UPI म्हणजे काय? ते पैसे पाठवताना नेमकं कसं काम करतं? संपूर्ण माहिती मराठीत!

पूर्वी पैसे पाठवण्यासाठी बँकेत जायचं, फॉर्म भरायचा, रांगेत उभं राहायचं, आणि मग कुठे व्यवहार पूर्ण व्हायचा. पण आज फक्त दोन क्लिकमध्ये आणि काही सेकंदांत पैशांचा व्यवहार होतोय – हे शक्य झालंय UPI मुळे! चहाची टपरी असो, किराण्याची दुकानं असोत, की ऑनलाइन खरेदी – UPI ने व्यवहार इतके सोपे, वेगवान आणि सुरक्षित केलेत की आता खिशात रोख रक्कम बाळगायची गरजच उरलेली नाही.

पण आपल्यापैकी कितीजणांना खरंच माहित आहे की UPI नेमकं काम कसं करतं? “स्कॅन करा आणि पैसे पाठवा” यामागे असलेली तांत्रिक प्रक्रिया काय आहे? आणि ते इतकं जलद आणि विश्वासार्ह कसं काय ठरतं? या लेखात आपण अगदी सोप्या भाषेत जाणून घेणार आहोत की UPI म्हणजे काय, ते कसं कार्य करतं, आणि त्याचं आपल्या आयुष्यातील महत्त्व नेमकं काय आहे.

UPI म्हणजे काय?

UPI म्हणजे युनिफाइड पेमेंट्स इंटरफेस. हे एक डिजिटल पेमेंट सिस्टिम आहे जे नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया म्हणजेच एनपीसीआयने विकसित केले आहे. यामध्ये वापरकर्त्याला फक्त एका अ‍ॅपद्वारे वेगवेगळ्या बँक खात्यांमध्ये थेट पैसे ट्रान्सफर करता येतात. म्हणजे समजा तुम्ही एका बँकेचे खाते वापरत आहात आणि तुमच्यासमोरचा व्यक्ती दुसऱ्या बँकेचा आहे, तरीही तुम्ही काही सेकंदांत त्याला पैसे पाठवू शकता. यासाठी कुठलीही IFSC कोड किंवा खाते क्रमांक लक्षात ठेवायची गरज नाही.

UPI ने व्यवहार इतके सोपे केले आहेत की आज किराणा दुकानांपासून ते मोठ्या कंपन्यांपर्यंत सगळीकडे याचाच वापर होतो. आणि विशेष म्हणजे, हा व्यवहार अगदी काही सेकंदांत पूर्ण होतो आणि तो २४ तास, सातही दिवस उपलब्ध असतो.

UPI आयडी म्हणजे काय?

UPI आयडी ही एक डिजिटल ओळख आहे, अगदी तुमच्या ईमेल आयडीसारखी. या आयडीच्या साहाय्याने तुम्ही कोणालाही पैसे पाठवू किंवा कोणाकडूनही पैसे घेऊ शकता.

उदाहरणार्थ, जर तुमचा UPI आयडी sunil@okaxis असा असेल, तर दुसरा कोणीही हा आयडी वापरून तुम्हाला पैसे पाठवू शकतो. या आयडीमध्ये तुमचं नाव आणि बँक किंवा अ‍ॅपचा संकेत असतो.

UPI आयडीमुळे तुम्हाला खात्याचा नंबर, IFSC कोड किंवा अन्य बँकींग माहिती शेअर करावी लागत नाही. त्यामुळे व्यवहार अधिक सोपे आणि सुरक्षित होतात.

ही आयडी तयार करताना तुम्ही Google Pay, PhonePe, Paytm यांसारख्या अ‍ॅपचा वापर करू शकता. प्रत्येक अ‍ॅपमधील आयडीचा शेवट वेगळा असतो, पण व्यवहार करण्याची प्रक्रिया सारखीच असते.

UPI चे फायदे –

• UPI मुळे व्यवहार काही सेकंदांत पूर्ण होतो.
• कुठल्याही दिवशी आणि वेळी पैसे पाठवता येतात.
• बँकेचे खाते क्रमांक लक्षात ठेवण्याची गरज नाही.
• व्यवहारासाठी फक्त मोबाईल आणि इंटरनेट लागते.
• प्रत्येक व्यवहारासाठी UPI पिन वापरला जातो, त्यामुळे सुरक्षितता जास्त असते.
• रोख पैशांची गरज कमी होते, व्यवहार कॅशलेस होतात.
• दुकान, ऑनलाइन शॉपिंग, किंवा मित्राला पैसे देण्यासाठी सहज वापरता येतो.
• हे सर्व व्यवहार अगदी विनामूल्य होतात.
• एकाच अ‍ॅपमध्ये अनेक बँक खाती वापरता येतात.
• QR कोड, मोबाईल नंबर किंवा UPI ID ने व्यवहार करता येतो.

UPI पेमेंट कसे केले जाते?

UPI पेमेंट करणे खूपच सोपे आहे. तुम्हाला Google Pay, PhonePe, Paytm किंवा BHIM यांसारखे कोणतेही UPI अ‍ॅप तुमच्या मोबाईलमध्ये डाउनलोड करावे लागते. अ‍ॅप इन्स्टॉल केल्यानंतर तुमचा मोबाईल नंबर OTP द्वारे व्हेरिफाय करावा लागतो. त्यानंतर तुम्ही तुमचे बँक खाते अ‍ॅपमध्ये लिंक करता. एकदा खाते लिंक झाल्यावर तुम्हाला चार किंवा सहा अंकी UPI पिन सेट करावा लागतो, जो प्रत्येक व्यवहाराच्या वेळी विचारला जातो.

जेव्हा तुम्हाला कुणाला पैसे पाठवायचे असतात, तेव्हा तुम्ही त्या व्यक्तीचा मोबाईल नंबर, UPI आयडी किंवा QR कोड वापरून सहज पैसे पाठवू शकता. रक्कम टाका, UPI पिन टाका आणि काही सेकंदात व्यवहार पूर्ण होतो. हे संपूर्ण प्रोसेस अतिशय जलद, सोपे आणि सुरक्षित आहे.

UPI कसे वापरावे?

UPI वापरणे म्हणजे मोबाईलमधून बँकेशी थेट जोडणं. जेव्हा तुम्ही UPI अ‍ॅप वापरायला सुरुवात करता, तेव्हा तुमचा मोबाईल नंबर अ‍ॅपमध्ये रजिस्टर होतो आणि बँक खाते लिंक केलं जातं. एकदा हे झाले की, तुम्ही स्वतःचा UPI पिन तयार करता, जो फक्त तुम्हालाच माहिती असतो.

या नंतर तुम्ही कोणालाही पैसे पाठवण्यासाठी त्यांचा मोबाईल नंबर, UPI आयडी किंवा QR कोड वापरू शकता. व्यवहार करताना प्रत्येकवेळी UPI पिन टाकावा लागतो. हे पिन खूप गोपनीय ठेवावा लागतो, कारण तोच तुमचा आर्थिक व्यवहार सुरक्षीत ठेवतो. UPI वापरण्यासाठी इंटरनेट कनेक्शन लागते, पण व्यवहार अतिशय जलद होतात. UPI मुळे व्यवहार करणे अगदी सहज, झपाट्याने आणि सुरक्षित झाले आहे. योग्य वापर केल्यास ही सुविधा आपल्या रोजच्या आर्थिक व्यवहारात खूप उपयुक्त ठरते.

UPI ऑटो पे म्हणजे काय?

UPI AutoPay ही एक आधुनिक आणि सोपी सुविधा आहे जी तुमचे मासिक किंवा नियोजित खर्च आपोआप भरते. यामध्ये तुम्ही एकदाच परवानगी दिली की, तुमचं UPI अ‍ॅप दर महिन्याला ठराविक दिवशी आणि ठराविक रक्कम तुमच्या खात्यातून कापते.

उदाहरणार्थ, Netflix किंवा मोबाईल रिचार्ज यासाठी दर महिन्याला तुम्ही स्वतः पेमेंट करण्याऐवजी AutoPay सुरू केल्यास हे पेमेंट वेळेवर आणि आपोआप होतं. यामुळे तुमचं बिल भरायचं विसरणं होत नाही आणि विलंब शुल्कही लागणार नाही.

ही सुविधा खास करून अशा लोकांसाठी उपयुक्त आहे जे दर महिन्याला वेगवेगळ्या सेवा वापरतात आणि त्यांचे पेमेंट्स वेळेवर व्हावेत असं वाटतं. UPI AutoPay वापरणं सुरक्षित असून, तुम्ही केव्हाही ही सुविधा थांबवू शकता.

आंतरराष्ट्रीय स्तरावर UPI वापर:

पूर्वी UPI ही सेवा फक्त भारतापुरती मर्यादित होती, पण आता भारत सरकार आणि NPCI च्या प्रयत्नांमुळे UPI सेवा आंतरराष्ट्रीय स्तरावर पोहोचली आहे.

आज भारताबाहेर काही देशांमध्येही UPI वापरता येतो. उदाहरणार्थ, सिंगापूर, यूएई, नेपाळ, भूतान आणि मलेशिया यासारख्या देशांमध्ये भारतीय पर्यटक UPI च्या माध्यमातून थेट रुपयांमध्ये व्यवहार करू शकतात.

यामुळे आता परदेशात गेल्यावर चलन बदलण्याचा त्रास होत नाही, आणि व्यवहार अधिक सुरक्षित आणि सोपे होतात. UPI इंटरनॅशनलचा वापर हे भारताच्या डिजिटल यशाचे मोठं पाऊल आहे, आणि त्यामुळे भारतीयांसाठी आंतरराष्ट्रीय खरेदी-व्यवहार अधिक सोयीचे झाले आहेत.

या लेखाच्या माध्यमातून  Mahitia1.in टीमने ” UPI म्हणजे काय? ते पैसे पाठवताना नेमकं कसं काम करतं? संपूर्ण माहिती मराठीत!” व आवश्यक लिंक विषयी माहिती देण्याचा पर्यन्त केला आहे तुम्हाला या व्यतिरिक्त अजून काही माहिती हवी असल्यास तुम्ही आम्हाला कमेन्ट करून कळवू शकता व अश्याच अभ्यासपूर्ण महितीसाठी तुम्ही आमच्या What’s App group- शासकीय नोकरी & योजना ग्रुप – (लिंकवर क्लिक करून) जॉइन करू शकता.  ग्रुप च्या माध्यमातून आम्ही अश्याच नोकरी, शिक्षण, शासकीय योजना आणि सर्वांसाठी आरोग्य विषयावर लेख घेऊन येत असतो.

हे हि वाचा !

निरोगी राहायचा कानमंत्र , राहाल सर्व आजारापासून दूर Tips for Staying Healthy

प्रदीर्घ प्रतीक्षेनंतर आली आहे तलाठी भरती संपूर्ण महाराष्ट्रात एकूण ४६२५ पदे ,वाचा जिल्हानिहाय पदाची यादी व पात्रता

आता होणार शेतकऱ्याचे कर्ज माफ ; सरकारने आणली आहे शेतकरी कर्जमुक्ती योजना !

रिअल इस्टेट गुंतवणूक म्हणजे एक दीर्घकालीन संपत्ती निर्माण करण्याचा उत्तम मार्ग!