आधार कार्ड वरील नाव कसे बदलावे?

आधार कार्ड हे आपल्या आयुष्यातील एक महत्त्वाचं ओळखपत्र आहे. ते आपली ओळख तर सिद्ध करतंच, पण अनेक सरकारी आणि खासगी कामांसाठीही ते गरजेचं असतं. पण कधी कधी आपल्या आधार कार्डावरचं नाव बदलण्याची वेळ येते – मग ती लग्नानंतरची गरज असो, कायदेशीर कारण असो, किंवा फक्त चुकीचं नाव दुरुस्त करण्यासाठी. हे ऐकायला जरा अवघड वाटतं, पण खरंतर ही प्रक्रिया खूप सोपी आणि सरळ आहे. तुम्हाला फक्त योग्य माहिती आणि थोडी तयारी हवी. या लेखात आपण अगदी साध्या भाषेत समजून घेऊया की आधार कार्डावरचं नाव कसं बदलावं, कोणती कागदपत्रं लागतात आणि ही प्रक्रिया कशी पूर्ण करता येते.

आधार कार्ड वरील नाव का आणि कधी बदलावे?

1. चुकीची नोंद: आधार कार्ड तयार करताना काही वेळा टायपिंगची चूक झालेली असते. जसे की, ‘अजय’ ऐवजी ‘अजाय’ असे लिहिले गेले असेल तर त्याचा भविष्यात अडथळा निर्माण होऊ शकतो.
2. विवाहानंतर आडनाव बदलणे: विशेषतः स्त्रियांना विवाहानंतर आडनाव बदलायचे असल्यास आधार कार्ड अपडेट करणे आवश्यक असते.
3. कायदेशीर नाव बदल: काही लोक वैयक्तिक किंवा व्यावसायिक कारणांमुळे आपले नाव कायदेशीररित्या बदलतात. अशावेळी आधार कार्ड अपडेट करणे अनिवार्य असते.
4. धार्मिक किंवा आध्यात्मिक कारणांमुळे नाव बदल: काही लोक अध्यात्मिक प्रवासाच्या टप्प्यावर आपले नाव बदलतात, जसे की, आध्यात्मिक गुरूंकडून नवीन नाव मिळणे.
5. उच्चार किंवा स्पेलिंग सुधारणा: काही वेळा नावाची स्पेलिंग योग्य नसते किंवा चुकीच्या पद्धतीने लिहिली जाते, जसे की ‘संदीप’ ऐवजी ‘संदिप’ असे लिहिले गेले असल्यास ते दुरुस्त करणे आवश्यक असते.

नाव बदलण्याची गरज कधी भासते?

• नवीन पासपोर्ट किंवा बँक खात्यासाठी अर्ज करताना नाव वेगळे दिसल्यास.
• शाळा, महाविद्यालय किंवा सरकारी कागदपत्रांमध्ये नाव वेगळे असल्यास.
• जॉब जॉइनिंगवेळी आधार कार्ड वरील नाव आणि इतर कागदपत्रांतील नाव वेगळे असल्यास.
• कोणत्याही सरकारी किंवा खासगी कागदपत्रांसाठी आधार कार्ड आधारभूत ओळखपत्र म्हणून वापरताना.

१. आधार कार्ड वरील नाव बदलण्याची ऑनलाइन प्रक्रिया:

आधार कार्ड वरील नाव ऑनलाइन बदलण्यासाठी तुम्हाला UIDAI (Unique Identification Authority of India) च्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी लागते. मात्र, सध्या UIDAI ने नाव बदलण्याची ऑनलाइन सुविधा बंद केली आहे, त्यामुळे नाव सुधारण्यासाठी तुम्हाला नजीकच्या आधार सेवा केंद्रावर जावे लागेल. भविष्यात ही सेवा पुन्हा सुरू झाल्यास, ऑनलाइन नाव बदलण्याची प्रक्रिया सोपी असेल.

सर्वप्रथम, UIDAI च्या अधिकृत वेबसाइटवर (https://uidai.gov.in/) लॉगिन करा आणि “Update Aadhaar Online” या पर्यायावर क्लिक करा. त्यानंतर, आधार क्रमांक टाका आणि OTP (One-Time Password) द्वारे लॉगिन करा. OTP तुमच्या नोंदणीकृत मोबाइल नंबरवर पाठवला जातो. लॉगिन केल्यानंतर, “Name Update” पर्याय निवडून नवीन नाव टाका. नाव भरताना स्पेलिंग योग्य आहे याची खात्री करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे, कारण चुकीचे नाव अपडेट झाल्यास पुन्हा बदल करावा लागेल.

नाव बदलण्यासाठी ओळखीचा पुरावा (Proof of Identity – POI) आवश्यक असतो. यामध्ये पासपोर्ट, पॅन कार्ड, मतदार ओळखपत्र, विवाह प्रमाणपत्र (विवाहानंतर आडनाव बदलण्यासाठी), गॅझेटेड नोटिफिकेशन किंवा कोर्ट ऑर्डर (कायदेशीर नाव बदलल्यास) यासारख्या दस्तऐवजांपैकी कोणतेही एक दस्तऐवज अपलोड करावे लागते. सर्व आवश्यक माहिती भरल्यानंतर, ₹50/- ऑनलाइन फी भरावी लागते, जी UPI, डेबिट/क्रेडिट कार्ड किंवा नेट बँकिंगच्या मदतीने भरता येते.

नाव बदलाचा अर्ज सबमिट केल्यानंतर, तुम्हाला URN (Update Request Number) मिळतो. या क्रमांकाच्या मदतीने तुम्ही UIDAI च्या वेबसाइटवर जाऊन तुमच्या अर्जाची स्थिती ट्रॅक करू शकता. नाव बदलाची प्रक्रिया पूर्ण होण्यासाठी 15 ते 30 दिवसांचा कालावधी लागू शकतो. नाव अपडेट झाल्यानंतर, तुम्ही UIDAI च्या वेबसाइटवरून ई-आधार (e-Aadhaar) डाउनलोड करू शकता, जो तुमच्या नवीन नावासह वैध ओळखपत्र म्हणून वापरता येईल.

सध्या नाव बदलण्याची ऑनलाइन सुविधा उपलब्ध नसल्याने, तुम्हाला जवळच्या आधार सेवा केंद्रावर जाऊन नाव बदलावे लागेल. त्यामुळे आधार अपडेट करण्याआधी UIDAI च्या अधिकृत वेबसाइटला भेट देऊन ताज्या अपडेट्सची खात्री करणे गरजेचे आहे.

2. आधार कार्ड वरील नाव बदलण्याची ऑफलाइन नाव बदलण्याची प्रक्रिया (आधार सेवा केंद्रावर जाऊन):

जर तुम्हाला आधार कार्ड वरील नाव बदलायचे असेल तर तुम्हाला तुमच्या जवळच्या आधार सेवा केंद्रावर प्रत्यक्ष जावे लागेल.

1. UIDAI च्या अधिकृत वेबसाइटवर जाऊन “Locate an Enrollment Center” या पर्यायावर क्लिक करून तुमच्या जवळचे आधार केंद्र शोधा.
2. केंद्रावर गेल्यावर आधार अपडेट/सुधारणा फॉर्म मिळेल. त्यामध्ये तुमचे नवीन नाव, आधार क्रमांक आणि इतर आवश्यक माहिती भरावी लागेल.
3. आवश्यक कागदपत्रे सादर करा:
   नाव बदलण्यासाठी UIDAI ने निश्चित केलेली ओळखपत्रे (POI – Proof of Identity) जमा करावी लागतील. खालील कोणतेही एक दस्तऐवज ग्राह्य धरले जातात:
   • पासपोर्ट
   • मतदार ओळखपत्र
   • पॅन कार्ड
   • विवाह नोंदणी प्रमाणपत्र (विवाहानंतर आडनाव बदलण्यासाठी)
   • गॅझेटेड नोटिफिकेशन किंवा कोर्ट ऑर्डर (कायदेशीर नाव बदलल्यास)
   • इतर कोणतेही अधिकृत ओळखपत्र
4. नाव बदलताना तुमची ओळख सत्यापित करण्यासाठी बायोमेट्रिक प्रमाणीकरण (फिंगरप्रिंट आणि आयरिस स्कॅन) केले जाते.
5. नाव बदलण्यासाठी साधारणतः ₹50 शुल्क भरावे लागते. हे शुल्क अपडेट रिक्वेस्ट झाल्यावर नॉन-रिफंडेबल असते.
6. नाव बदलाची प्रक्रिया सुरू झाल्यावर तुम्हाला एक URN (Update Request Number) दिला जातो. या क्रमांकाच्या मदतीने तुम्ही UIDAI च्या वेबसाइटवर जाऊन तुमच्या अर्जाचा स्थिती ट्रॅक करू शकता.
7. नाव बदलाची प्रक्रिया पूर्ण होण्यासाठी साधारणतः 90 दिवसांपर्यंतचा कालावधी लागू शकतो. अर्ज मंजूर झाल्यानंतर तुम्हाला नवीन आधार कार्ड पोस्टद्वारे पाठवले जाते किंवा तुम्ही UIDAI च्या वेबसाइटवरून ई-आधार डाऊनलोड करू शकता.

• आधार केंद्रावर जाण्यापूर्वी आवश्यक कागदपत्रे व्यवस्थित घ्या.
• अर्जामध्ये दिलेले नाव आणि कागदपत्रांवरील नाव जुळते आहे याची खात्री करा.
• नवीन नावासोबतच इतर कागदपत्रे (पॅन, बँक खाते, पासपोर्ट) अपडेट करणे विसरू नका.
• ट्रॅकिंगसाठी URN क्रमांक जपून ठेवा.

नाव बदलताना घ्यायची काळजी:

आधार कार्ड वरील नाव बदलताना काही महत्त्वाच्या गोष्टींची काळजी घेणे गरजेचे आहे, जेणेकरून भविष्यात कोणत्याही अडचणींचा सामना करावा लागू नये. सर्वप्रथम, नवीन नाव भरताना स्पेलिंगमध्ये कोणतीही चूक होणार नाही याची खात्री करा, कारण एकदा चुकीचे नाव अपडेट झाले तर पुन्हा बदलण्यासाठी संपूर्ण प्रक्रिया पुन्हा करावी लागते. नाव बदलासाठी आवश्यक असलेले प्रमाणपत्र UIDAI ने मान्य केलेले आहे का, हे आधीच तपासा. पासपोर्ट, पॅन कार्ड, मतदान ओळखपत्र किंवा गॅझेटेड नोटिफिकेशन यांसारखे अधिकृत दस्तऐवज असल्यास नाव बदलाची प्रक्रिया सोपी होते.

नाव बदलताना URN (Update Request Number) जपून ठेवा, कारण याच नंबरद्वारे तुम्ही तुमच्या अर्जाची स्थिती ऑनलाइन ट्रॅक करू शकता. आधार कार्ड वरील नाव बदलल्यानंतर, त्याच नावाचा उपयोग इतर दस्तऐवजांमध्ये करावा, म्हणजे पॅन कार्ड, बँक खाते, पासपोर्ट इत्यादींमध्ये नाव वेगवेगळे राहणार नाही. तसेच, आधार कार्ड अपडेट झाल्यावर UIDAI च्या वेबसाइटवरून ई-आधार डाउनलोड करून त्याचे योग्यरित्या सत्यापन करा.

जर विवाहानंतर आडनाव बदलत असाल, तर विवाह प्रमाणपत्र किंवा गॅझेटेड नोटिफिकेशन यापैकी कोणतेही अधिकृत दस्तऐवज जमा करणे आवश्यक आहे. नाव बदलण्याची प्रक्रिया एकदा पूर्ण झाल्यावर, तुमच्या बँक खात्यातील नाव, मतदार ओळखपत्र आणि इतर महत्त्वाच्या दस्तऐवजांमध्ये त्याच नावाचा समावेश आहे का, हे नक्की तपासा. जर अर्ज करताना चुकीची माहिती दिली गेली किंवा अपूर्ण कागदपत्रे दिली गेली तर UIDAI तुमचा अर्ज नाकारू शकते, त्यामुळे सर्व कागदपत्रे आणि माहिती अचूक असणे आवश्यक आहे.

या लेखमधून Mahitia1.in टीमच्या लेखनातून “आधार कार्ड वरील नाव कसे बदलावे?” व आवश्यक लिंक विषयी माहिती देण्याचा पर्यन्त केला आहे तुम्हाला व्यतिरिक्त अजून काही माहिती हवी असल्यास तुम्ही आम्हाला कमेन्ट करून कळवू शकता व अश्याच अभ्यासपूर्ण महितीसाठी तुम्ही आमच्या What’s App group – शासकीय नोकरी & योजना ग्रुप – ( क्लिक करून ) जॉइन करू शकता. त्या ग्रुप च्या माध्यमातून आम्ही अश्याच नोकरी , शिक्षण, शासकीय योजना आणि सर्वांसाठी आरोग्य विषयावर लेख घेऊन येत असतो.

सर्वाधिक वाचलेले

” एक देश एक रेशन कार्ड योजना ” काय आहे ? आणि कसा घ्यावा या योजनेचा लाभ!

ChatGPT म्हणजे काय? आधुनिक काळात ChatGPT शिकणे का आवश्यक आहे?

नवीन GST नोंदणीसाठी कोणती कागदपत्रे आवश्यक आहेत?

पोस्ट ऑफिस टाइम डिपॉझिट स्कीम म्हणजे काय, याचा लाभ कसा घ्यावा?

पिवळे रेशन कार्ड नवीन नाव नोंदणी ऑनलाईन कशी करावी?