आदिवासी सुवर्ण महोत्सवी शिष्यवृत्ती योजना! संपूर्ण माहिती मराठीत!

आदिवासी सुवर्ण महोत्सवी शिष्यवृत्ती योजना हि अनुसूचित जमातीतील विद्यार्थ्यांना शिक्षणाची संधी मिळावी, त्यांच्यातील गुणवत्ता खुलवण्यासाठी आर्थिक आधार मिळावा, यासाठी महाराष्ट्र शासनाने सुरू केली आहे. ही योजना महाराष्ट्र राज्याच्या आदिवासी विकास विभागामार्फत २००० साली सुरू करण्यात आली होती आणि आता तिचा विस्तार करण्यात आला आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश म्हणजे अनुसूचित जमातीच्या विद्यार्थ्यांना वित्तीय मदत करून त्यांना पदवी, पदव्युत्तर, व्यावसायिक व तांत्रिक शिक्षण पूर्ण करता यावे. आजही अनेक आदिवासी विद्यार्थी शिक्षणाच्या संधीपासून वंचित राहतात, यामागे आर्थिक कमतरता हे एक मुख्य कारण आहे. ही योजना त्यांच्यासाठी एक सुवर्णसंधी ठरत आहे, जी त्यांना शिक्षणाच्या मुख्य प्रवाहात आणते.चला तर माग या बद्दल अधिक माहिती घेऊ.

आदिवासी सुवर्ण महोत्सवी शिष्यवृत्ती योजनेचे उद्दिष्ट:

आदिवासी सुवर्ण महोत्सवी शिष्यवृत्ती योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट म्हणजे अनुसूचित जमातीतील विद्यार्थ्यांना उच्च शिक्षणासाठी आवश्यक असलेला आर्थिक आधार उपलब्ध करून देणे. शिक्षणाच्या प्रवाहात सामाजिक व आर्थिकदृष्ट्या मागे असलेल्या आदिवासी घटकांना सहभागी करून घेण्यासाठी ही योजना मोठ्या प्रमाणात उपयुक्त ठरते. शिक्षण हे केवळ ज्ञान प्राप्त करण्याचे माध्यम नसून सामाजिक प्रगतीसाठी एक महत्त्वाचे साधन आहे, आणि याच विचारातून ही शिष्यवृत्ती योजना राबवण्यात येत आहे. विद्यार्थी केवळ शैक्षणिकदृष्ट्या सक्षम व्हावेतच नव्हे, तर स्वावलंबीही व्हावेत, या हेतूने राज्य सरकारने ही योजना आदिवासी विकासाच्या सुवर्ण महोत्सवी वर्षानिमित्त सुरू केली.

पात्रता (Eligibility Criteria):

ही योजना केवळ महाराष्ट्र राज्यातील अनुसूचित जमातीच्या विद्यार्थ्यांसाठी उपलब्ध आहे. विद्यार्थ्यांनी महाराष्ट्रातील मान्यताप्राप्त शैक्षणिक संस्थांमध्ये शिकत असणे आवश्यक आहे. अर्ज करताना विद्यार्थी नियमित स्वरूपात शिक्षण घेत असावा आणि त्याच्या पालकांचे वार्षिक उत्पन्न ठरावीक मर्यादेत असावे, जे शासन वेळोवेळी जाहीर करते. शालेय, महाविद्यालयीन, पदवी, पदव्युत्तर तसेच व्यावसायिक शिक्षण घेणारे विद्यार्थी या योजनेसाठी पात्र ठरू शकतात. तसेच, अर्ज करणाऱ्या विद्यार्थ्यांनी मागील शैक्षणिक वर्ष उत्तीर्ण केलेले असावे, ही एक महत्त्वाची अट आहे. विद्यार्थ्याने शिष्यवृत्ती मिळवण्यासाठी कोणत्याही अन्य केंद्र किंवा राज्य शासनाच्या शिष्यवृत्तीचा लाभ घेतलेला नसावा.

शिष्यवृत्तीचे स्वरूप व लाभ:

या योजनेअंतर्गत पात्र विद्यार्थ्यांना दरमहा निर्वाह भत्ता दिला जातो. हा भत्ता निवासी व गैरनिवासी विद्यार्थ्यांनुसार वेगवेगळा असतो. उदाहरणार्थ, निवासी विद्यार्थ्यांना होस्टेलमध्ये राहण्याचा भत्ता अधिक असतो, तर घरून शिक्षण घेणाऱ्या विद्यार्थ्यांसाठी थोडा कमी. यासोबतच विद्यार्थ्यांचे शिक्षण शुल्क, परीक्षा शुल्क याचीही प्रतिपूर्ती शासनाकडून केली जाते. व्यावसायिक अभ्यासक्रम शिकणाऱ्या विद्यार्थ्यांना विशेष आर्थिक प्रोत्साहन दिले जाते. शिष्यवृत्तीची रक्कम विद्यार्थ्याच्या बँक खात्यावर थेट जमा केली जाते, जेणेकरून आर्थिक अडचणीमुळे शिक्षण अर्धवट राहू नये. योजनेचा लाभ घेतलेल्या अनेक विद्यार्थ्यांनी आपले शिक्षण पूर्ण करून आज यशस्वी कारकीर्द घडवली आहे, हे या योजनेचे खरे यश आहे.

आदिवासी सुवर्ण महोत्सवी शिष्यवृत्ती योजनासाठी अर्ज कसा करावा?

विद्यार्थ्यांनी या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी महाराष्ट्र शासनाच्या MahaDBT (महा डिबीटी) या अधिकृत पोर्टलवरून अर्ज करणे आवश्यक असते. MahaDBT पोर्टल हे महाराष्ट्रातील सर्व प्रकारच्या शिष्यवृत्ती योजनांचे एकत्रित ऑनलाइन व्यासपीठ आहे. अर्ज करण्यासाठी खालील प्रमाणे टप्पे पार पाडावे लागतात:

सर्वप्रथम, विद्यार्थ्यांनी https://mahadbt.maharashtra.gov.in या MahaDBT पोर्टलवर भेट द्यावी. नवीन अर्जदार असाल तर “New Applicant Registration” या पर्यायावर क्लिक करून तुमची यूजर आयडी आणि पासवर्ड तयार करावा लागतो. यामध्ये आधार क्रमांक, मोबाईल नंबर व ईमेल आयडीची नोंद करावी लागते.

नोंदणी पूर्ण केल्यावर, लॉगिन करून “Post Matric Scholarship” या विभागात प्रवेश घ्यावा लागतो. त्यामध्ये Tribal Development Department अंतर्गत “Suvarna Mahotsavi Scholarship” योजना निवडावी लागते.

योजनेची निवड केल्यावर अर्जाचा फॉर्म उघडतो. या फॉर्ममध्ये विद्यार्थी व पालकांची माहिती, शैक्षणिक माहिती, बँक खाते तपशील इत्यादी भरावे लागते. सर्व माहिती नीटपणे आणि अचूक भरावी. चुकीची माहिती दिल्यास अर्ज नाकारला जाऊ शकतो.

त्यानंतर, अर्जासोबत आवश्यक कागदपत्रांची (जात प्रमाणपत्र, उत्पन्न प्रमाणपत्र, शाळेचा दाखला, बँक पासबुक, आधार कार्ड इ.) स्कॅन प्रत अपलोड करावी लागते. ही कागदपत्रे स्वसाक्षांकित (self-attested) असावीत.

सर्व माहिती नीट भरल्यानंतर आणि कागदपत्रे अपलोड केल्यावर, अर्जाची पुनर्पडताळणी (Review) करून तो सबमिट (Submit) करावा. सबमिट केल्यानंतर अर्जाची युनिक ID मिळते, जी भविष्यातील तपासणीसाठी सुरक्षित ठेवावी.

अर्ज केल्यानंतर विद्यार्थी “Track Application” पर्यायाद्वारे आपल्या अर्जाची स्थिती (Status) पोर्टलवर पाहू शकतात. काही वेळा शाळा किंवा महाविद्यालयाकडून अर्ज प्रमाणित केला जाणे आवश्यक असते.

आवश्यक कागदपत्रे (Documents Required):

डोंगरी (Adiwasi) प्रमाणपत्र (जर आवश्यक असेल तर)
– जर कोणत्या विशिष्ट उपजमातीचे स्पष्टीकरण आवश्यक असेल, तर ते प्रमाणपत्र लागू शकते.

जात प्रमाणपत्र (Caste Certificate)
– महाराष्ट्र राज्यातील सक्षम प्राधिकरणाकडून मिळालेला अनुसूचित जमातीचा वैध पुरावा.

उत्पन्न प्रमाणपत्र (Income Certificate)
– पालकांचे वार्षिक उत्पन्न दर्शवणारे प्रमाणपत्र, तहसीलदार किंवा सक्षम प्राधिकरणाकडून जारी केलेले.

शाळा/महाविद्यालय दाखला (Bonafide Certificate)
– विद्यार्थी सध्या ज्या संस्थेत शिकत आहे, तिथून मिळालेला प्रवेश व उपस्थिती दर्शवणारा दाखला.

शैक्षणिक पात्रता कागदपत्रे (Marksheet/Previous Exam Result)
– मागील वर्षाची गुणपत्रिका किंवा पास प्रमाणपत्र.

आधार कार्ड (Aadhaar Card)
– विद्यार्थ्याचे आधार क्रमांक व नाव स्पष्ट दिसणारे आधार कार्ड.

बँक पासबुक (Bank Passbook 1st Page Copy)
– विद्यार्थ्याच्या नावावर असलेल्या राष्ट्रीयकृत बँकेच्या खात्याचा फोटो व खात्याचा क्रमांक स्पष्ट असलेला पहिला पान.

पासपोर्ट साइज फोटो (Recent Photograph)
– अलीकडील पासपोर्ट आकाराचा फोटो.

संपर्क व मदत क्रमांक:

आदिवासी सुवर्ण महोत्सवी शिष्यवृत्ती योजनेसंबंधी अधिक माहिती, अर्ज प्रक्रियेतील अडचणी अथवा शंका असल्यास, विद्यार्थ्यांनी त्यांच्या जिल्हा आदिवासी विकास प्रकल्प कार्यालयाशी थेट संपर्क साधावा. प्रत्येक जिल्ह्याच्या आदिवासी विकास विभागाचे स्वतंत्र कार्यालय असते, जिथे विद्यार्थ्यांना योजनेसंदर्भातील मार्गदर्शन आणि सहाय्य उपलब्ध करून दिले जाते. अधिकृत माहिती आणि अर्जाची स्थिती तपासण्यासाठी, विद्यार्थी https://tribal.maharashtra.gov.in या महाराष्ट्र शासनाच्या आदिवासी विकास विभागाच्या संकेतस्थळाला भेट देऊ शकतात. याशिवाय, शाळा किंवा महाविद्यालयातील विद्यार्थी कल्याण अधिकारी, शिष्यवृत्ती समन्वयक किंवा प्राचार्य यांच्याशीही संपर्क साधता येतो. कोणतीही तांत्रिक अडचण किंवा अर्जासंदर्भातील शंका असल्यास, संबंधित ईमेल आयडी किंवा टोल फ्री हेल्पलाइन नंबर द्वारे मदत मिळवता येते. या संपर्क माध्यमांमुळे विद्यार्थ्यांना शिष्यवृत्ती योजनेतून योग्य लाभ मिळवण्यात मदत होते.

या लेखाच्या माध्यमातून  Mahitia1.in टीमने “आदिवासी सुवर्ण महोत्सवी शिष्यवृत्ती योजना. संपूर्ण माहिती मराठीत!” व आवश्यक लिंक विषयी माहिती देण्याचा पर्यन्त केला आहे तुम्हाला या व्यतिरिक्त अजून काही माहिती हवी असल्यास तुम्ही आम्हाला कमेन्ट करून कळवू शकता व अश्याच अभ्यासपूर्ण महितीसाठी तुम्ही आमच्या What’s App group- शासकीय नोकरी & योजना ग्रुप – (लिंकवर क्लिक करून) जॉइन करू शकता.  ग्रुप च्या माध्यमातून आम्ही अश्याच नोकरी, शिक्षण, शासकीय योजना आणि सर्वांसाठी आरोग्य विषयावर लेख घेऊन येत असतो.

हे हि वाचा !

• RBI रिटेल डायरेक्ट योजना। संपूर्ण माहिती मराठीत। RBI Retail Direct Scheme।
• MPSC, Banking आणि SSC ची तयारी एकत्र कशी करावी? एकत्रित अभ्यासाचं योग्य नियोजन!
• आदिवासी सुवर्ण महोत्सवी शिष्यवृत्ती योजना! संपूर्ण माहिती मराठीत!
• UPI म्हणजे काय? ते पैसे पाठवताना नेमकं कसं काम करतं? संपूर्ण माहिती मराठीत!
• प्रधानमंत्री कौशल्य विकास योजना माहिती मराठीत!