त्यामध्ये कोणती पोषक तत्वं कमी आहेत हे जाणून घ्यावे आणि त्यानुसार खते द्यावीत.
• जैविक खते: ह्युमिक ऍसिड, फुलविक ऍसिड यांसारखी जैविक खते देखील वापरावीत.

ड्रॅगन फ्रुटच्या लागवडीसाठी सेंद्रिय आणि रासायनिक खतांचा योग्य प्रमाणात वापर करणे आवश्यक आहे. खते दिल्यामुळे वनस्पतींची वाढ चांगली होते आणि फळांचे उत्पादन उच्च गुणवत्ता असते. त्यामुळे योग्य खते निवडून, योग्य वेळी त्यांचा वापर करून आपण ड्रॅगन फ्रुटच्या लागवडीचे यशस्वी उत्पादन घेऊ शकतो.

 ड्रॅगन फ्रुटचे फायदे:

• व्हिटॅमिन C: रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवते.
• फायबर: पचन सुधारते आणि वजन कमी करण्यात मदत करते.
• अँटीऑक्सीडंट्स: शरीरातील मुक्त रॅडिकल्सशी लढतात.
• लोह: रक्तातील हिमोग्लोबिनची पातळी वाढवते.
• हृदयाचे आरोग्य: कोलेस्टेरॉलची पातळी नियंत्रित करते.
• शरीरातील दाह कमी करते: अँटी-इंफ्लेमेटरी गुणधर्म.
• डायबिटीस व्यवस्थापन: ब्लड शुगर नियंत्रित करण्यात मदत करते.
• त्वचेचे आरोग्य: त्वचा ताजीतवानी ठेवते.
• केसांचे आरोग्य: केसांची चमक वाढवते आणि केस गळती कमी करते.
• उच्च बाजार मूल्य: विक्रीतून चांगला नफा मिळतो.
• रोजगार निर्मिती: लागवड आणि उत्पादनाच्या माध्यमातून रोजगाराच्या संधी.
• कमी पाणी वापर: अन्य पिकांच्या तुलनेत कमी पाणी लागते.
• जैवविविधता वाढवते: जैविक शेतीला प्रोत्साहन देते.

या लेखमधून Mahitia1.in टीमच्या लेखनातून ड्रॅगन फ्रुटची लागवड करून कमवा लाखों रुपयेव आवश्यक लिंक विषयी माहिती देण्याचा पर्यन्त केला आहे तुम्हाला या  व्यतिरिक्त अजून काही माहिती हवी असल्यास तुम्ही आम्हाला कमेन्ट करून कळवू शकता व अश्याच अभ्यासपूर्ण महितीसाठी तुम्ही आमच्या What’s App group – शासकीय नोकरी & योजना ग्रुप – ( लिंक वर क्लिक करून ) जॉइन करू शकता.  ग्रुप च्या माध्यमातून आम्ही अश्याच नोकरी, शिक्षण, शासकीय योजना आणि सर्वांसाठी आरोग्य विषयावर लेख घेऊन येत असतो.