आपल्या दैनंदिन जीवनात डोळ्यांचे स्थान किती महत्त्वाचे आहे हे सांगायला नकोच. पाहणे, वाचणे, शिकणे, निसर्गाचा आनंद घेणे – हे सगळे आपल्या डोळ्यांमुळे शक्य होते. पण दुर्दैवाने, ग्रामीण भागात किंवा आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल कुटुंबांमध्ये डोळ्यांच्या आजारांची योग्यवेळी तपासणी होत नाही. विशेषत: मोतीबिंदूसारखे आजार वेळेत लक्षात न आल्यास अंधत्व येण्याची शक्यता असते.
हीच गरज लक्षात घेऊन महाराष्ट्र शासनाने “नमो नेत्र संजीवनी आरोग्य अभियान” सुरू करण्याचा निर्णय घेतला आहे. हे अभियान केवळ मोफत डोळ्यांची तपासणी करण्यापुरते मर्यादित नसून, मोतीबिंदू शस्त्रक्रिया, चष्मे वितरण आणि इतर नेत्ररोगांचे उपचार अशा सर्वसमावेशक सेवांचा लाभ जनतेला मिळणार आहे.
नमो नेत्र संजीवनी अभियान म्हणजे काय?
नमो नेत्र संजीवनी आरोग्य अभियान हे महाराष्ट्र शासनाने सुरू केलेले एक राज्यव्यापी विशेष आरोग्य अभियान आहे, ज्याचा मुख्य उद्देश म्हणजे राज्यातील प्रत्येक नागरिकाला मोफत डोळ्यांची तपासणी व योग्य उपचार उपलब्ध करून देणे. डोळ्यांचे आजार वेळेत ओळखले गेले नाहीत तर ते गंभीर स्वरूप धारण करतात आणि अंधत्वापर्यंत पोहोचू शकतात. ग्रामीण व शहरी गरीब लोकसंख्येत ही समस्या जास्त प्रमाणात दिसून येते. म्हणूनच या मोहिमेद्वारे सरकारने डोळ्यांचे आरोग्य सर्वसामान्यांसाठी सहजसोपे आणि मोफत करण्याचा संकल्प केला आहे.
मोहिमेचे स्वरूप:
- या अभियानांतर्गत मोफत नेत्रतपासणी शिबिरे राज्यभरात घेण्यात येणार आहेत.
- मोतीबिंदू तसेच इतर नेत्ररोगांचे निदान व शस्त्रक्रिया मोफत करण्यात येतील.
- शस्त्रक्रियेनंतर रुग्णांना मोफत चष्मे देखील दिले जातील.
- फक्त मोतीबिंदूच नव्हे तर डोळ्यांचे इतर आजार जसे की ग्लॉकोमा (काचबिंदू), रेटिनाशी संबंधित समस्या, दृष्टिदोष यांचीही तपासणी व मार्गदर्शन होईल.
- सरकारी रुग्णालये, खाजगी नेत्ररुग्णालये, स्वयंसेवी संस्था आणि वैद्यकीय महाविद्यालये या सर्वांचा यात सहभाग असेल.
मोहिमेचा कालावधी:
- ही मोहीम १७ सप्टेंबर २०२५ पासून सुरू होणार असून २ ऑक्टोबर २०२५ पर्यंत राज्यभरात राबवली जाईल.
- सुरुवातीला हा कालावधी दोन आठवड्यांचा असला तरी, प्रतिसाद चांगला मिळाल्यास पुढेही या मोहिमेचा विस्तार करण्याची शक्यता आहे.
- विशेष बाब म्हणजे, पंतप्रधान नरेंद्र मोदींच्या वाढदिवशी (१७ सप्टेंबर) ही मोहीम सुरू होत असून, महात्मा गांधी जयंती (२ ऑक्टोबर) या दिवशी तिचा समारोप होईल.
कुठे-कुठे राबवली जाणार?
- महाराष्ट्रातील सर्व ३६ जिल्ह्यांमध्ये ही मोहीम एकाच वेळी सुरू होणार आहे.
- तालुका व गाव पातळीवर शिबिरे घेऊन दुर्गम भागापर्यंत पोहोच करण्याचा प्रयत्न होणार आहे.
- आदिवासी व डोंगराळ भागातील नागरिकांपर्यंत देखील विशेष पथके जाऊन सेवा देतील.
- जिल्हा परिषद, नगर परिषद, महानगरपालिका, पंचायत समित्या आणि ग्रामपंचायती यांच्या सहकार्याने स्थानिक पातळीवर शिबिरांचे आयोजन होईल.
- ग्रामीण भागातील प्राथमिक आरोग्य केंद्रे (PHC) आणि उपजिल्हा रुग्णालये हेदेखील या सेवांचे प्रमुख केंद्र असतील.
नमो नेत्र संजीवनी अभियान मोहिमेतील सेवा:
- मोफत नेत्र तपासणी – या मोहिमेत राज्यभर गावोगाव आणि शहरांमध्ये मोफत डोळ्यांची तपासणी शिबिरे घेण्यात येणार आहेत. यात चष्म्याचा नंबर, दृष्टीदोष, ग्लॉकोमा, रेटिनाशी संबंधित आजार ओळखले जातील. विशेष म्हणजे शाळांमधील विद्यार्थ्यांचीही तपासणी करून लहान वयात होणारे दृष्टीदोष लवकर लक्षात आणले जातील.
- मोफत मोतीबिंदू शस्त्रक्रिया – ग्रामीण व वृद्ध लोकांमध्ये मोतीबिंदूची समस्या मोठ्या प्रमाणावर आढळते. पात्र रुग्णांची शस्त्रक्रिया तज्ञ नेत्रतज्ज्ञांकडून पूर्णपणे मोफत केली जाईल. त्यानंतर लागणारी औषधे आणि फॉलो-अप तपासणी हेसुद्धा मोफत उपलब्ध होईल.
- मोफत चष्मे वितरण – ज्यांना तपासणीनंतर चष्म्याची गरज भासेल त्यांना मोफत चष्मे दिले जातील. तसेच मोतीबिंदू शस्त्रक्रियेनंतर दृष्टी सुधारण्यासाठी लागणारे चष्मेही सरकारकडून पुरवले जाणार आहेत.
- इतर नेत्ररोगांचे निदान व उपचार – मोहिमेत फक्त मोतीबिंदूच नव्हे तर डायबेटिक रेटिनोपॅथी, डोळ्यांचे संसर्ग, पापण्यांचे विकार, कॉर्नियाशी संबंधित आजार यांची तपासणी केली जाईल. प्राथमिक उपचार व औषधे शिबिरांमध्येच मोफत दिली जातील, तर गंभीर रुग्णांना मोठ्या रुग्णालयात रेफर केले जाईल.
- जनजागृती उपक्रम – डोळ्यांची काळजी कशी घ्यावी, वेळोवेळी तपासणी का महत्त्वाची आहे, जीवनशैलीत कोणते बदल करावे याबाबत नागरिकांना मार्गदर्शन केले जाईल. शाळा, महाविद्यालये, ग्रामपंचायती याठिकाणी जागरूकता मोहिमा राबवल्या जातील.
- मोफत औषधे – शस्त्रक्रियेनंतर किंवा उपचारांनंतर लागणारी सर्व औषधे, डोळ्यांचे ड्रॉप्स व मलम मोफत पुरवले जाणार आहेत, ज्यामुळे गरीब व ग्रामीण भागातील रुग्णांना उपचार सातत्याने घेणे सोपे होईल.
मोहिमेची अंमलबजावणी
- राज्यातील सर्व ३६ जिल्ह्यांत जिल्हा प्रशासन, जिल्हा परिषद व आरोग्य विभाग यांच्या माध्यमातून ही मोहीम राबवली जाणार आहे. प्रत्येक तालुक्यात व गावोगाव नेत्र तपासणी शिबिरे आयोजित केली जातील.
- आरोग्य विभागासोबत वैद्यकीय शिक्षण विभाग, आयएमए (Indian Medical Association), विविध स्वयंसेवी संस्था, मान्यताप्राप्त खाजगी नेत्ररुग्णालये आणि शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालये या मोहिमेत सहभागी होणार आहेत.
- प्राथमिक आरोग्य केंद्रे (PHC), उपजिल्हा रुग्णालये, जिल्हा रुग्णालये ही सेवा देण्यासाठी केंद्रबिंदू असतील. ग्रामीण भागातील रुग्णांना जवळच्या केंद्रावर उपचार मिळतील.
- दुर्गम, डोंगराळ आणि आदिवासी भागात विशेष पथके व मोबाईल युनिट्स जाऊन तपासणी व उपचार करतील.
- शाळा, महाविद्यालये, ग्रामसभा तसेच सोशल मीडियाच्या माध्यमातून डोळ्यांच्या आरोग्याविषयी माहिती दिली जाईल.
नमो नेत्र संजीवनी अभियानचा जनतेला होणारे फायदे:
नमो नेत्र संजीवनी आरोग्य अभियानामुळे महाराष्ट्रातील लाखो नागरिकांना थेट आणि अप्रत्यक्ष दोन्ही प्रकारचे फायदे होणार आहेत.
- मोफत सेवा मिळणार – डोळ्यांची तपासणी, मोतीबिंदू शस्त्रक्रिया, औषधे, चष्मे या सर्व गोष्टी पूर्णपणे मोफत मिळतील. गरीब व वंचित घटकांना याचा मोठा दिलासा मिळणार आहे.
- अंधत्व टाळण्यास मदत – अनेक वेळा डोळ्यांचे आजार वेळेत ओळखले जात नाहीत आणि त्यातून अंधत्व येते. या मोहिमेतून काचबिंदू, रेटिनाचे विकार, मोतीबिंदू यांसारख्या आजारांचे लवकर निदान होऊन अंधत्व टाळता येईल.
- ग्रामीण व दुर्गम भागासाठी मोठा आधार – मोबाईल युनिट्स व गावोगाव शिबिरांमुळे डोंगराळ, आदिवासी आणि दुर्गम भागातील लोकांनाही सहज तपासणी व उपचार मिळतील. पूर्वी यासाठी शहरात जावे लागायचे, आता सेवा घराजवळ मिळेल.
- आर्थिक बचत – सामान्यतः मोतीबिंदू शस्त्रक्रिया, औषधे व चष्मे यावर हजारो रुपयांचा खर्च होतो. हा सगळा खर्च सरकार उचलणार असल्यामुळे कुटुंबांचा आर्थिक भार कमी होईल.
- आरोग्याविषयी जागरूकता – नागरिकांना डोळ्यांची काळजी कशी घ्यावी, तपासणी वेळोवेळी का आवश्यक आहे, जीवनशैलीत काय बदल करावेत याची माहिती मिळेल. त्यामुळे दीर्घकाळासाठी डोळ्यांचे आरोग्य सुधारेल.
- विद्यार्थ्यांना विशेष फायदा – शाळांमधील तपासणीमुळे लहान वयातील दृष्टीदोष लवकर ओळखता येतील. योग्य वेळी चष्मे मिळाल्याने मुलांच्या शिक्षणावर व प्रगतीवर सकारात्मक परिणाम होईल.
या लेखाच्या माध्यमातून Mahitia1.in टीमने पंतप्रधान मोफत शिलाई मशीन योजनेसाठी कोण पात्र आहे? व आवश्यक लिंक विषयी माहिती देण्याचा पर्यन्त केला आहे तुम्हाला या व्यतिरिक्त अजून काही माहिती हवी असल्यास तुम्ही आम्हाला कमेन्ट करून कळवू शकता व अश्याच अभ्यासपूर्ण महितीसाठी तुम्ही आमच्या What’s App group- शासकीय नोकरी & योजना ग्रुप – (लिंकवर क्लिक करून) जॉइन करू शकता. ग्रुप च्या माध्यमातून आम्ही अश्याच नोकरी, शिक्षण, शासकीय योजना आणि सर्वांसाठी आरोग्य विषयावर लेख घेऊन येत असतो.
- शेतकरी बांधवानो आजच करा अर्ज मुख्यमंत्री सौर कृषी पंप योजनेला आणि मिळवा 95% अनुदान आणि इतर हि अनेक फायदे…
- 100 आजारावर आवळा हे एक औषध
- अपंग व्यक्तींना प्रोत्साहन पर अपंग कल्याण राज्य पुरस्कार.
- अनुसूचित जाती व नवबौध्द घटकांच्या स्वयंसहाय्यता बचत गटांना मिनी ट्रॅक्टर योजना व उपसाधने योजना समाज कल्याण विभाग
- नेहमीच असायला पाहजे आहारात अंजीर , पोटाचे सर्व आजार होतील दूर
