देशात सरकरी नोकरी साठी विविध आयोगाची स्थापना करण्यात आलेली आहे, त्यापैकीच एक MPSC महाराष्ट्र लोकसेवा आयोग असून या आयोगामार्फत सरळ सेवा , कॉम्बिन आणि राज्य सेवा सारख्या परीक्षा घेऊन विविध पडे भरले जातात. या लेखाच्या माध्यमातून mpsc exam pattern in marathi समजून घेऊ सोबत mpsc नवीन पॅटर्न 2025 नुसार तयारी कशी करावी याविषयी सविस्तर माहिती .
mpsc exam pattern in marathi
महाराष्ट्र लोकसेवा आयोग (एमपीएससी) राज्य सेवा परीक्षा घेणे, ज्यास एमपीएससी राज्यासेवा परीक्षा म्हणून ओळखले जाते. महाराष्ट्रातील विविध प्रशासकीय पदासाठी उमेदवारांची निवड करण्याच्या उद्देशाने ही एक अत्यंत स्पर्धात्मक परीक्षा आहे. परीक्षा तीन वेगळ्या टप्प्यात घेण्यात आली आहे.
- राज्य सेवा प्राथमिक परीक्षा (उद्दीष्ट प्रकार)
- राज्य सेवा मुख्य परीक्षा (लेखी)
- व्यक्तिमत्व चाचणी (मुलाखत)
राज्य सेवा प्राथमिक परीक्षा (उद्दीष्ट प्रकार)
| पेपर | पूर्व परीक्षा |
|---|---|
| पेपर -1 (अनिवार्य) | 200 गुण |
| पेपर -२ (पात्रता) | २०० गुण (किमान पात्रता गुण:%33%) |
| महत्वाच्या बाबी | 1. दोन्ही कागदपत्रांमध्ये एकाधिक-निवड प्रश्न असतात. 2. प्रश्नपत्रिका मराठी आणि इंग्रजी दोन्हीमध्ये उपलब्ध आहेत. ३. पेपर -१ चे मानक पदवी-स्तरीय आहे, तर पेपर -२ हे शाळा आणि पदवी-स्तरीय विषयांचे मिश्रण असेल 4. प्राथमिक परीक्षात पात्र होणे आवश्यक त्यानंतरच मुख्य परीक्षेसाठी पात्र होण्यासाठी अनिवार्य आहे. |
राज्य सेवा मुख्य परीक्षा (लेखी)
| पेपर | मुख्य परीक्षा |
|---|---|
| Paper I: वर्णनात्मक (मराठी आणि इंग्रजी (निबंध/भाषांतर/सारांश ) | 1. मराठी (50 गुण): निबंध लेखन (400 शब्द) भाषांतर (इंग्रजी ते मराठी) सारांश लिखाण 2. इंग्रजी (50 गुण): निबंध लेखन (400 शब्द) भाषांतर (इंग्रजी ते इंग्रजी) सारांश लिखाण |
| Paper II – मराठी आणि इंग्रजी (व्याकरण आणि आकलन) | 1. मराठी (50 गुण): व्याकरण, मुहावरे, वाक्ये, प्रतिशब्द/प्रतिशब्द, वाक्य निर्मिती, विरामचिन्हे आणि आकलन 2. इंग्रजी (50 गुण): व्याकरण, मुहावरे, वाक्ये, प्रतिशब्द/प्रतिशब्द, वाक्य निर्मिती, विरामचिन्हे आणि आकलन |
| Paper III जीएस पेपर -१ (इतिहास, भूगोल, शेती) | इतिहास , भूगोल (महाराष्ट्राचा विशेष संदर्भ) ,शेती |
| Paper IV जीएस पेपर- II (भारतीय राज्यघटना, राजकारण आणि कायदा) | भारताची घटना ,भारतीय संघराज्य ,राजकीय व्यवस्था ,भारतीय प्रशासनाची उत्क्रांती , राज्य सरकार आणि प्रशासन (महाराष्ट्रावर लक्ष केंद्रित करा) ग्रामीण आणि शहरी स्थानिक सरकार ,जिल्हा प्रशासन ,राजकीय पक्ष आणि दबाव गट ,निवडणूक प्रक्रिया ,मास मीडिया , प्रशासकीय आणि आर्थिक कायदे , महाराष्ट्र जमीन महसूल कोड 1966 |
| Paper V -जीएस पेपर- III (मानव संसाधन विकास आणि मानवी हक्क) | 1. मानव संसाधन विकास: भारतातील मानव संसाधन विकास, शिक्षण इ. 2. मानवाधिकार: मानवाधिकारांची सार्वत्रिक घोषणा (यूडीएचआर 1948), बाल विकास इ. |
| Paper VI जीएस पेपर- IV (अर्थव्यवस्था, विकास आणि विज्ञान आणि तंत्रज्ञान) | मॅक्रो-इकॉनॉमिक्स ,भारतीय अर्थव्यवस्था ,विज्ञान आणि तंत्रज्ञान विकास |
व्यक्तिमत्व चाचणी (मुलाखत)
एमपीएससी निवड प्रक्रियेचा अंतिम टप्पा म्हणजे व्यक्तिमत्व चाचणी किंवा मुलाखत होय . हे जास्तीत जास्त 100 गुणाची असते आणि अंतिम क्रमवारी निश्चित करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण टप्पा आहे. हा टप्पा मूल्यांकन पुढील प्रमाणे होते.
- उमेदवाराच्या विविध विषयांच्या ज्ञान आणि समजुतीचे मूल्यांकन तपासल्या जाते.
- व्यक्तिमत्व : गेजिंग वृत्ती, आत्मविश्वास आणि उमेदवाराचे मते.
- समस्या सोडवणे : आव्हानांना सामोरे जाण्याच्या उमेदवाराच्या क्षमतेचे मूल्यांकन केल्या जाते. काही प्रसंगात्मक प्रश्न विचारून येणाऱ्या उत्तरामधून उमेदवाराचे मुल्याकन केले जाते.
- संप्रेषण कौशल्ये : स्पष्टता आणि अभिव्यक्तीचे विश्लेषण वरून उमेदवाराचे मुल्याकन
- पॅनेलच्या प्रश्नांमध्ये उमेदवाराची पार्श्वभूमी, छंद आणि चालू घडामोडींबद्दल वास्तविक चौकशी तसेच सामाजिक, राजकीय आणि आर्थिक विषयांवर मत-आधारित चर्चेचा बहुतेक वेळा समावेश असतो.
mpsc परीक्षा धोरणात्मक तयारी कसी करावी
- प्राथमिक परीक्षा धोरण
- अभ्यासक्रम समजून घेणे : परीक्षेच्या अभ्यासक्रमाचा संपूर्ण पुनरावलोकन करून, त्याच्या सर्व घटकांचा विचार करून सुरुवात करा. आपल्या सोयीच्या आणि आवडीच्या आधारावर विषयांना प्राधान्य द्या. त्यामुळे विषयात रुची तयार होईल , अभ्यासाला बसण्याची सवय लागेल.
- मागील परीक्षांचे विश्लेषण :- मागील काही वर्षाच्या प्राथमिक परीक्षांमधील उजळणी करून घ्यावी.
- वैचारिक ज्ञान : कोणत्याही विषयाचा अभ्यास करताना त्या विषयाच्या संक्षिप्त नोट कडून आपली त्सया विषयातील समज मजबूत करून घ्यावी.
- अभ्यासत सातत्य : या परीक्षेतील यश नियमित आणि समर्पित अभ्यासावर अवलंबून असते . सध्याच्या घटना आणि पुनरावृत्तीसाठी अतिरिक्त 1-2 तासांसह अभ्यासासाठी दररोज ७-८ तासाच्या अभ्यासाचे नियोजन करावे.
- मॉक टेस्ट : मागील प्रश्नपत्रिका सोडवा आणि सराव चाचण्या नियमित द्या.
- चालू घडामोडी :- स्थानिक राज्य वर्तमानपत्रांसारख्या संसाधनांचा वापर करा. तुम्ही काही website चा सुद्धा वापर करू शकता.
- स्ट्रॅटेजिक पेपर -२ ची तयारी : गणित, तर्क आणि आकलन यावरील प्रश्नाचा चांगला सराव करा. पात्रतेच्या गुणांकडे लक्ष द्या.
- मुख्य परीक्षा धोरण
- परीक्षेचा नमुना समजून घ्या : मुख्य परीक्षेतील ६ पेपर ची रचना ची चांगली माहिती करून घ्या.
- पेपर I आणि II साठीची रणनीती : स्पष्टपणे आणि भाषेच्या प्रवीणतेसाठी मराठी आणि इंग्रजी या दोहोंमध्ये आकलन सुधारण्यावर लक्ष केंद्रित करताना नियमितपणे निबंध लेखन, भाषांतर, साराश लेखन आणि व्याकरण नियमांचे पुनरावलोकन करा.
- वेळ व्यवस्थापन : प्रत्येक विषयानुसार अभ्यासाचा वेळ द्या. आपल्याला आव्हानात्मक वाटणार्‍या विषयांना अगोदर प्राधान्य द्यावे.
- चालू घडामोडी तयारी : मुख्य परीक्षेवर लक्ष केंद्रित करून चालू घडामोडींचा अभ्यास करा. विश्वसनीय ऑनलाइन स्त्रोत आणि मासिक मासिके , वर्तमान पत्रे यासारख्या संसाधनांचा उपयोग करून तयारी चांगली करून घ्या.
- सराव आणि मॉक चाचण्या : मागील वर्षांच्या कागदपत्रांचे निराकरण करा आणि आपल्या तयारीचा मागोवा घेण्यासाठी नियमित मॉक टेस्ट देत राहा.
- मुलाखत धोरण
- सर्जनशीलता दर्शवा: अद्वितीय आणि अंतर्ज्ञानी उत्तरे प्रदान करण्यासाठी सर्जनशील विचारांचा वापर करा. आव्हाने किंवा काल्पनिक परिस्थितींकडे लक्ष देताना नाविन्यपूर्ण दृष्टिकोन किंवा उदाहरणे हायलाइट करा.
- प्रभावी अभिव्यक्ती: आपल्या कल्पना समजणे सोपे आहे याची खात्री करुन स्पष्टपणे आणि संक्षिप्तपणे संवाद साधा. योग्य टोन, आत्मविश्वास आणि स्पष्टतेसह उत्तरे वितरित करण्याचा सराव करा.
- व्यावसायिक देखावा: देखावा एक किरकोळ भूमिका बजावत असताना, सुबकपणे वेषभूषा करणे आणि व्यावसायिकदृष्ट्या चांगल्या छापामध्ये योगदान देते.
प्रक्रियेबद्दल गांभीर्याने आणि आदर प्रतिबिंबित करणार्‍या औपचारिक पोशाखांची निवड करा.
अचूक वास्तविक माहिती: अचूक आणि संबंधित वास्तविक तपशील प्रदान करून तयारीचे प्रदर्शन करा. चालू बाबी, राज्य-विशिष्ट समस्या आणि एमपीएससी अभ्यासक्रमाशी संबंधित इतर विषयांवर अद्यतनित रहा.
संतुलित दृष्टीकोन: विवादास्पद किंवा संवेदनशील विषयांवर चर्चा करताना तटस्थ आणि सुप्रसिद्ध दृष्टिकोन स्वीकारा. विश्लेषणात्मक विचार आणि विविध दृष्टिकोनांची योग्य समज दर्शवा.
या लेखाच्या माध्यमातून Mahitia1.in टीमने “mpsc exam pattern in marathi एमपीएससी सुधारित नवीन पॅटर्न 2025 ” व आवश्यक लिंक विषयी माहिती देण्याचा पर्यन्त केला आहे तुम्हाला या व्यतिरिक्त अजून काही माहिती हवी असल्यास तुम्ही आम्हाला कमेन्ट करून कळवू शकता व अश्याच अभ्यासपूर्ण महितीसाठी तुम्ही आमच्या What’s App group- शासकीय नोकरी & योजना ग्रुप – (लिंकवर क्लिक करून) जॉइन करू शकता. ग्रुप च्या माध्यमातून आम्ही अश्याच नोकरी, शिक्षण, शासकीय योजना आणि सर्वांसाठी आरोग्य विषयावर लेख घेऊन येत असतो.
